Prostat kanseri, prostat bezinin habis bir tumorudur. Prostat kanserinin ceşitli evreleri vardır. Tedaviniz, tumorun spesifik ozelliklerine ve tıbbi ekibinizin tecrubesine bağlıdır.
Bu serideki bolumlerde prostat kanseri, prostat kanserinin tanısı ve tedavi secenekleri ile ilgili genel bilgiler verilmektedir. Bireysel durumunuzla ilgili en ideali icin doktorunuzla goruşun.
Prostat nedir?
Prostat, alt uriner sistemde mesanenin altında, uretranın etrafında yerleşimli bir bezdir. Prostatbezi sadece erkeklerde bulunur. Semendeki sıvıların bir bolumunu uretir. Prostat bezinde, ejakulasyon (boşalma) olurken semenin dışarı atılmasını sağlayan duz kaslar bulunmaktadır.
Sağlıklı bir prostat yaklaşık bir ceviz buyukluğunde ve 15- 25 ml hacimdedir. Erkekler yaşlandıkca prostat bezi yavaşca buyumektedir.
Tıbbi bir terim olarak iyi huylu prostat hiperplazisi, boyutu artan prostat bezi anlamında kullanılır.
Prostat kanseri genellikle yavaş gelişir ve belirgin semptoma yol acmaz. Hızlı ilerleyen prostat kanseri nadirdir. Prostat kanseri gelişme riski yaşla birlikte artmaktadır. Prostat kanserinin ortalama tanı konulma yaşı 69’dur.
Tanı araclarındaki gelişmeler ve beklenen yaşam suresinin artması tanı konulan prostat kanseri sayısını artırmaktadır. Prostatkanseri, Avrupa’da yaşlı erkeklerde en sık gozlenen kanserdir. Prostat kanserli hastalarda beklenen yaşam suresi goreceli olarak uzundur ve bu sure artmaya da devam etmektedir.
Hastaliğin evresi
Prostat kanseri farklı evrelere sahip bir hastalıktır. Tumor prostatta sınırlı kalmış ve yayılma olmamışsa lokalize prostat kanseriolarak adlandırılmaktadır. Lokal ileri prostat kanserinde, tumor dokusu seminal vezikuller, mesane boynu veya etrafındaki lenf nodları gibi dokulara yayılma olmaktadır. Uzak lenf nodlarına veya diğer organlara tumor yayılımı varsa bu durum metastatik hastalık olarak ifade edilmektedir.
Prostat kanseri risk faktorleri
Prostat kanseri icin bilinen ceşitli risk faktorleri vardır ki bunlardan en onemlisi yaştır. Prostat kanseri 40 yaş altında oldukca nadirdir ve coğunlukla 65 yaş ustu erkeklerde gelişmektedir. Aile gecmişi de risk artışı getirebilir.
Aile gecmişinin olduğu prostat kanser oranı Afrikalı erkeklerde yuksek, Asyalı erkeklerde daha azdır. Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Daha fazla et ve sut urunu tuketiminin kanser riskini artırdığı soylenmekle beraber daha fazla araştırmaya gerek vardır.
Prostat kanser hucre buyumesinde hormonların rolu
Hucreler normalden daha hızlı buyumeye başladığında tumor gelişmektedir. Prostat kanser hucresinin buyumesi androjen olarak bilinen erkeklik hormonlarına bağlıdır. En onemli androjen testosterondur ve cok buyuk oranda testiste sentezlenir.
Sınıflandırma
Prostat tumorleri, tumor evresi ve tumor hucrelerinin agresiflik derecesine gore sınıflandırılır. Bu iki faktor, muhtemel tedavi seceneğinin belirlenmesinde esastır. Doktorunuz, sizin gercek durumunuzu daha iyi anlamak icin bir dizi test yapar. Hastalığın evresini belirlemek icin fizik muayene ve goruntuleme tetkikleri kullanılabilir. Prostat kanseri, tumorun ne kadar ilerlemiş olduğuna ve kanserin lenf bezi veya diğer organlara yayılıp yayılmamasına gore sınıflandırılır Prostat tumorunun evresi TNM sınıflandırmasına dayanmaktadır. Urolog, tumor (T) boyutu ve invazivliğine (yayılma kapasitesi) bakar ve 4 evrede değerlendirilen hastalığın sizde ne kadar ilerlemiş olduğunu belirler. Doktorunuz, tumor boyutuna gore, tumor derecesini a, b veya c olarak da işaretler. Prostat etrafında herhangi bir lenf duğumu (N) tutulumu olup olmadığını veya kanserin vucudunuzun (M) herhangi bir yerine yayılıp yayılmadığını da kontrol eder. Eğer prostat tumoru metastaz yaparsa, genellikle kemikler, sıklıkla omurga, akciğer veya beyine yayılır. Şekil 2-6 farklı evreleri gostermektedir.
