Psikolojik Travma Nedir?

Travma Nedir?

Travma, gunluk yaşantımızda sık kullanılan kelimeler arasına girmeye başlarken, sadece stres duzeyini arttıran olaylara verdiğimiz ad olarak bilinmektedir. Buna karşın, gunluk rutini bozan, ani ve beklenmedik bir şekilde gelişen, dehşet, kaygı ve panik yaratan, kişinin anlamlandırma sureclerini bozan olaylar, travmatik yaşantılar olarak tanımlanabilmektedir. Yaşanmış bir trafik kazası, bir doğal afet (deprem, sel, vb.), taciz, daha zorlayıcı bir yaşantı, onbeş yıllık evlilikte atılmış ilk tokatta travmaya bir ornek oluşturabilmektedir.



Travma Zeminleri ve Tepkiler

Kişi gercek bir tehditle karşılaştığını algılamış, fiziksel zarara maruz kalmış veya buna tanık olmuş, bu esnada da aşırı derecede korku, caresizlik ve dehşet hissetmişse, bu durum kişi icin travmatik bir yaşantı olarak tanımlanabilmektedir.



Diğer bir deyişle bir olayda :



• Yaşama karşı tehdit algılama
• Vucudun butunluğune karşı tehdit algılama
• Sevdiklerimize karşı tehdit algılama
• İnanc sistemlerimize karşı tehdit algılama soz konusu ise bu olay kişi icin travmatik bir yaşantıdır.



Bu tur olaylarda kişilerde genellikle gucu kotuye kullanma, duyulan guvene ihanet etme, tuzağa duşme, caresizlik, acı, kafa karışıklığı ve/veya kayıp soz konusu olabilmektedir. Bu oldukca geniş tanım, iceriğinde hem tek seferlik olaylar (kazalar, doğal afetler, suclar, ameliyatlar, olumler, vb.) hem de tekrarlayan ve suregiden olaylar (cocuk istismarları, cocuk ihmalleri, savaşlar, şiddet iceren ilişkiler, vb.) bulundurmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta, olayın travmatik olup olmadığı kararının olaya maruz kalanlara ait olmasıdır. Trafik kazası gecirmiş iki kişiden biri, bu yaşantıda fiziksel butunluğune bir tehdit algılamamış ise bu olay onun icin travmatik olmakta; aynı kazayı yaşamış ikinci kişi, bu olayı hayatını tehdit eden bir felaket olarak algılamış ise kaza bu kişi icin travmatik bir olay niteliği kazanmaktadır. Psikolojik travma, olayı yaşayan kişinin algısı ve değerlendirmesi doğrultusunda tanımlanmıştır.



Travma Zeminlerine Verilen Normal Tepkiler

Analiz ve araştırma sonuclarına gore, felaketlere verilen tepkileri beş aşamada incelemek mumkundur:



1. İlk etki aşaması : Kaygı ve korkular on plandadır.
2. Kahramanlık aşaması: Bircok kişi, felaketin korkunc sonucları ve kayıplarıyla başacıkmak icin fiziksel ve zihinsel olarak kendini tuketircesine calışır.
3. Balayı aşaması: Hayatta kalındığı, ozel ve/veya devlete bağlı kuruluşlardan gelen yardımlar icin buyuk bir minnettarlık yaşanır.
4. Uyanış aşaması: Kuruluşların ve/veya gorevlilerin yapılması gerekenleri zamanında yapmamış olmalarına duyulan engellenmişlik hissi ve ofke on plandadır.
5. Yeniden yapılanma aşaması: Zihinsel ve duygusal yeniden yapılanma sonucunda, algılamalar daha gercekci bir hal alır. Karşılaşılan problemlere kişisel cozumler getirebilmek icin sorumluluk ustlenme kabul edilir. Gerekli gorulduğu koşulda bu son aşama psikoterapinin en verimli olması beklenen aşamadır.



Travmatik Yaşantılar Nelerdir?

Bu gibi durumlar erişkinlik yaşamında karşılaşılan tekil olaylar olabileceği gibi (koca dayağı, aşağılanma, trafik kazası, deprem, fiziksel hastalık gecirme, savaş koşullarında bulunma vb.) daha karmaşık travmatik olaylar da olabilir: Cocukluk cağında dovulme, aşağılanma, cinsel tacize maruz kalma, ana baba arası gecimsizliğe tanık olma, anne ya da babanın hastalığına tanık olma gibi. Travmatik olayı kısa sure once gecirmiş kişilerde de koruyucu amacla kullanılabilir. Kişinin gecmişindeki travmatik olayların farkedilebilmesi icin psikiyatristin bu gibi bilgileri dinlemeye acık olduğunu belli etmesi onemlidir. Coğu kişi utanma, psikiyatristin katı muamelesinden cekinme, anlayış gormeyeceğini duşunme ya da yeniden travmatize olmaktan korkma gibi nedenlerle bu bilgileri ilk aşamada vermeyebilmektedir. Ancak psikiyatriste duzenli devam edildiğinde ve sabırla beklendiğinde hastanın guven duymaya başlamasına koşut olarak tedavide yararlı olabilecek bu gibi bilgiler paylaşılabilmektedir

[h=2]Eskişehir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]