Amper, basitce, bir iletkenden gecen elektrik akımının şiddeti olarak tanımlanabilir. Adını Fransız fizikci Andre Marie Ampere'den almıştır. Sembolu (A) ’dır; formullerde ise (I) olarak kullanılmaktadır. Bu terimi daha iyi anlayabilmek icin once akımdan bahsetmemiz gerekiyor.
Akım turlerini kısaca tanıyalım: Akım ceşitleri doğru akım ve alternatif akım olmak uzere ikiye ayrılır. Doğru akım (DC), yon değiştirmeyen, tek yonlu bir akımdır. Televizyon, telefon, buzdolabı, bilgisayar gibi cihazlarda doğru akım kullanılır. Diğer taraftan alternatif akım (AC) ise kısa surede surekli yon değiştiren bir akım ceşididir. Buna da şehir ici elektriği ornek verilebilir. Amper işte bu akımların olcu birimidir.
Amper, Volt ve Watt arasındaki fark nedir?
Sık sık bir arada kullanıldığını duyduğumuz bu terimleri birbirinden ayırt etmekte fayda var. Amper, akımı olcmek icin kullanılan bir birim iken, Volt gerilimi, Watt ise gucu hesaplamak icin kullanılır. Bu terimleri bir su borusu orneği uzerinden daha iyi anlayabiliriz. Akım (amper), borudan akan su miktarıdır. Gerilim (volt) su basıncı, guc (watt) ise suyun gucu olarak duşunulebilir. Borudan cok su gectiğinde akım artar.
Aralarındaki bağlantıyı ise basit bir formulle ifade edebiliriz:
P (watt/guc) = V (volt/gerilim) * I (amper/akım) Peki bu bilgiler gunluk hayatta ne işimize yarayacak?
İşin formul boyutunu bir kenara bırakırsak, amperin bizim acımızdan onemi, elektronik cihaz seciminde one cıkmaktadır. Yeni bir elektronik alet satın alırken onlarca teknik detayın arasından yolumuzu bulmaya ve doğru secimi yapmaya calışıyoruz. Bu noktada akım bilgisinden faydalanmak işimizi oldukca kolaylaştıracaktır.
Amper değeri yuksek olursa ne olur?
Şarj cihazımızın akım değeri, bataryanın uzerinde yer alır. Orneğin 20.0 V= 7.5 A ifadesinde şarj cihazının değeri 7.5 Amperdir. Bu sayı bizim cihazımızın şarj olma hızını belirler. Akım ne kadar yuksekse, şarj olma hızı kısalacaktır. Su borusu orneği uzerinden duşunursek, akan su miktarı ne kadar fazlaysa, bir yeri doldurma hızı da o kadar yuksek olur.
Akımın yuksek olması bataryama zarar verir mi?
Akımın yuksek olması kesin olarak cihaza zarar verir diyemeyiz, hatta bircokları icin tercih sebebidir. Diğer taraftan yuksek amperli şarj cihazı hızlı şarj etse de uzun vadede pil omrunu kısaltır ve koruma yoksa aşırı yuklenmeye neden olur. Dikkate alınması gereken bir diğer nokta, şarj cihazın amper değeri kac olursa olsun, şarj ettiği cihazın (telefon, bilgisayar, tablet vs.) kapasitesi ne kadarsa, aletin ancak o kadarını alabilecek olmasıdır.
Orneğin yukarıdaki ornekte şarj aletimiz 20.0 V= 7.5 A iken bilgisayarımız 20.0 V= 3.25 A ise, bilgisayar 3.25 A kapasitesi kadar şarj olabilmektedir. Ancak bilgisayar 7.5 A iken bağlanacığı şarj aleti 3.25 A olursa hem bilgisayar hem şarj cihazı zarar gorur.
Nasıl bir şarj aleti almalısınız?
Akıllı telefonlarda kullanılan malzemeler arasında genellikle en sık bozulan veya kaybolan urun olarak akla şarj cihazları gelmektedir. Yeni bir şarj cihazı satın almayı planlıyorsanız, doğru bir şarj cihazını tercih etmeye ozen gostermelisiniz ki sonraki zamanlarda herhangi bir sorunla karşılaşmayın. Karşılaşabileceğiniz sorunlardan kacınmanın yanı sıra, cihazın performansını etkileyen ceşitli faktorlere de dikkat etmelisiniz.
CE sertifikası ve mAh değeri
Yeni bir şarj cihazı alırken dikkat etmeniz gereken en onemli unsurlardan biri de CE sertifikasıdır. Bu, urunun gerekli tum testleri gectiğini garanti eden bir sertifika turudur. Bu sertifikaya sahip olmayan bir şarj cihazı kullanmayı planlıyorsanız, urunun orijinal olduğundan ve kalitesinden emin olmanız gerekiyor.
Almayı duşunduğunuz ya da incelediğiniz şarj cihazının turu, cep telefonunuzun sahip olduğu enerji miktarından duşuk olmamalıdır. Yani şarj cihazı, telefonunuzun sahip olduğu enerji miktarından daha duşuk bir mAh değerine sahip olmamalıdır. Cihazınıza uygun değerde şarj aletine sahip olmadığınız takdirde, telefonunuzun pilinin hasar gormesine ve omrunun kısalmasına neden olabilirsiniz.
Ozetleyecek olursak, şarj aleti alırken dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde;
Bilinen, guvenilir markaların garanti kapsamındaki urunleri tercih edilmeli. Cihazımızın volt/amper değerine uygun şarj aleti secilmeli Mumkunse cihazımızın markasıyla aynı marka tercih edilmeli Bu teknoloji, cihazların 9 veya 12 volt ile şarj etmelerini sağlayarak şarj suresini onemli olcude kısaltır. Bu urunlerin tamamı voltaj dalgalanma testinden gectiği icin piyasada yer almakta ve satışa sunulmaktadır. Tabii ki bu urunlerinde orijinal ve guvenilir olduğundan emin olmanızda yarar var.
İşin daha teknik tarafı icin, adım adım amper hesaplama işlemi ve formullerine bu yazıdan ulaşabilirsiniz.