PSİKOTERAPİ
Psikoterapi, psikolojik ve duygusal rahatsızlıkları olan kişileri iletişim aracları ile tedavi etme yontemlerinin genel ismidir. Psikoterapi surecinde kişinin icinde bulunduğu durumun sebeplerini terapist ile birlikte araştırarak, sorununu daha iyi anlaması sağlanır. Ayrıca kişide problem yaratan duşunceleri ile davranışlarını nasıl belirleyeceği ve değiştirebileceği, ilişkilerini ve tecrubelerini nasıl inceleyeceği konularında farkındalık geliştirilir. Kişiye problemleri ile nasıl başedebileceği, sorunlara nasıl cozumler uretebileceği ve yaşam ile ilgili ne şekilde gercekci hedefler belirleyeceği gibi konularda da değişim sağlanması hedeflenir. Psikoterapi kaygı, caresizlik ve ofke gibi duyguların eşlik ettiği, kişilerarası sorunların gorulduğu ceşitli psikiyatrik rahatsızlıkların belirtilerinin giderilmesi icin etkili bir tedavi yontemi olarak kullanılmaktadır.
Psikoterapi bir kac hafta icinde iki uc goruşme olabilecek kadar kısa sureli, yada bir kac yıl boyunca surebilecek kadar uzun vadeli olabilir. Sağaltım durumunun yapısı ve bicimine gore terapiler bireysel terapi, cift terapisi, aile ve grup terapileri şeklinde sınıflandırılabilir. Ruhsal rahatsızlıkların gelişimi, anlayışı, kuramsal cıkış noktası ve teknikteki temel farklılıklara gore gunumuzde en yaygın olarak uygulanan psikoterapiler iki ana ekolden koken almaktadır. Bunlar Psikanalitik Psikoterapiler ve Bilişsel-Davranışcı Psikoterapilerdir
Psikanalitik-Psikodinamik Psikoterapiler
Psikanalitik psikoterapi tarihsel ve kuramsal olarak psikanalizden koken alan psikoterapi tekniklerin tumunu kapsar. Bunlar psikanaliz, acıklayıcı (icgoru yonelimli) ve destekleyici psikoterapilerdir. Hastanın ihtiyacına ve kişilik yapısına gore acıklayıcı ve destekleyici psikoterapiler donuşumlu olarak uygulanabilirler.
Acıklayıcı (icgoru yonelimli) psikoterapi bu terapi yontemlerinin psikanalize en yakın ucudur. Acıklayıcı psikoterapi dendiğinde yuzyuze yapılan ve kişinin guncel sıkıntılarının kaynaklarının terapistin dikkati, merakı ve empatik tutumu eşliğinde araştırıldığı icgoru sağlamaya yonelik terapiler anlaşılır. Hastanın kendi kuramı uzerinden sıkıntıları ile ilişkili olarak anlattığı karmaşık ve celişkili gibi gorunen yonlerin acığa cıkarılması icin calışılır. Boylelikle yoluyla kişinin ilişkilerini ve ilişkilerdeki yerini daha iyi tanıması ve farklı bakış acıları getirmesi sağlanır. Kişilerarası yakın ilişkilerdeki duygu ve tutumlar terapi ilişkisinde de bir ornek olarak tekrar ettiğinden terapist hasta ilişkisi de ele alınarak yorumlanır. Boylelikle aktarım tepkilerinin yorumlanması yoluyla hastanın burada-ve-şimdi karışıklık yaratan sorunlarla orada-o zaman yaşadıkları arasında bağlantı kurması hedeflenir.
Destekleyici psikoterapi terapistin daha aktif rol aldığı, hastanın duygusal destek ve sıcaklık gorduğu, benlik saygısının arttırılmaya calışıldığı terapi yonetmlerine verilen addır. Psikanalitik psikoterapilerden turemekle birlikte daha cok 'şimdi ve burada' olan, dış dunyadaki gercek olaylar uzerinden calışılır. Ozel bir kriz (iş kaybı, hastalık, travmatik ve ani kayıplar) yaşayan kişiler, kaygı duzeyi yuksek olan, sadece belirtilerin sonlanması talebiyle başvuran, şiddetli, kronik rahatsızlığı olan kişilerde etkili bicimde uygulanır. Telkin, alıştırarak yuzleştirme, empati eşliğinde duygusal boşalım sağlama, doğrudan ve dolaylı cesaretlendirme, duşunsel carpıtmaları yeniden yapılandırma gibi yontemler kullanılır. Benlik saygısının arttırılması, belirtilerin ortadan kaldırılması ve yenilemesinin onlenmesi, kişilerarası ilişkilerin yapıcı bicimde surdurulmesi hedeflenir. Kişilerarası psikoterapi guncel ilişkilere ve ilişkilerdeki rollere odaklanan bir destekleyici psikoterapi turu olarak değerlendirilmektedir.
Bilişsel-Davranışcı Psikoterapiler
Bilişsel teoriye gore cocukluk cağındaki deneyimler oğrenme yoluyla bazı temel duşunce, sayıltı ve inanc sistemlerinin oluşmasına neden olur. Bu temel duşunce ve inanclar 'şema' olarak adlandırılır. Bu şemalar katı duşunce kalıpları olup, yaşamın daha ileri donemlerinde bireylerin kendileri ve yaşadıkları dunyaya ilişkin algılarını bicimlendirmekte kullanılır. Psikiyatrik bozukluklar, bireyin coğu zaman farkında olmadığı bu olumsuz kalıpların iceriğindeki temel duşuncelerin şiddetlenmesine yol acan bir yaşam olayının ardından gelişir. Bilişsel davranışcı tedaviler doğrudan uyumsuz davranışlar ve bunlarla ilgili yerleşik carpık duşunme bicimleri uzerine odaklanır. Orneğin kaygı verici durumlarla karşılaştığında kacmak yerine, kaygıyla başa cıkmak konusunda ne tur yontemler uygulayabileceği aktarılır.
Terapist ve hasta hastanın sorunu hakkında ortak bir fikir edinerek sorunu birlikte anlamaya yonelirler. Mevcut sorunun hastanın duşunce, duygu ve davranışlarını ve gun icindeki işlevlerini nasıl etkilediğini belirlemeye calışırlar. Kişiye sıkıntı yaratan durumlarla başa cıkabilmesine yardımcı olacak becerileri kazandırmak asıl hedeftir. Terapide amac hastanın sorunlarını cozmekte halen kullandığı baş etme yontemlerinden daha yararlı olabilecek yeni cozumler uretebilmesini sağlamaktır. Terapist ve hastanın birlikte calışarak saptadığı hedeflere ulaşmak ve değişim yaratabilmek icin seanslar sırasında oğrenilenler seanslar arasında uygulamaya gecirilir. Seans icinde terapistten oğrenilen bilginin beceriye donuşturulebilmesi icin uygulamada alıştırma ve maruz bırakmayı iceren 'ev odevleri' ya da egzersizlerden faydalanılır.
Ozetle bilişsel davranışcı terapi sıkıntı yaratan belirtileri hedef alan, sıkıntıyı azaltmayı, duşunce bicimlerini yeniden gozden gecirmeyi ve sorun cozmede yardımcı olacak yeni stratejiler oğretmeyi amaclayan psikoterapi turudur. Duşunsel Duygulanımcı Davranış Terapisi ile Farkındalık ve Kabullenme Temelli Terapiler bilişsel davranışcı terapilerden tureyen daha yeni tekniklerdir.

[h=2]İstanbul Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]