Beden kitle endeksi (BKE), vucudunuz icin normal kabul edilen kiloya ne kadar yakın olduğunuzu gosterir. Kilonuza ve boyunuza gore zayıf, ideal kiloda, fazla kilolu veya obez olup olmadığınızın tespitini sağlar. Bu olcum yağ, kas, yaş, cinsiyet gibi değişkenleri hesaba katmaz. Yine de kilo durumunuzun takibi ve muhtemel hastalıklarınızın tahmini konusunda onemli bir paya sahiptir.
Beden kitle endeksi hesaplama nasıl yapılır?
Beden kitle endeksi hesaplama kilogram olarak vucut kutlesinin, metre olarak vucut uzunluğunun karesine bolunmesi yoluyla bulunur. Bu hesaplama yontemi ile ideal kilo analizi yapabilir, olası sağlık risklerinizi oğrenebilir ve kilonuzu kontrol altında tutmak icin gereken tedbirleri alabilirsiniz.
Yetişkinlerde hesaplama formulu icin kısaca şu adımları izleyebilirsiniz: Oncelikle ayakkabısız bir şekilde ve duz bir zeminde boyunuzu olcmelisiniz. Orneğin boyunuzun 1.75 metre olduğunu varsayalım. 1. adımda olctuğunuz boyunuzu tekrar boy olcunuz ile carpmanız gerekmektedir.
Yani boyunuz 1.75 metre ise yapacağınız hesaplama: 1.75 x 1.75 = 3,0625. Fazla ac veya fazla tok olmadan, ustunuzde ağırlık olmadan, gunluk kıyafetlerinizle kilonuzu olcmelisiniz. Kilonuzun 70 kg. olduğunu varsayalım. Son adımda kilonuzu, 2. adımda olctuğunuz boyunuzun karesine bolmelisiniz.
Yani 70 / 3,0625 = 22,85. Sonuc beden kitle endeksinizin 22,85 olduğu anlamına gelir. Peki bu sonuc değeri ne anlama gelir? Ayrıntılı olarak yazının devamında oğrenelim.
Beden kitle endeksi değerleri ne anlama gelir?
18.5 altındaki sonuclar: Sağlıklı kilonun altında, zayıf 18,5 - 24,9 arasındaki sonuclar: Sağlıklı kiloda 30 - 39,9 arasındaki sonuclar: Sağlıklı kilonun cok ustunde, obez 40 uzerindeki sonuclar: Sağlıklı kilonun epey ustunde, morbid obez 18,5 altındaki sonuclar: Sağlıklı kilonun altında, zayıf: Boyunuza oranla kilonuzun yetersiz olduğunu gosteren bu sonucla karşılaşıldığında yetkili sağlık birimlerine başvurarak sağlıklı bir şekilde kilo almanız onerilir. 18,5 - 24,9 arasındaki sonuclar: Sağlıklı kiloda: Bu değer ideal kilo seviyenizde olduğunuzu gosterir.
Boyle bir sonuca sahip olan kişilerin sağlıklı, duzenli ve dengeli beslenmeyi surdurmeleri onerilir. Yine de yaşam tarzınızda herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmaması gerektiğini belirlemek icin mutlaka doktorlarınıza danışmalısınız. 25 - 29,9 arasındaki sonuclar: Sağlıklı kilonun ustunde.
Boyunuza oranla kilonuzun fazla olduğunu gosteren bu sonuc ile muayene olarak fazla kilolarınızdan kurtulmanız gerektiği onerilir. 30 - 39,9 arasındaki sonuclar: Sağlıklı kilonun cok ustunde, obez: Birinci derece obez sınıfında değerlendirilir.
Kilonuzun sağlığınız icin risk oluşturabilecek seviyede olduğu anlamına gelir. Sonuc olarak hekim ve diyetisyen aracılığıyla kilo vermeniz onerilir. 40 uzerindeki sonuclar: Sağlıklı kilonun epey ustunde, morbid obez:
Ucuncu derece obez sınıfındaki bu kişilerin hayati riske sahip hastalık sahibi olmaları cok yuksektir. Hekim ve diyetisyen muayenesiyle sağlıklı kilo vermesi onerilir.
Dikkat etmeniz gerekenler:
Beden kitle endeksi hesaplama sonucunuz sadece olası vucut tipinizi belirler. Her ne kadar tıp uzmanları tarafından dunya capında araştırmalarda kullanılsa da sağlık sorunlarını teşhis etmek icin kullanılamaz. BKE değerinizin kalp krizi, diyabet ve kanser gibi pek cok sağlık sorunu icin risk teşkil edip etmediğinin belirlenmesi icin sağlık kuruluşlarında muayene ve tedavi olmanız gerekmektedir.
BKE, kas geliştiriciler, sporcular, hamileler ve yaşlılar icin kullanılmaz. Bunun nedeni, kasların ve yağların hesaba katılmayarak yalnızca boy ve kilonun dikkate alınmasıdır. Orneğin, sağlıklı kiloda gorunen ancak hareketsiz yaşayan yaşlı bir kişi, şişman olmamasına rağmen onemli miktarda vucut yağına sahip olabilir.
