Mate Cayının Faydaları ve Zararları Nelerdir? Latince adı Ilex paraguariensis olan mate yuzyıllardır Guney Amerika yerlileri tarafından kullanılmaktadır. Paraguay ve Brezilyada yetişir. Guney Amerika’da oldukca bilinen ve kullanılan bir caydır. Paraguay Cayı olarak da bilinir.

Yerlilerce Tanrı’nın Ağacı olarak adlandırılan mateyi Avrupalılar yeşil altın olarak nitelendirmişlerdir.

Tropik ve yarı tropik iklimlerde yetişen Mate, tum yıl boyunca yapraklarını dokmeyen bir ağac turudur.

Mate bitkisinin kurutulmuş yaprakları, yaprak sapları ve bunlarla hazırlanan preparatlar kullanılır.

Mate cayı kavrulmuş ya da kavrulmamış bicimde satılmaktadır.

Mate Yaprağının Faydaları – Mate Cayı Faydaları Nelerdir?

• Guney Amerikalılar tarafından zihinsel uyanıklığı artırma amacıyla kullanılmaktadır. Uyarıcı etkisi icindeki kafein, teofilin ve teobromin‘den kaynaklanır. Bedensel aktivitede bulunan ve spor yapanlar icin doğal bir enerji kaynağıdır. Bedensel ve zihinsel yorgunluğa karşı kullanılır.

• Mate, 24 vitamin ve mineral, 15 amino asit ve 11 polifenol icerir. Pasteur Institute’ye gore Yerba Mate, yaşamı surdurmek icin gerekli olan neredeyse tum vitaminlere sahiptir. Yeşil caydan cok daha fazla antioksidana, 15 amino asit ve B – C vitamini, cinko ve manganez de dahil olmak uzere bir cok vitamin ve minerale sahiptir. Aynı zamanda magnezyum, potasyum gibi vucudun enerjisini korumak ve konsantrasyonu geliştirmek icin gerekli minerallerin de guclu bir kaynağıdır.

• University of Illinois’den araştırmacıların yaptığı on calışmalar, yerba mate’nin merkezi sinir sistemini canlandırdığını, kardiyovaskuler sisteme yarar sağladığını, guclu antioksidan ozellikler gosterdiğini ve kilo vermeye yardımcı olabileceğini gostermiştir.

• Yerba Mate cayı, sinir sistemini canlandıran kafein ve ksantin icerir. Bazı kişiler ksantini duygudurum guclendirici olarak da gorur. Bu etkiler ve merkezi sinir sisteminin uyarılması, kişilerin kendilerini iyi hissetmelerine sebep olabilir.

• Kafein, teobromin ve teofilin icerikleri nedeniyle mate, merkezi sinir sistemini uyarır, enerjiyi yukseltir ve bazı kişilerde duygudurumu yukselterek uyanıklığı arttırır. Yerba mate’de var olan ksantin alkoloidleri, kafein, teofilin ve teobromin karışımı vucuda surdurebilir enerji sağlar. Fransa’da, yerba mate, enerji duşukluğu ve genel uyuşukluk rahatsızlıklarında kabul edilmiş bir tedavi modelidir. İngiltere’de ise, yorgunluk icin standart terapi halini almıştır. Alman Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E Komisyonu mate yaprağının (Mate folium) dış stres faktorlerine karşı vucut direncinin yukseltilmesi amacıyla kullanılabileceğini belirtmiştir.

• Mate uyanıklılığı arttırmakta, yorgunluk ile savaşmakta ekstra bir enerji kaynağı yerine gecer. Merkezi sinir sistemini uyardığından, matenin metabolik etkileri arasında, egzersiz sırasında karbonhidratların aerobik parcalanmasının korunması da vardır. Bunun anlamı, yerba mate alan bir kişinin egzersiz sırasında daha fazla kalori yakmasıdır, sonrasında kardiyak sistem etkinliğini arttır ve doğal laktik asit birikmesi ertelenir.

