Prostat, erkekte yardımcı ureme organı olarak gorev yapan bir salgı bezidir. Yaklaşık bir kestane buyukluğundedir. Kalın barsağın son kısmının onunde ve mesanenin (İdrar kesesi) hemen altında yer alır. Prostat, uretra denilen ve idrarı mesaneden penis ucuna kadar taşıyan kanalın başlangıcındaki yaklaşık 3 cm.lik bolumu cepecevre sarar. Prostat bezi, orgazm sırasında sperm ile karışan, spermin taşınmasını kolaylaştıran bir sıvı salgılar.
Benign Prostat Hiperplazisi (BPH, İyi huylu prostat buyumesi):
Benign Prostat Hiperplazisi prostat bezinde oluşan iyi huylu buyumeyi tariflemektedir. Prostatın buyumesini sağlayan en onemli iki faktor yaş ve erkeklik hormonudur. Her erkekte yaşlanmakla ve hormonların etkisi ile prostat bezinde bu iyi huylu buyume olmaktadır. Oyle ki, bu buyumenin otopsi calışmalarında 50’li yaşlarda %50 iken, 90’lı yaşlarda neredeyse %100’e varmakta olduğu gosterilmiştir. Ceşitli epidemiyolojik calışmalarda da 60 yaş ustu erkeklerde %65 oranında uriner yakınmalar gorulmektedir. 80 yaşına kadar her uc erkekten birisinde, BPH icin cerrahi tedavinin uygulandığı bildirilmektedir. Gercekten de prostat ameliyatı tum dunyada katarakt operasyonundan sonra yapılan en sık ikinci ameliyattır.
Prostatın iyi huylu buyumesi (BPH) prostat kanseri riskini arttırır mı?
Gunumuze kadar olan calışmalarda BPH'nın prostat kanseri riskini arttırdığı gosterilmemiştir. Bunun yanında prostat kanseri de BPH gibi semptomlara sebep olabilir ve kişide aynı anda hem BPH hemde prostat kanseri tespit edilebilir.
Prostat kanseri erken teşhisi icin 50-70 yaş aralığında yıllık kontroller onerilmektedir. Aile oykusu gibi risk faktoru olan hastalarda 40 yaş sonrası kontroller onerilmektedir. Bu kontroller PSA tetkiki ve parmakla rektal muayeneyi icermektedir.
Benign Prostat Hiperplazisi – BPH’da hastaların ne gibi şikayetleri olur?
Benign Prostat Hiperplazisi durumunda hastalar hekime genellikle gece idrara kalkma, ince ve kesik kesik idrar yapma, ıkınarak idrar yapma, idrarda catallanma, idrara başlamada zorlanma, idrarda kanama, idrar yaptıktan sonra mesanede idrar kalması hissi, idrar kacırma (tuvalete yetişememe veya surekli damlama tarzında) ya da hic idrar yapamama gibi yakınmalarla gelebilmektedir.
Bu tip yakınmaları olan kişilerde BPH teşhisi nasıl konur?
Bu durumda hekim oncelikle şikayetlerinizin şiddetini anlamaya calışacak, bu şikayetlerin başta prostat buyumesinin yol actığı bir tıkanıklığa bağlı olup olmadığını saptayacaktır. En onemli hususlardan birisi de ileride onemi ve nasıl yapılacağı ayrıntılı olarak anlatılmış olan, aynı yaş grubunda gorulen ve tamamen farklı bir hastalık olan prostat kanserinin tarama testleri yapılacaktır. Fizik muayene sonrası gerekli gorduğu durumlarda ileri tetkikler yapılarak kesin tanı konulur.
Benign Prostat Hiperplazisi – BPH tanısında kullanılan tetkikler nelerdir?
Bu tetkikler idrar tahlili, idrar kulturu, idrar akım hızının olculmesi ve işeme sonrası mesanede kalan idrar miktarının olculmesi, bobrek fonksiyonlarının (serum kreatinin ve ure duzeylerinin) tespiti, ultrasonografi (bobrek-mesane ve prostat) olabilir. Bunlar arasında idrar akım hızı olcumu cok onemli bilgiler verebilmektedir. Gerekli olması durumunda kesin tanıyı koyabilmek icin genel olarak urodinami dediğimiz ve prostata bağlı tıkanıklığı gostermede en doğru yontem olarak kabul edilen basınc-akım calışmasını iceren daha ileri bir tetkik yapılabilir.
BPH nasıl tedavi edilir?
Şikayetlerin prostata bağlı tıkanıklık sonucu oluştuğunun saptanması durumunda hekim size ceşitli tedavi alternatifleri sunacaktır. Bu tedavileri genel olarak medikal (ilac) ve cerrahi tedaviler olmak uzere gruplandırmak mumkundur.