Sınıflandırmada diğer faktor Gleason skorudur. Gleason skoru biyopsi sırasında alınan dokuya gore, patolog tarafından belirlenir. Bu tumorun agresifliği hakkında bilgi verir. Patolog, kanser hucrelerinin yapı ve duzenlerine dayanarak, tumorun ne kadar hızlı buyuyeceğini anlayabilir.
Gleason skoru 6 ile 10 arasında değişir. Daha yuksek skorlu tumorler daha agresiftir ve tedavi edilmesi daha zordur. Bu skor kanser hucrelerinin paternlerine (yapı ve duzenlerine) dayanır. Her bir patern 1 ile 5 arasında bir değer alır. Patolog doku orneklerinde en cok gorulen iki paternin skorlarını toplar. Orneğin; en cok gorulen paternin skoru 3 ve ikinci en yaygın skor 4. Bu vakada Gleason skoru 3 + 4 = 7.
Risk grupları: Hastalığınızın risk sınıflandırmasını oluşturmak icin, tumor sınıflandırması; yaşınız, tıbbi gecmiş ve aile gecmişiniz, genel sağlık durumunuz ile birlikte değerlendirilir.Tumorun nihai olarak sınıflandırılmasının sadece ameliyatla prostatınızın tamamının cıkarılmasını takiben mumkun olacağı unutulmamalıdır.
Multidisipliner sağlık ekibi
Urolog: Urolog uriner sistemin sağlığı ve hastalıkları konusunda uzmanlaşır, genellikle bir cerrahtır.
Medikal Onkolog: Medikal Onkolog tum kanser turlerinde uzmanlaşır ve onları tedavi icin ilac kullanır.
Uro-onkolog: Uro-onkolog urolojik kanserlerde uzmanlaşır, orneğin; mesane, bobrek, prostat veya testis.
Radyasyon onkoloğu: Radyasyon onkoloğu kanser tedavisinde radyoterapi kullanır.
Patolog: Hastalıkların karakteristik ozelliklerini anlamak icin doku, kan ve idrar orneklerini inceler. Kanser tedavisinde, patolog tumor sınıflandırması ile yardımcı olur.
Radyolog: Radyolog, goruntuleme tekniklerinde uzmanlaşır ve tumor tanısı veya takibi icin ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve diğer goruntuleme yontemlerini inceler.
Prostat kanseri belirtileri
Prostat kanseri genellikle asemptomatiktir, yani prostat kanseri belirtisi olan net bir bulgu yoktur. Coğu durumda semptomlar, iyi huylu prostat buyumesi (BPE) ve/veya enfeksiyon nedeniyle oluşur. Eğer prostat kanseri semptomlara neden olursa bu genellikle hastalığın ilerlemiş olduğunun bir belirtisidir. Bundan dolayı, bu semptomlara neyin neden olduğunu anlamak icin doktora başvurulması onemlidir.
Bu semptomlar aşağıdakileri icerebilir:
Uriner semptomlar (sık idrara cıkma, idrar akımında zayıflık gibi)
İdrarda kan bulunması
Sertleşme problemleri
İdrar kacırma
Barsak kontrolunun kaybı
Kalca, sırt, goğus veya bacaklarda ağrı
Bacaklarda gucsuzluk
Kemik ağrısı kanserin vucuda yayılmış olduğunun işareti olabilir. Bu metastatik hastalık olarak bilinir.
Tanı aracları
PSA Testi: Prostat hastalıklarını teşhis etmek icin en sık kullanılan yontemlerden biri, prostat-spesifik antijen (PSA) seviyesini kontrol etmek icin yapılan kan testidir. Eğer PSA seviyesi cok yuksekse, bu prostattaki hucrelerin alışılmadık bicimde davrandığını destekler. Bu durum tumor nedenli olabileceği gibi aynı zamanda enfeksiyon, veya prostatın iyi huylu buyumelerinde de olabilir. Prostat kanseri genellikle asemptomatiktir, ancak bilinen bir kac risk faktoru vardır. Bunlar; ileri yaş, ailede prostat kanseri gecmişi ve ırktır. Eğer prostat kanseri olma riskiniz yuksekse, doktorunuz kan prostat-spesifik antijen (PSA) duzeyini olcmek icin bir test yaptırmanızı onerebilir. Bu PSA testi olarak bilinir.
PSA testinin asıl avantajı, prostat kanseri gelişme riski yuksek olan erkeklerin duzenli olarak kontrol edilebilmesidir. Boylece bu tumorlere daha erken tanı konulabilir ve hastalığın tedavi şansı daha yuksek olur.
PSA testinin ana problemi, ciddi sağlık problemlerine neden olmayan tumorleri de saptamasıdır. Bu tumorlerin tedavisi, istenmeyen fiziksel yan etkilere neden olabilir. Kanser tanısı da stres ve endişeye neden olabilir. Bazı urologlar fazla/aşırı tedavi denilen durumdan kacınmak icin duzenli PSA testiyle yapılan prostat kanseri taramalarına karşıdır.
PSA testinin artılarını, eksilerini ve sizin icin gerekli olup olmadığını doktorunuzla goruşun.
Test parmakla rektal muayene: Doktorunuz prostatınızın boyutunu, şeklini ve sertliğini değerlendirmek icin parmakla rektal muayene yapacaktır. Bu test parmakla rektal muayene (PRM) olarak bilinir.
Bazı durumlarda doktorunuz alt uriner sistem goruntulenmesi yapılmasını tavsiye edebilir. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans goruntuleme ve kemik taraması gibi farklı tipte goruntulemeler mevcuttur. Bu yontemlerden hicbiri prostat kanseri olup olmadığınızın cevabını kesin olarak veremez.
Doktorunuz prostat kanseri olma riskinizi tahmin etmek icin yaşınız ve aile gecmişinizle birlikte test sonuclarınızı değerlendirecektir.
Biyopsi: Risk yuksek ise, size prostat biyopsisi gerekebilir. Bu test tumorunuzun olup olmadığını teyit etmek icin yapılır. Biyopsi sırasında 8-12 arasında prostat doku orneği alınır. Eğer kan pıhtılaşmasını engellemek icin ilac alıyorsanız, prostat biyopsisi oncesi ilacınızı bırakmanız gerekip gerekmediğini doktorunuzla goruşun. Doktorunuz biyopsiden once antibiyotik verir ve enfeksiyondan korumak icin rektum ve kalın bağırsağınızın temizliğinden emin olur. Doktor lokal anesteziyi takiben rektal bolgeden iğneyle prostata girer. Prostat bezinin farklı bolgelerinden ornekler alınır. Eğer bir goruntuleme tetkikiniz varsa biyopsi prostatta muhtemel tumor olan alanlara yonlendirilir. Doku ornekleri, gelecekteki tedaviyi belirlemeye yardımcı olmak icin patolog tarafından incelenir. Prostat biyopsisinden sonra idrarda ve menide kan gorebilirsiniz. Ateşiniz olursa hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Biyopsi guvenilir bir tanı aracı olmasına rağmen, prostattaki tumoru saptayamama/gozden kacırma ihtimali vardır.
Fuzyon biyopsisi: Prostat Fuzyon Biyopsi nedir? : Erkeklerde en sık gorulen kanser, prostat kanseridir. Prostat kanserinin tanısında kullanılan standart yontem, transrektal ultrason (TRUS) rehberliğinde yapılan prostat biyopsisidir. Bu yontemde sistematik olarak prostattan 6-12 adet ornekleme yapılır.
Prostat biyopsisi yapılan her uc hastanın birinde kanser tespit edilmektedir. Prostattaki kanser odaklarını TRUS ile belirlemek zordur. TRUS rehberliğinde yapılan sistematik biyopside yapılan rastgele orneklemeyle, saldırgan bir prostat kanserini atlayabilme olasılığı bulunmaktadır. Bu nedenle, kanser saptanamayan ancak klinik olarak kanser şuphesi devam eden hastalara 2. hatta 3. defa biyopsi yapmak gerekebilmektedir.
Son yıllarda prostat kanserinin tanısında yaygın olarak kullanılmaya başlanan multiparametrik MR ile prostatta yuksek tumor riski olan alanlar belirlenebilmektedir. Prostat icindeki kanserli alanlar, pıhtı, enfeksiyon vb. patolojilerden daha net olarak ayırt edilebilmektedir. Bu sayede biyopsi gerekliliği daha kesin olarak belirlenmekte ve gereksiz biyopsilerden kacınılmaktadır.
MR TRUS Fuzyon Biyopsisi, akıllı biyopsi robotu ve gelişmiş bilgisayar yazılımlarının kullanıldığı bir biyopsi yontemidir. Bu yontemde MR ve ultrason goruntuleri bilgisayar ortamında ust uste getirilerek prostatın 3 boyutlu goruntusu oluşturulur. Uc boyutlu goruntulenen kanser odaklarından minimal sapmayla ornekleme yapılır.
Prostat Fuzyon Biyopsi’nin ustunlukleri nelerdir?
• Tumor riski taşıyan alanlardan minimal sapma ve hatayla ornekleme yapılır.
• Tekrarlayan biyopsi gereksinimi azalır.
• Korleme yapılan standart biyopsinin aksine, multiparametrik MR’da kanser şuphesi taşıyan lezyonlardan doğrudan biyopsi yapılabilir.
• Klinik olarak saldırgan tumorlere daha hızlı tanı konulmasını sağlar.
