Protez goz (takma goz) nedir?
Gozu doğuştan olmayan veya cerrahi olarak alınmış olan hastalara kozmetik amacla uygulanan protezlerdir. Bu protezlerin gorme fonksiyonuna katkısı yoktur.
Protez goz takılmasının aşamaları nelerdir?
Oncelikle goz yuvasının proteze hazırlanması gereklidir. Bunun icin gozun alınması esnasında goz yerine bir bilye yerleştirilir. Birkac hafta sonra goz protezi icin goz yuvasının kalıbı alınarak protez hazırlanır. Ardından, protez goz, goz yuvasına yerleştirilir ve protezin duruşuna gore uzerindeki son rotuşlar yapılır.
Protezin hazırlanması ne kadar surmektedir?
Goz yuvasının kalıbı alındıktan sonra, birkac gun icinde protez goz hazırlanır. Bu aşamadan sonra protez son halini alana kadar birkac kez randevulu olarak protez uygulamasına gelmek gerekli olabilir.
Goz alınmadan da goz protezi uygulanabilir mi?
Goz protezleri kimi durumlarda da goz alınmadan uygulanır. Normalden kucuk olan (fitizik) gozlerde, protez kişinin kendi gozunun ustun yerleştirilebilir. Bu uygulamanın uygun olup olmadığına goz doktoru tarafından karar verilmelidir.
Doğuştan gozu olmayanlarda da goz protezi takılabilir mi?
Doğuştan gozun olmaması veya gozun cok kucuk olması (gorme fonksiyonu yok ise) protez takmayı ozellikle gerektirir. Bu hastalarda goz hacmi eksik olduğu icin yuz kemiklerinin gelişimi eksik kalabilir. Bu nedenle bu hastalara zaman kaybedilmeden protez takılmalı ve bu protezler duzenli aralıklar ile daha buyuğu ile değiştirilerek simetrik yuz gelişimi sağlanmaya calışılmalıdır
Gozler cerrahi olarak nicin alınır?
Farklı nedenler ile gozlerin alınması gerekebilir. Bunlar arsında sayılabilecek nedenler şunlardır: Kazalar (kimyasal, ısı, mekanik), doğumsal bozukluklar, enfeksiyonlar, kanserler ve gorme fonksiyonunu kaybetmiş ağrılı goz tansiyonu olguları.
Goz protezleri ameliyat ile mi takılır?
Protezin kendisinin takılması icin ameliyata gerek yoktur, fakat oncesinde goz cukuruna hacim ve hareket sağlayan bir bilyenin konulmuş olması gerekir. Gozun alınması esnasında hacim kaybının telafisi icin gozun yerine bilye konulur. Bu bilye uzeri doku ile ortulen ve konulduğu yerde surekli kalacak olan bilyedir. Goz protezi ise, daha sonraki surecte (2-4 hafta), goz yuvasına takılıp cıkarılabilir. Protez takılması ve cıkarılması sırasında fazla bir ağrı duyulmayacak, sadece kapaklarda biraz gerilme hissedilecektir.
Kac ceşit goz alınma operasyonu vardır?
Cerrahi tekniklerin değişebilmesine karşılık, esas olarak uc farklı cerrahi yontem mevcuttur.
1. Eviserasyon: Bu operasyon ile goz kuresinin beyaz kılıfı yerinde bırakılarak gozun ici boşaltılır. Bu boşluğa hacim sağlaması icin bilye (sfer) yerleştirilerek gozun beyaz kılıfı kapatılır
2. Enukleasyon: Bu operasyonda, goz kuresi beyaz kılıfı ile birlikte komple cıkarılır. Gozu oynatan kaslar ve goz cevresindeki yağ dokusu ise yerinde bırakılır. Bu operasyonda da goz kasları, gozun yerine yerleştirilen bilyeye dikilerek kurenin hareketi sağlanır.
3. Ekzanterasyon: Bu operasyonda, goz kuresi, goz kapakları ve goz cevresindeki diğer dokuların hepsi (kaş ile yanak arası dokuların tumu) alınır. Bu operasyon daha cok goz cevresindeki tehlikeli tumorler icin uygulanmaktadır.
Gozun alınmasından sonra goz icine veya yerine konulan bilyenin fonksiyonu nedir?