Bu durum sağlıksızken, aynı BKE'ye sahip kaslı bir genc sağlıklı olarak kabul edilebilir. Sporcularda ve vucut geliştiricilerde, kasların yağlardan ağır olması nedeniyle kilolu kabul edilmeleri fakat vucut yapıları icin sağlıklı kiloda olmaları mumkundur.
Gelişme cağındaki cocuklar ile kas kutlelerini kaybeden yaşlılar gibi daha duşuk kas kutlesine sahip olanlar, duşuk bir BKE'ye sahip olabilir. Hamilelik ve emzirme doneminde kadınlarda vucut kompozisyonu değişir, bu nedenle BKE hesaplamak uygun değildir.
Cocuklarda beden kitle endeksi hesaplama:
Cocuklar ve genclerde cinsiyete bağlı olarak ve yaşa gore değişkenlik gosterir. Bundan dolayı cocuklarda yetişkinlerden farklı hesaplanmaktadır. Ayrıca bu değerler cocuğunuz yaş aldıkca ve uzadıkca değişmektedir. Dolayısıyla bir hesaplama aracı kullanırken kendiniz ve cocuğunuz icin ayrı beden kitle endeksi hesaplama tablosu kullanmanız gerekir.
İlk olarak cocuğunuzun boyunu olcun. Orneğin, 1.20 metre. Boyun karesini alın. 1.20x1.20=1.44 Cocuğunuzun kilosunu olcun. Orneğin 22 kg. Sonrasında kiloyu boyun karesine bolun. 22/1.44=15.27 Ardından cıkan BKE sonucunun aşağıdaki tabloda yaş ile kesiştiği yeri işaretleyin.
Orneğin, 8 yaş. Kesişim alanı yeşil alandaysa normal, sarıdaysa kilolu, kırmızıdaysa obez sonucunu verir. Yeşil alanın altında ise zayıf olduğu anlamına gelir.
Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan ‘Cocukluk Cağı Obezite Araştırması ’ (COSI-TR) sonuclarına gore; vucut kitle endeksi hesaplanan Turkiye ’deki cocukların yuzde 22,5 ’i, yani her 5 cocuktan biri şişman olarak tanımlanmıştır. Yaptığınız olcumlerde boyle bir sonucla karşılaşmanız durumunda bir pediatri uzmanına başvurmanız daima faydanızadır.
Beden kitle endeksi ve sağlık riskleri:
Beden kitle endeksi değerinin yanı sıra bel cevresi olcusu ve vucut yağ oranı da obezitenin derecesi hakkında bilgiler verir. Fazla kilolu ve obez kategorilerindeki BKE sonucları, aşağıdakiler gibi hastalıklara yakalanma riskinin daha yuksek olduğunu gosterebilir.
Kendinizin veya tanıdığınız birinin obez veya zayıf olduğunu duşunuyorsanız, ozellikle de nedeni bariz gorunmuyorsa, mutlaka doktorunuza danışmanız tavsiye edilir.
Fazla kilolu olmakla ilişkili riskler nelerdir?
Yuksek tansiyon Yaygın olarak "kotu kolesterol" olarak kabul edilen daha yuksek LDL kolesterol seviyeleri, iyi kolesterol olarak kabul edilen daha duşuk HDL kolesterol seviyeleri ve yuksek seviyelerde trigliserit Tip II diyabet Koroner kalp hastalığı Felc Safra kesesi rahatsızlığı Osteoartrit, eklem kıkırdağının parcalanmasından kaynaklanan bir eklem hastalığı turu Uyku apnesi Vucut ağrıları, solunum problemleri ve belirli fiziksel işlevlerde zorluk Zayıf olmakla ilişkili riskler nelerdir?
Vitamin eksiklikleri Anemi (kansızlık) Osteoporoz, kemik zayıflığına neden olan ve kemiğin kırılma riskini artıran bir hastalık Bağışıklık fonksiyonlarında azalma Ozellikle cocuklarda ve ergenlerde buyume ve gelişme sorunları Adet dongusunu bozabilecek hormonal dengesizlikler nedeniyle kadınlar icin olası ureme sorunları. Duşuk kilolu kadınların da ilk uc aylık donemde duşuk yapma şansı daha yuksektir. Ameliyattan kaynaklanan olası komplikasyonlar Lutfen unutmayın, beden kitle endeksi hesaplama sadece ne kadar zayıf, ideal kiloda, kilolu veya obez olduğunuzu oğrenmek icin yapılır. Herhangi bir hastalığın teşhisi icin kullanılması mumkun değildir. Aldığınız değerler sağlıklı veya sağlıksız olduğunuz sonucunu vermez. Uygun teşhis ve tedaviler icin doktorunuza ve yetkili sağlık kuruluşlarına başvurmanız gerekmektedir. En doğru ve size ozel bilgiyi bu şekilde alabilirsiniz.
Kilo vermek icin antrenman turlerine bakıyorsanız: Vucut tipleri hakkında bilgi edinmek icin: