Psikoterapi surecine dair bilmeniz gerekenlerPsikoterapi Nedir?
Psikoterapi; hayatın ceşitli alanlarında kişilerin işlevselliğini bozan, coğu zaman sorun olarak gorulen duşunsel carpıtmalarının duzeltilmesi, duygusal acılarının giderilmesi, davranış bozukluklarının onarılması ve baş etme becerilerinin artırılması icin bu alanda eğitim almış kişilerce, etkileşim surecine dayalı olarak gercekleştirilen bir calışmadır.
Dunyada gecerliliği ve guvenirliliği onaylanmış 400’un uzerinde psikoterapi ekolu olduğu biliniyor. Bir ruh sağlığı profesyonelinin psikoterapi yurutebilmesi icin Turkiye’de ve yurtdışında terapi ekolleri ile ilgili ciddi eğitimler veren enstitu ve kuruluşlardan psikoterapi eğitimleri alması gerekmektedir. Psikoterapi; uzmanın bağlı bulunduğu terapi ekolu cercevesinde, belirli teknik mudahaleleri iceren bir calışma surecini kapsamaktadır. Aksi halde psikoterapi; herhangi bir teknik mudahaleden yoksun olarak, iki insanın seans odasında sohbet etmesi değildir.
İnsanlar Neden Psikoterapiye İhtiyac Duyarlar ?
İnsanlar; fiziksel olarak sağlık sorunları yaşadıklarında, canları yandığında nasıl ki sağlık merkezlerine ve hastanelere gidiyorlarsa ruhsal olarak canları yandığında da terapiye gelirler. Coğu zaman canlarını yakan bu durumla yalnız başlarına başa cıkmaya calışmış ancak başaramamışlardır. Sorunlarını aşma konusunda ya da ruhsal ağrılarını gidermede yetersiz kaldıklarında, uzman bir desteğe ihtiyac duyarlar.
Ruh Sağlığımla İlgili Problem Yaşadığımda Kime Başvurmalıyım ?
İnsanların ruh sağlığı alanında yaşadığı sorunların cozumunde, kimden yardım almaları gerektiğini belirlemeleri icin oncelikle ruh sağlığı alanında calışan profesyonellerin calışma alanlarının bilinmesi gerekir. İnsanlara psikolojik destek sağlayan meslek calışanları; psikiyatrist ve hekimler, klinik psikolog, psikolog ve psikolojik danışmanlardır.
Psikiyatrist; universitelerin tıp fakultelerinden tıp doktoru olarak mezun olduktan sonra psikiyatri alanında uzmanlık yapmış ruh sağlığı uzmanıdır. İlgi alanları, ruh ve sinir hastalıklarıdır. Organik psikiyatrik bozuklukların tedavisi ve ruhsal sorunların ilac ve psikoterapi ile tedavisi psikiyatristler tarafından yurutulur. Recete yazma yetkisi olan ve ilacla tedavi yuruten tek ruh sağlığı uzmanıdır.
Klinik Psikolog; universitelerin psikoloji ve psikolojik danışmanlık lisans bolumlerinden mezun olduktan sonra klinik psikoloji alanında lisan ustu eğitim gormuş kişidir. Organik bozukluklar dışında ilacla tedavi gerektirmeyen psikolojik rahatsızlıkların giderilmesinde ceşitli terapi ekollerine bağlı olarak mudahalelerde bulunan ve danışanın sorunlarına yonelik cozum onerileri sunan uzmandır.
Psikolog; universitelerin psikoloji lisans bolumlerinden mezun olmuş kişilere denir. Psikologlar; psikolojiye dair bilgi sahibi olup yaşamanın bazı donemlerinde insanların yaşadıkları sorunlarda onlara rehberlik ederler. Sadece psikoloji lisans eğitimi ile psikoterapi ya da tedavi yurutemezler. Bir psikiyatristin yanında yardımcı personel olarak calışabilir.
Psikolojik Danışman; universitelerin rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans bolumunden mezun olmuş kişilerdir. Kişisel, sosyal, eğitsel ve mesleki konularda kişilerin amaclarını belirleme, karar verme, vÂr olan problemlerini cozmede onlara yardımcı olan ve psikolojik destek sağlayan calışanlardır.
İnsanlar yukarıda tanımlanan profesyonellerin calışma alanlara bakarak yaşadıkları sorunların cozumunde hangi profesyonele başvuracağına karar vermelidirler.
Terapist Seciminde Neye Dikkat Etmeliyim ?
Danışanlar; gidecekleri terapisti daha cok psikoterapi gormuş bir yakınlarının tavsiyesi uzerine ya da internet uzerinden araştırarak secerler. Terapistin lisans, yuksek lisan ve doktora eğitim durumu, katılmış olduğu ceşitli psikoterapi eğitimleri, mesleki deneyimi, seans ucreti, gorsel ozellikleri ve iletişim bicimi, danışana sempatik gelip gelmemesi; kişilerin terapist seciminde etkili olmaktadır. Tum bunlardan yola cıkarak, fayda sağlayacağını duşunduğu ve kendine yakın hissettiği terapisti secen danışanlar zaman zaman doğru tercihler yapmakta zaman zaman da hayal kırıklığına uğramaktadır. Terapist seciminde dikkat edilmesi gereken esas faktorler; terapistin mesleki donanımı, deneyimi ve tabi ki danışan/hastanın terapiste dair duygusu ve sezgisidir.