Gozun alınması, goz cukurunda bir hacim kaybına neden olur. Buraya yerleştirilen bilyenin amacı, bu hacim kaybının telafi edilmesi ve iyi bir protez hareketi icin goz yuvasının hazır hale getirilmesidir.
Goz alındıktan sonra yerine yerleştirilen bilyenin ozellikleri nelerdir?
Gozun yerine yerleştirilen bilye, ileride kullanılacak protez acısından son derece onemlidir. Bu bilyeler silikon, plastik, akrilik veya vucut ile butunleşebilen farklı maddelerden imal edilebilirler. Bilyenin cevre dokularla olan uyumu ve hareket yeteneği, uzerine konulacak protezin goruntusunu ve hareketlerini direkt olarak etkileyecektir. Bu aşamada, kaliteli bilyelerin ve uygun cerrahi tekniklerin kullanılması, protez ile alınacak kozmetik sonuc icin son derece onemlidir.
Gozun yerine konulan bilyelerin hangi yapıda olması tercih edilir?
Gunumuzde daha cok icerisine damar ve doku gelişimine izin veren biyointegrasyon ozelliği bulunan poroz (delikli) yapıdaki bilyeler tercih edilmektedir. Bu tur bilyelerin en onemli avantajları, hafif olmaları nedeni ile yıllar icinde yanağa doğru cokmemeleri ve iclerine damar ve doku yurumesine izin vermeleri nedeni ile daha iyi bir protez hareketi sağlamalarıdır.
Goz protezinin yapısı nedir?
Goz protezleri akrilik yapıdadır. Bu madde cam benzeri bir madde olup, nispeten daha hafif ve kırılmayan bir maddedir
Goz protezleri kişinin gozune gore mi yapılmalıdır, hazır protezleri kullanmanın bir zararı var mıdır?
Protezin kişinin gozune gore yapılması daha sağlıklıdır. Bunun nedeni, hem protez renginin diğer gozun rengine uygun işlenmesi, hem de protez şeklinin kişinin goz yuvasının kalıbı alınarak ve goz kapaklarının yapısına uygun olarak hazırlanmasıdır. Bu durumda protezin gorunumu ve hareketleri diğer goze daha uyumlu olacaktır ve ağrı ile rahatsızlık vermeyecektir. Ek olarak, kişiye gore hazırlanan protezlerin yapısı ve malzemesi, capaklanma ve alerji oluşumu acısından hazır protezlere gore daha guvenlidir, kırılmaya daha dayanıklıdır ve kullanım omru daha uzundur.
Goze uygun olmayan protez kullanımının zararları var mıdır?
Goz yuvasına ve diğer gozun gorunumune uygun olmayan protezler, kozmetik olarak iyi gorunmediği icin tercih edilmemelidirler. Goz yuvasında daha buyuk protezlerin takılması, kapaklarda gerilmeye ve ozellikle alt goz kapağında şekil bozukluğuna (ektropiona) neden olabilirler. Kucuk protezlerin takılması ise, goz yuvasında zamanla kuculmeye ve uygun protezin takılamamasına neden olabilir. Ayrıca kucuk protezler, ust goz kapağının duşmesine ve kozmetik sorunlara da neden olabilirler.
Hareketli goz protezlerinin hareketleri diğer goz ile aynı oranda mıdır?
Protezin hareketleri ideal şartlarda diğer gozun hareketlerine yakındır. Bunu etkileyen bircok faktor vardır. Bunlar; goz kaslarının durumu, gozun alındığı ameliyatın ozellikleri, gozun yerine konulan bilyenin ozellikleri, goz yuvasının durumu, bilye uzerine peg (vida) takılıp takılmadığı ve kullanılan protezin kişiye ozel yapılıp yapılmadığıdır. Goz kaslarının iyi calıştığı ve gozun yerine konulan bilyenin iyi hareket ettiği, goz yuvasının uygun olduğu, bilyeye peg takılabildiği ve kişiye ozel protez hazırlandığı hastalarda iyi bir protez hareketi sağlamak mumkundur.
Bilyeye peg takılması nedir, hangi aşamada uygulanır?
