Ruhsal sorunların ve davranış bozukluklarının yok edilmesi veya azaltılması amacıyla kullanılan her turlu yonteme psikoterapi denilmektedir.Psikoterapi hem bilim hem de sanat dalıdır. Prof. Dr. Engin Gectan ve Irwin Yalom, psikoterapi'nin ikili bir dans olduğunu soylerler. Danışanın mutsuzluk yaratan sorunlarını belirlemesine yardımcı olur. Problemlerin ustesinden gelebilmesi icin sahip olduğu olanakların farkında olmasını sağlar. Stresle başa cıkmasını sağlarken, olayları farklı acılardan yorumlama ve değerlendirmesini oğretir.Soz konusu olan sorunlarla baş edebilmesi icin gerekli olan davranış ve duşunce esnekliğini kazandırır. Gelecekte karşılaşabileceği benzer sorunlarda da kullanabileceği yontemleri geliştirmesini ve benimsemesini sağlar.
1-Davranışsal Terapide Hipnoz:
İmajinasyon Wolpe tarafından sistematik duyarsızlaştırma tekniğinde başarılı bir şekilde uygulanmıştır. Hipnozda iken uygulandığında, kısa bir surede ve inanılmayacak kadar etkin olabilmektedir.
2-Bilişsel Terapide Hipnoz:
Kognitif terapi; problemli duygu ve davranışlara yol acan duşunce kalıplarını tespit etmek ve duzeltmek icin calışır. Bu ekole gore duyguların hemen oncesinde bazı duşunceler oluşmakta ve duygulanımı etkilemektedir. Bu bakımdan olumsuz duyguların ortaya cıkmasına neden olan duşuncelerin belirlenmesi ve bu duşuncelerin altında yatan daha derin duşunceler olan “Şema”ların değiştirilmesi gerekir.
Bu teoriye gore cocukluk cağındaki deneyimler, oğrenme yolu ile bazı temel duşunce ve inanc sistemlerinin oluşmasına neden olur. Bu temel duşunce ve inanclar “Şema” olarak adlandırılır. Aynı şemalar yaşamın ilerleyen doneminde davranışları etkileyerek bilişsel hatalara neden olur.
Bu tip sorunu olan bir danışanın, duşuncelerinde meydana gelen hatalı oğrenimlerini hipnotik transta cozmek ve alternatif cozum yontemlerini hipnotik transta oğretmek kısa surede başarıya ulaşmamıza neden olur. Gelecek olayları imgelemle gormesini sağlayarak, danışanın verdiği motor ve emosyonel yanıtı o anda alarak, değişimi objektif olarak değerlendirmeyi mumkun kılmaktadır.
3-Bilişsel-Davranışsal Terapide Hipnoz:
Bilişsel davranış terapisinde; sağlıksız, negatif inanc ve davranışları tespit etmek ve sağlıklı, pozitif inanc ve davranışlarla değiştirmek icin hem kognitif hem de davranış terapilerinin birleşiminden oluşur. Duyguları ya da yaşantıyı ortaya cıkaran olayın veya uyarıcının kendisi değildir, olayın değerlendirme bicimidir. Otomatik duşunceler, uyarıcıların değerlendirilmesi sırasında adeta bir refleks gibi ortaya cıkmaktadır.
Otomatik duşunceler, cocukluktan itibaren oluşmaya başlar ve zaman icinde zenginleşerek yerleşirler. Biz bu tur gercekci olmayan duşuncelere oylesine alışmışızdır ki aslında bunu gercek duşunce zannederiz. Bilişsel terapi, bireyin alışmış olduğu zihinsel carpıtmaları fark etmesini sağlayarak, gercekci ve işlevsel duşunme alışkanlığını yaratmaktır.
Otomatik duşuncelerin gercekci bir bicimde değerlendirilip değiştirilmesi hipnozda iken imgelemler kullanılarak duygu ve davranışlarda kalıcılığa neden olmaktadır. Danışanın gecmişte bir olay ya da yaşanan bir surec nedeniyle geliştirdiği mantıksız duşunce, uyum sağlayan duygu ve davranışların oluşturulmasıyla sonuclandırılır.
4-Psikoanalitik Terapide Hipnoz:
Psikoanalitik terapilerin amacı bilincdışında yatan celişkileri bilinc duzeyine cıkarmak ve cozume ulaştırmaktır. Analitik terapide şimdiki zamanda yaşanan duygu ve davranışları acıklamak icin danışanın gecmişte yaşadığı anıları, olayları ve duyguları incelenir.
Bu terapide, bilincdışına itilmiş duygular regression ile yeniden ortaya cıkarılarak, danışanın yaşamını geliştirecek değişimleri en kısa zamanda yapması sağlanır. Ruya analizi, hipnoz esnasında anlamlı bir ruya gorme telkini ile kolaylaşmaktadır.
5-Psikodinamik Terapide Hipnoz:
Psikoanaliz teorisi uzerine kurulmuştur. Danışanın bilincdışındaki duygu ve davranışlarını, arzu ve isteklerinin nereden kaynaklandığını ve icinde yaşadığı catışmaların cozumunu bilincli hale getirebilmek icin calışır.
Danışanın gecmişini incelemek, inancları ve davranışları ile yuzleştirmek, duygu ve duşuncelerinin farkındalığına varması icin kullanılan yontem yine regression'dur.
HİPNOTERAPİ
Hipnoz kendi başına bir terapi yontemi değildir. Ceşitli psikoterapi uygulamalarının ekinliğini arttırmak icin kullandığımız, cok olumlu katkıları olan yardımcı bir tekniktir. Bilinen tum psikoterapi yontemleri hipnoz altında iken daha rahat uygulanır. Psikoterapi'nin etkisini arttırır. Her etkili psikoterapi gizli veya acık telkin vermek zorundadır.
Martha Crampton (1969) zihinsel imajların danışan ile terapotik bağ oluşturulmasında kullanışlı olduğunu belirtir. Cunku imgeler aracılığı ile danışan sembolik olarak anlamlı deneyimlerini gostermektedir. İmgeler, danışanın kendilik algısını değerlendirmesinde de kullanılır. Pelletier (1979) Ego guclendirmede kullanır. Davranış terapisinde sistematik duyarsızlaşma tekniğinde kullanılır.
Hipnoterapi, ozellikle psikoterapi almaktan korkan ve bu nedenle strese giren danışanlarla daha rahat calışabilmek icinde kullanılmaktadır. Ruyaları anlamlandırmak icin gunlerce beklemek zorunda kalmak yerine, anlamlı bir ruya gormesini sağlayarak kullanılabilir. Irwin Yalom, hipnoterapinin regression icin ideal olduğunu soylemiştir.
Sağ beyin yarım kuresi sezgisel guclerimiz bilgileri sentezleme, imajinasyon, melodi, yorum ve mecazi anlamlandırmaları işlemlendirmede etkilidir. Sol beyin yarımkuresi ise yargılama, anlamlı konuşma, soz dizimi, okuma – yazma, aritmetik, ritim gibi fonksiyonlardan sorumludur.




[h=2]Mersin Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]