Drama; bir kelimeyi, kavramı, bir deneyimi, bir olayı oyun şeklinde canlandırmaktır. Tum eğitimciler, en etkili ve kalıcı oğrenmenin Uygulama yaparak ve Deneyimleyerek oğrenme olduğu konusunda hemfikirdir. Drama da, bizlere Uygulama yaparak ve Deneyimleyerek oğrenme bakımından eğitim yontemleri icinde en zengin oğeleri sunan metotlardan biridir. Drama sureci icinde ceşitli oyunlar da yer alabilir. Drama ile duşunceler eyleme donuşme fırsatı yakaladığından, birey deneyimleme yoluyla yeni davranış ve duygular geliştirir. Duygularını sağlıklı şekilde boşaltmayı, olumsuz duygularının ve sebeplerinin farkına varmayı, duşuncelerini rahatlıkla ifade etmeyi, hem sozlu hem de sozsuz iletişim kurabilme yeteneklerini geliştirir. Her şeyden once Drama calışmalarına katılan kişiler cok eğlenir. Bir eğlence aracı değildir; fakat gercekten cok keyiflidir.
Calışmalara katılan veya dışarıdan izleyen coğu yetişkin cocukluğuna geri donduğunu, oyun oynar gibi hissettiğini, cok eğlendiğini, cok şaşırdığını, mutlu olduğunu, keyif aldığını; bazı katılımcılar da oyun oynamayı unuttuğunu fark ettiğini, hayatı gereğinden fazla ciddiye aldığını, kendini serbest bırakamadığını, bu yuzden drama oyunları sırasında zorlandığını ifade ederler.
Oyun, insan gelişimin ve buyumenin olmazsa olmazlarındandır. Oyun oynamayan cocukta sağlıklı bir gelişmeden soz etmek mumkun değildir; cunku oyun grup icinde gercekleşir. Oyun, cocuk icin yemek, icmek kadar onemli onemlidir. Cocuk, oyunlar sırasında ben ve ben olmayanı oğrenir. Paylaşır, yardımlaşır, yener, yenilir, guven duyar, karar verir, diğerleriyle işbirliği yapar, iletişim kurar. İşte tum bunlar oyun ile drama arasında ki ortak ozelliklerdir. Gercekten de drama icin bir tur oyun dememiz mumkundur; fakat oyun değildir. Bununla beraber Drama'ya Yapılandırılmış Oyun ya da Temelinde oyun bulunan yontem demek belki daha doğru olabilir. Cunku Drama Oyunları, uzerlerinde ozel olarak calışılan, geliştirilmesi ve daha işler hale gelmesi icin yapılandırılan malzemelerdir. Kulturel ve evrensel oğelere dayanır. Ayrıca calışmalarda; katılımcılara yol gosteren, onların gerek Drama'ya ısınmaları gerekse değerlendirme aşamasından maksimum faydayı sağlamaları icin cabalayan bir grup lideri bulunmaktadır. Bu yapılandırılmış oyunları oynamak, Drama'da rol almak en cocuklar tarafından sevilir. Onlar hep istekli, dinamik, heyecanlı, Drama'nın her anından lezzet almayı ve Drama yoluyla kendilerini ifade etmeyi başaran yegane varlıklardır. Ne de olsa oyun, onların doğasının ayrılmaz bir parcasıdır. Doğal olarak cocuklar Drama uygulamalarından, yetişkinlerden daha fazla faydalanmaktadırlar.
DRAMA UYGULAMALARININ YARARLARI
Drama uygulamalarına katılan birey şimdi ve burda yaşantısını yakalama şansına sahiptir; cunku uygulamalar sırasında tum duyularını etkin şekilde kullanır. Oyunlarını gorerek, koklayarak, duyarak, dokunarak, bazen de tadarak yaşantılar. Bu sebeple drama katılımcılarının bir sure sonra algılama becerilerinin keskinleştiği, konsantrasyon yeteneklerinin arttığı, dinleme davranışlarının geliştiği, etkin dinleme becerileri kazandıkları, sozlu ve sozsuz ifade becerileri yonunden zenginleştikleri; yanı sıra etkili iletişim becerilerini geliştirdikleri gozlenir.
Drama uygulamalarına katılan, bireyler; suresi kişiden kişiye değişmekle beraber utangac, sıkılgan, cekingen yapılarını atılgan, rahat, girişken olma yonunde terk ederler. İce donuk bireyler, dışa donuk bireylerin ozellikleriyle kendilerini dengelemeye, dışa donuk bireyler ice donuk bireylerin ozellikleriyle kendilerini dengelemeye başlarlar.
Yapılandırılmış drama oyunlarına katılan kişiler her şeyden once kendilerini guvende hissederler. Bu sebeple ozlerini, benliklerini, egolarını olduğu gibi oyuna yansıtma, davranışlarını oyun sırasında gozlemleme yoluyla kendilerini tanıma, ic gorulerini yukseltme, farkındalıklarını coğaltma imkanı bulurlar.
Drama uygulamaları, katılımcıların hayal gucunu (imajinasyon yeteneklerini, imgelem gucunu) zenginleştirir.
Drama uygulamalarına katılan bireylerde, kendini ozgun bicimde ifade etme yetenekleri gelişir. Bunula beraber sanat, edebiyat ve tiyatroya ilgi duymaya başladıkları, ilgi alanlarının genişlediği, cok yonlu kişiler olmaya başladıkları gorulmektedir. Yanı sıra drama estetik duygusu gelişimine buyuk oranda katkı sağlar.
Drama uygulamaları, duygusal ve ahlaki gelişimi de olumlu yonde destekler. Sağlıklı bir ozguven ve ozsaygı geliştirdikleri, ozguven sorunu yaşayan kişilerin ozguven kazandıkları, kendileriyle barışıklık duzeylerinin olumlu yonde etkilendiği ve yine kendini sevme arttığı gozlenmektedir.
Drama uygulamaları, bireylerin eleştirel duşunme, olaylara tarafsız bakma, problem cozme ve bağımsız duşunebilme yeteneklerini de geliştirir.
Cevresel farkındalık artar. Canlı ve cansızların daha fazla farkına varır.
Drama uygulamalarına katılan bireylerin, İnsanları tanıma becerileri geliştiğinden, cevresindeki kişilerle kurduğu iletişimin kalitesi artar ve olayları anlamlandırması kolaylaşır. İşbirliği yapma becerilerini geliştirdiğinden, sosyalliği artırır.
Aslında Dramanın faydaları saymakla bitmez.
DRAMA TURLERİ
Psikodrama: Bireylerin yaşadıkları sorunları yeniden ele alıp sorgulama ve sahneleme bicimi olarak tanımlanabilir. Bireyler bir grup ortamı icinde, diğerleriyle etkileşim icinde girdikleri rollerle, dolayısıyla kendileriyle ilgili farkındalık kazanırlar. Psikodrama bireylere, dramatik canlandırmalar yoluyla, gecmiş ve guncel sorunlarını ve catışmalarını ya da geleceğe dair beklenti, kaygı ve gucluklerini ele alarak hazırlanma, başa cıkma becerilerini gorme ve bunları deneme olanağını sağlar. Bu yonuyle Psikodramanın terapotik etkisi yanı sıra, pedagojik etkinliğinden de soz edilebilir (Schutzenberger, 1995).
Eğitici Drama: Drama'nın eğitim amacıyla kullanılmasıdır. Yeni kavramların oğrenilmesi, yeni becerilerin kazandırılması amacıyla uygulanan drama turudur. Oyun cocuğun en doğal oğrenme bicimi olduğundan eğitici drama cocukta bilgilerin kalıcı hale gelmesini, eğlenerek ve yaşatarak başarır.
Yaratıcı Drama: Bireylerin hayal dunyalarını zenginleştirmek, orijinal duşunmelerini sağlamak, ozgun urunler ortaya cıkarabilmelerine yardımcı olmak, hızlı-farklı duşunme ve davranma becerilerini geliştirmek, problem cozme becerilerini ve yaratıcılık ozelliğini geliştirmek icin uygulanan drama turudur.
DRAMA UYGULAMA AŞAMALARI
Drama uygulamaları ceşitli aşamalardan oluşur.
a) Isınma ve Rahatlama Aşaması : Bedensel ısınma hareketleri ile baş bolgesinden başlayarak ayak parmakları uclarına kadar kaslar calıştırılarak ısınmaya calışılır. Rahatlamada aşamasında da calıştırılan tum kaslar tek tek rahatlatılır.
b) Rol Oynama Aşaması: Katılımcılar kendi aralarında rolleri boluşur ve doğaclama yaparlar.
c) Pandomim Aşaması: Katılımcılar konuşmanın yasaklandığı bir ortamda jest, mimik ve hareketlerle doğaclama yapar.
d) Oluşum ve Değerlendirme Aşaması: Drama uygulamaları bittiğinde, katılımcılar halka şeklinde oturarak uygulamalar sırasında neler hissettiklerini, neler yaşadıklarını paylaşırlar. Grup lideri bu aşamada katılımcılara sorular sorarak onların kendilerini ifade etmeleri konusunda destekler.
DRAMA UYGULAMALARINDA NELERE İHTİYAC DUYULUR?
Drama uygulamak icin oncelikle katılımcıların yapacağı drama etkinliklerini onceden planlayan, onların Drama'ya fiziksel ve psikolojik olarak hazırlanmasını sağlayan, katılımcılara gerekli yonergeleri sunacak, onlara Drama'nın her aşamasında destek olacak deneyimli bir grup liderine ihtiyac var. Tabi grup lideri var; fakat katılımcı yoksa drama uygulaması yapılamayacağından, ilk olarak katılımcılara ihtiyac var. Ayrıca drama uygulamalarında gerektiğinde ceşitli materyaller kullanıldığından (yastık, top, ip, kağıt-kalem…) bu tur materyallere, son olarak da Drama uygulamalarının gercekleştirileceği, katılımcıların kendilerini guvende hissedebilecekleri, bedensel hareketleri rahatlıkla yapmaya imkan tanıyan, aydınlık, iyi havalandırılmış, temiz bir ortama ihtiyac duyulmaktadır.
Kaynaklar:
Schutzenberger, A.A. (1995). Psikodrama: Yontemlerin Bir Ozet Sunumu. (A. Ozbek, Cev. Ankara: Grup Psikoterapileri Derneği Yayını

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]