Medikal tedaviler olarak ta iki ana grupta ilaclar bulunmaktadır:
Alfa reduktaz inhibitorleri: Bu ilaclar prostat bezinde bulunan bir enzim uzerine etki etmektedir ve prostatta ortalama %30 oranında kuculme sağlayabilmektedirler. Ancak klinik calışmalarda etkinliğinin hem gec olarak ortaya cıktığı, hem de başarısının (hastanın şikayetlerindr azalma ve idrar akım hızında artma) istenilen duzeyde olmadığı gosterilmiştir. 40 gramdan buyuk prostatlarda kullanımının daha avantajlı olduğu bilinmektedir. Ote yandan duşuk oranda da olsa impotans (iktidarsızlık) gibi yan etkileri soz konusu olmaktadır. Ayrıca ileride acıklanacak olan PSA değerinde de %50 oranında duşme yaptığından bu ilacları kullanan hastalarda prostat kanseri erken tanısı sırasında dikkatli olunmalıdır.
Alfa reseptor blokorleri: Prostatın yol actığı tıkanıklıkta prostat bezi yapısında yoğun olarak bulunan duz kas hucrelerinin de rol oynadığı bilinmektedir. Bu ilacların etkisi bu duz kas hucreleri uzerine olmaktadır. Etkilerinin kısa surede ortaya cıkması, kucuk prostatlarda daha başarılı olması onemli noktalardır. Ancak klinik başarıları yuksek değildir ve kullanıldıkları sure icerisinde faydalı olurlar. Gunumuzde en cok kullanılan 4 farklı grup ilac bulunmaktadır. Bu ilacların etkinlikleri farklı değildir. Bu ilacların yan etkileri (Baş donmesi, meni miktarında azalma, halsizlik vb ) farklıdır. Hastaya en uygun tedaviye bu yan etkiler goz onunde bulundurularak karar verilmelidir. herhangi bir yan etki gorulmeyen hastalarda bu ilaclar yıllarca guvenle kullanılabilir. Sadece katarak ameliyatı gecirecek hastaların bu gruptaki ilacları ameliyat oncesinde kesmeleri gerekir. Bu nedenle boyle bir ilacı kullandığınızı goz doktorunuza mutlaka bildiriniz.
Cerrahi: Benign Prostat Hiperplazisi – BPH’da Cerrahi Tedavi Cerrahi tedaviler bilinen en etkin tedavi yontemleri olarak yerlerini korumaktadırlar. Henuz hic bir medikal tedavi ile cerrahiye eş değer sonuclar elde edilebilmiş değildir.
TUR-Prostatektomi Ozellikle hem yuksek klinik başarısı, hem de yaygın olarak yapılabilmesi, kapalı bir yontem olması ve tecrubeli ellede cok duşuk komplikasyon oranlarına sahip olması nedenleriyle idrar borusu icerisinden ozel aletlerle prostatta tıkanıklığa yol acan kesimlerin cok kucuk parcalar halinde cıkartılması olarak tarif edebileceğimiz transuretral prostat rezeksiyonu (TUR-P) (Kapalı prostat ameliyatı) “altın standart” tedavi yontemi olarak kabul edilmektedir . Bugun tecrubeli ellerde TUR-P ile hastaların coğunluğu ameliyat edilebilmekte ve acık prostat ameliyatı cok buyuk prostatlarda olmak kaydıyla nadir olarak gerekli olmaktadır.
TUR-Prostatektominin avantajları: Uzun donemde en etkili tedavi yontemidir Patolojik inceleme icin doku elde edilir Ancak TUR-Prostektomi ameliyatından sonra hastaların 2-3 gun hastanede yatma gerekliliği, kanama riskinin olması, nadirde olsa cinsel fonksiyon bozukluğuna yol acabilmesi nedenleriyle son zamanlarda başta lazer olmak uzere bircok tedavi alternatifleri ortaya cıkmıştır. TUR-Prostatektomi’de gorulebilen bazı yan etkileri azaltmak icin son donemlerde Plasmakinetik-TUR-Prostatektomi yontemi uygulanmaya başlanmıştır. Bu yontemin en onemli avantajı ameliyat esnasında kullanılan yıkama sıvısı vucut icin toksik olmadığından uzun sureli ameliyatlarda guvenle kullanılabilmesidir. Bu sayede gunumuzde acık prostat ameliyatı olma gerekliliği onemli olcude azalmıştır. Prostatı 150 gramın altında olan hastalarda guvenle uygulanabilir. Etkinliği TUR-Prostatektomi ile aynıdır, bu yontemin ereksiyonla ilgili yan etkisi yoktur.


[h=2]Kocaeli Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]