• İn vitro calışmalar mate’nin antioksidan aktivitelerine sahip olduğunu gostermiştir. İceriğindeki polifenollerin bu etkiye neden olduğu duşunulmektedir ve nitrik oksidi duzenliyor olması, onun kalp sağlığı koruyucu etkileri gostermesine neden olmaktadır. Bir cok calışma matenin antioksidan aktivitelerini kanıtlamıştır. Matenin yuksek antioksidan değerleri, mate yapraklarında bulunan bitki kimyasallarının hızlı emilimine bağlıdır. 2008 yılında “Mutagenesis” bulteninde yayınlanan bir calışma sonucları, yerba matenin, hucreleri hasar gormekten koruyan guclu bir antioksidan olduğunu gostermiştir.

• Antioksidanlar, B ve C vitaminleri, manganez, potasyum ve cinko ilo dopdolu olan yerba mate eşsiz bir bitki olup aynı zamanda, akciğerlere kan akışını hızlandırarak genel kan dolaşımını geliştiren astım ilaclarında var olan teobromin ve teofiline de sahiptir. The National Institutes of Health, teofilin’in, daha kolay solunum sağlayabilmek icin solunum yollarını actığını belirtmektedir.

Mate Cayı Zayıflatırmı?

• Metabolizmayı canlandırdığı gibi, yerba mate aynı zamanda iştahı bastırarak kilo kaybına neden olur, cunku sonuc olarak normalden daha az kalori tuketilir.

• Danimarka’da, Medical Center Charlottenlund doktorlarından Torben Andersen ve arkadaşları, 2001 yılında, yerba mate ile bağlantılı kilo kaybetme ozelliğini incelemişlerdir. Araştırmacılar, yerba mate, guarana ve damiana’dan oluşan bir bitkisel karışım kullandılar. Bu karışım tabletlerini kullanan fazla kilolu gonulluler 45 gunden sonra, kucuk bağırsakta daha yavaş besin boşalması yuzunden midede daha fazla dolgunluk hissi anlamına gelen mide boşalmasında gecikme yuzunden kilo kaybetmişlerdi.

• İsvicre- University of Lausanne’da yapılan bir başka araştırma, yerba mate kullanan kişilerin daha fazla yağı enerji olarak yaktığını ve bu yuzden kilo kaybettiklerini bulmuşlardır.

• “Obesity” bulteninin Aralık 2009 sayısında yayınlanan bir calışma, yerba mate verilen obez farelerin kilo kaybettiğini, yağ depolarında azalma kaydettiklerini, epididim yağ-pet ağırlığında duşuş ve aynı zamanda kolestrol, trigliserid, LDL kolestrol, ve glukoz duzeylerinde normale donuş gercekleştiğini ortaya koymuştu. Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals’dan Max Witchl’a gore yerba mate Avrupa’da, “ doğal yolla kilo kaybetmeye yardımcı ve aclık duygusunu yatıştırmanın doğal bir yolu” olarak satılmaktadır.
Mate Cayı Nasıl Demlenir?

Yerba mate cayının acımtrak bir tadı ve hoşa gitmeyebilen bir kokusu vardır. Bal, agave nektarı ya da limon eklemek, bu cayı daha lezzetli hale getirebilir. Binlerce yıldır kullanılan mate cayı, geleneksel anlamda, ici boşaltılmış su kabağından metal bir pipet ile icilmektedir. Demleme usuluyle icilirken, 150 ml. sıcak suya 2-4 gr. kuru yaprak ilave edilir. Toz haline getirilmiş kuru yapraklar ve yaprak ekstresi; standardize kafein iceriği ile, kapsul olarak da satılmaktadır.

Mate Cayının Zararları Var mı?

• Fazla miktarda icilmesi uykusuzluğa neden olabilir. Amfetamin gibi diğer uyarıcılarla birlikte alımı yuksek tansiyon, duzensiz kalp atışı ve daha ciddi sorunlara neden olabilir.

• Hamile kadınlar, sut emzirenler, hipertansiyon hastaları, kardiyak bozukluk ve anksiyete yaşayanlar yerba mate tuketmemelidir. Yerba mate yuksek kafein iceriği ile bilinmektedir. Yerba mate’deki kafein uyarıcı olarak gorev yapar ve kalp ritminiz ile tansiyonunuzu yukseltebilir.

• Kafein iceriği yuzunden hamile ve emziren kadınların kullanmaması gerekmektedir. American Pregnancy Association’daki sağlık gorevlileri, kafeinin belli kadınlarda, sakat doğum, duşuk doğum ağırlığı ya da premature doğuma sebebiyet verebileceğini bildirmiştir.