Vucut ile butunleşen bilyelerin kullanılmış olduğu olgularda, yaklaşık olarak ilk ameliyattan 6 ay sonra, bilyenin damarlanmasının iyi olduğunun film ile gosterilmesinin ardından bu bilyeye peg (vida) takılabilir. Ardından, goz protezi bu vidaya tutturulur. Peg sayesinde, bilyenin hareketleri direkt olarak proteze iletileceği icin protez hareketleri daha iyi olacaktır.
Her hastaya peg takılabilir mi?
Peg takabilmek icin, goz cukuruna yerleştirilmiş olan bilyenin, icerisine damar ve doku ilerlemesine olanak sağlayan cinste (Hidroksiapatit, biyoseramik, poroz polietilen) olması gereklidir. Silikon veya akrilik yapıdaki bilyelerin uzerine peg takmak mumkun değildir.
Peg takılmasının dezavantajı var mıdır?
Peg taklması, kozmetik olarak iyi bir sonuc alınmasını sağlasa da, ikinci bir cerrahi gerektiriyor olması ve maliyeti gibi dezavantajları vardır. Bunların yanında, peg takılmasını takiben enfeksiyon, bilyede acılma ve surekli capaklanma gibi problemlerin gelişme ihtimali vardır. Bu nedenlerle, peg takılması kararını doktor ve hastanın ortaklaşa almaları gereklidir.
Goz protezinin her gun cıkartılıp takılması gerekli midir?
Protezin gunluk olarak gozden cıkarılması gerekli değildir. Aksine, protezin bir sureliğine bile cıkarılması goz yuvasında daralmaya neden olabilir. Bu nedenle protez, gece de dahil olmak uzere gozden hic cıkarılmamalıdır.
Goz protezlerinin takıp cıkarılması zor mudur?
Goz protezleri bircok insan tarafından kolaylıkla cıkartılıp takılabilir. Yine de bu işlem sırasında, size doktorunuz tarafından tavsiye edildiği gibi cıkartıp takılması ve goz kapaklarının zorlanmaması onemlidir.
Goz protezleri nasıl takılır?
Ellerinizi yağ, losyon ya da parfum icermeyen bir sabunla yıkayıp bol su ile duruladıktan sonra pamukcuk bırakmayan bir havlu ile kurulayınız. Bir aynanın karşısına geciniz. Başınızı one eğerek aynaya doğru bakınız. Protezi takmak icin once alt goz kapağınızı bir elinizle aşağıya doğru cekerken, diğer elinizle protezinizi uygun şekilde yuvaya oncelikle ust kısmı girecek şekilde yerleştiriniz. Protezinizin ust kısmının yerleştiğinden emin olduktan sonra alt goz kapağınızı yavaşca bırakınız.
Goz protezleri nasıl cıkarılır?
Ellerinizi yağ, losyon ya da parfum icermeyen bir sabunla yıkayıp bol su ile duruladıktan sonra pamukcuk bırakmayan bir havlu ile kurulayınız. Bir aynanın karşısına geciniz. Başınızı one eğerek aynaya doğru bakınız. Alt goz kapağınızı aşağıya doğru nazikce cekiniz. Protezinizin alt kenarının aşağıya doğru kaymasını sağlayarak işaret parmağınızı protez altına doğru hafifce itiniz. Proteziniz kolaylıkla cıkacaktır.
Protez kullanımında puf noktaları
Protezinizi ilk taktığınızda batma ve rahatsızlık hissi olabilir. Bu problemler birkac saat ile birkac gun icerisinde gececektir.
Protezin cıkarıldığı durumlarda protezi takarken hijyen kurallarına uymak gereklidir.
Protezin bakımı icin alkol veya kimyasal cozuculer kullanılmamalıdır. Bebe şampuanı veya kaynatılmış tuzlu su bu işlem icin daha guvenlidir.
Protez kullanırken suni gozyaşı kullanımı oldukca faydalıdır.
Protez kullanırken bir miktar capaklanma oluşabilir. Bunlar ıslak pamuk veya goz mendilleri ile temizlenebilir.
Capaklanmanın aşırı olduğu olgularda mutlaka goz kontrolune gidilmelidir.
Goz protezi kullanan hastaların kırılmaz camdan (polikarbonat) bir gozluk kullanması faydalıdır. Bu uygulama diğer gozun korunması icin de onemlidir. Doc. Dr. Umit Beden
Goz Hastalıkları Uzmanı
Okuloplastik ve Orbital Cerrahi

[h=2]İstanbul Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]