Psikoterapide Tedavi Yontemi Nasıl Belirlenir ve Nasıl Uygulanır ?
Hastalar terapiye bir semptomla gelirler. Terapist, kişiyi değerlendirirken ilk olarak; bu semptomun organik bir nedene dayalı olarak mı yoksa organik bir nedene bağlı olmaksızın surec icerisinde ceşitli bilişsel carpıtmalarla, davranışsal oğrenmelerle ya da dinamik yapıya (0-6 yaş) bağlı olarak mı ortaya cıktığına bakmalıdır. Eğer semptomun organik bir temeli varsa; ceşitli ilaclar ve takip calışmaları ile tedavi sağlanmaya calışılır ve bu da psikiyatrist gozetiminde gercekleştirilir. Eğer semptom organik bir nedene bağlı olmaksızın surec icerisinde ortaya cıkmışsa; coğu zaman ilactan bağımsız olarak ceşitli terapi ekollerini iceren bir psikoterapi sureciyle, klinik psikolog/psikoterapistler tarafından gercekleştirilir. Bu durumda terapist; iki farklı tedavi seceneğinden birini tercih etmek durumundadır ki bunlar yuzeysel calışma ve derinliğine calışmadır. Yuzeysel calışma dediğimiz tedavi şekli; semptomu ortadan kaldırmaya yonelik bir calışmadır. Ceşitli tekniklerle, sadece gorunurde olan semptom ortadan kaldırıldığında tedavi sağlanmış olur. Bu daha cok kişilerin yaşadığı olaylara yuklediği farklı anlamlar ve ceşitli hatalı oğrenmelerle ortaya cıkan semptomların tedavisinde izlenen bir yoldur. Derinliğine calışma ise; semptomun arkasındaki nedenselliğe bakılarak oradaki yapının ele alındığı, sorunun kokten giderilmeye calışıldığı bir tedavi şeklidir. Semptomun ortadan kaldırılmasına yonelik yuzeysel calışma; sivrisinekleri oldurmekse, nedenselliği irdeleyip ona gore bir tedavi iceren derinliğine calışma bataklığı kurutmaya yonelik bir calışmadır. Bu yontem uzun soluklu bir tedavi gerektirir. Buradaki yapıya baktığımızda semptomu ortaya cıkaran şey; bilişsel ve davranışsal oğrenmelerden cok bizim kişilik oruntusu dediğimiz ve 0-6 yaş arasında anne-baba ve cevre ile kurulan ilişki ve yaşantılar sonucunda oluşan yapıdır. Bu donemlerde tum olup biten şeyler norobiyolojik olarak beynimize kazınarak bizim norobiyolojik yolaklar dediğimiz sistemi oluşturur. Eğer bu sistem eksik ya da bozuksa ki -bunu bir bilgisayarın sistem yazılımı olarak duşunebiliriz- sistem uzerine kurulan her şey de hatalı olacaktır. Derinliğine calışma surecinde bu sistemdeki hatalardan kaynaklanan ve patolojik olarak ortaya cıkan kişilik oruntusu, danışan-terapist ilişkisi ve terapistin teknik mudahaleleri ile yeniden yapılandırılır. Bu yapılandırma sureci; terapistle hastanın kurduğu ilişki sayesinde, norobiyolojik yolakların noronalplastisite yoluyla değiştirilmesini amaclayan bir calışmadır.
Terapistin Klinik Deneyimi Onemli midir ?
Burada terapistin bilgi birikim ve deneyimi onemlidir. Cunku hastanın getirdiği semptomun bilişsel carpıtmalar ve hatalı davranışsal oğrenmelerden mi yoksa 0-6 yaş arasında bir sistem hatasından mı kaynaklandığını tespit etmek terapistin gorevidir. Dolayısıyla bu tespit yapıldıktan sonra, genel hatlar hasta ile paylaşılarak hastanın da kabul ettiği bir tedavi şekli benimsenir ve sabırla bu tedavi sureci yurutulerek hastanın ruh sağlığına kavuşması sağlanır.
Psikoterapi Surecinde Beni Ne Bekliyor ?
Bu surecte, danışanların coğu terapistten kendileri icin bir şeyler yapmasını ve kendilerini iyileştirmesi beklerler. Coğu danışan, bu konuda aceleci ve talepkÂr davranır ve iyi olacaklarına dair terapistten bir garanti almak isterler. Ancak terapist kÂhin değildir. Hastanın iyileşip iyileşmeyeceğini bilemez ve elinde de sihirli bir değnek yoktur. Terapistin bilgi duzeyi ve deneyimi ne olursa olsun, surece inanmayan bir hastanın tedavi sağlaması mumkun değildir. Ancak bilgi-birikimi, deneyimi olan terapistle calışan bir hastanın surece inanarak, sabırla ve sakin bir şekilde terapiyi surdurmesi halinde, tedavinin sağlanması kacınılmazdır.
Hasta bu surecte zaman zaman dağılacak, terapistine ofkelenecek ve bu ofkesini ifade edecek, acıları ile yuzleşmekten kacınacak, sorunlarına neden olan gercekleri gormek istemeyecek ve terapiyi bırakmak isteyecektir. Bu surecte terapistin uzerine duşen en onemli gorev; hastanın acısını ve icinde bulunduğu durumu empatik bir şekilde anlayarak her zaman orada onun icin bulunduğunu hissettirmektir.
12.01.2016
Abdullah ALPASLAN
Klinik Psikolog/Psikoterapist


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]