• Ultrasonla goruntulenemeyen, teknik olarak ornek alınması zor bolgelerden biyopsi almaya olanak tanır.
Prostat Fuzyon Biyopsi nasıl yapılır?
Biyopsi işlemi genel ya da bolgesel anesteziyle yapılır. İşlem oncesi enfeksiyon riskini azaltmak icin antibiyotik verilir. Fuzyon biyopsi yapılacak olan hastalara oncesinde multiparametrik MR yapılır. Fuzyon biyopsi robotuyla prostat bezinin sınırları ve buyukluğu belirlenir. Multiparametrik MR’da yuksek tumor riski taşıyan alanlar bilgisayarda işaretlenir. Bu goruntuler ile TRUS rehberliğinde alınan goruntuler ust uste getirilerek prostatın 3 boyutlu modeli oluşturulur. Biyopsi iğnesi robotik bir kol yardımıyla işaretlenmiş şupheli alanlara yonlendirilerek, hedeflenen alandan yeterli derinlikte, tam doğrulukla doku orneklemesi yapılır. Biyopsi sonrası ornekleme yapılan alanların prostat icindeki tam koordinatları izlem amaclı kaydedilir.
TEDAVİ
1-Lokalize prostat kanseri
Lokalize prostat kanseri; prostatta sınırlı olan ve vucudun başka herhangi bir yerine yayılmayan tumoru tarif eder. Tumorun boyutuna ve prostattaki yerleşim yerine bağlı olarak T1 veya T2 tumor olabilir.
T1, goruntuleme yontemlerinde gorulemeyecek veya parmakla rektal muayenede (PRM) hissedilmeyecek kadar kucuk tumor anlamına gelir. T1 tumorler biyopsi ile teyit edilir ve patoloğun incelemesine dayanarak a, b veya c evresi olarak belirlenir.
T2 tumor, prostat kanserinin PRM sırasında hissedilebildiği fakat halen prostatta sınırlı olduğu anlamına gelir. Doktorunuz ayrıca bu evreyi, tumorun boyutuna ve bir veya daha fazla prostat lobunu tutup tutmamasına bağlı olarak a, b veya c olarak belirler.
Tedavi secenekleri
Eğer lokalize prostat kanseri tanısı aldıysanız, doktorunuz kanserin tedavisinde konservatif tedavi, radikal prostatektomi, radyoterapi veya yeni deneysel yontemleri size onerebilir. Her bir tedavinin kendine ozgu avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi secimi sizin bireysel durumunuza bağlıdır. Bu bolumde, doktorunuzla birlikte karar vermeniz gereken farklı tedavi secenekleri anlatılmaktadır. Bunlar genel bilgiler olup, bireysel gereksinimlerinize gore ozelleştirilmemiştir. Bireysel onerilerin ulkenize ve sağlık sisteminize bağlı olduğunu unutmayınız.
Konservatif tedavi: Konservatif tedavi, hastalığın ilerlemesinin yakından takip edildiği bir tedavi turudur. Prostat kanserinde bu, aktif izlem veya bekle gor ile yapılabilir. Aktif izlem suresince, doktor sıkı bir takip programıyla tumor ve tumor buyumesini izler. Her bir kontrolde, kandaki prostat-spesifik antijen (PSA) seviyesinin kontrolunu de iceren bircok test yapılır. Amac hastalığın ilerlediğine dair bulgu varsa diğer tedavi seceneklerine gecmektir. Aktif izlem duşuk gleason skorlu lokalize prostat kanserini tedavi etmek icin bir tedavi seceneğidir. Eğer lokal-ileri prostat kanseriniz varsa, diğer tedavi secenekleri onerilecektir. Bekle gor, semptoma dayalı bir tedavi şeklidir. Amac, sadece semptomlar gorulduğu zaman diğer tedavi seceneklerine gecilmesidir. Doktorunuz diğer tedavi secenekleri sizin bireysel durumunuz icin uygun olmadığı zaman bekle gor seceneğini onerebilir. Doktorunuzla konservatif tedavinin avantaj ve dezavantajlarını, sizin icin uygun olup olmadığını goruşun.
Radikal prostatektomi lokalize prostat kanseri icin bir cerrahi tedavi seceneğidir. Amac prostatın tamamının ve seminal vezikullerin cıkartılmasıdır. Radikal prostatektomi icin genel anestezi alacaksınız.
Doktorunuzla radikal prostatektominin avantaj ve dezavantajlarını, sizin icin uygun olup olmadığını goruşun.
Radikal prostatektomi: Radikal prostatektomi nasıl yapılır? Radikal prostatektomi acık veya laparoskopik(klasik laparaskopik veya Robotik) cerrahi ile yapılabilir. Acık cerrahide, cerrah prostata doğrudan ulaşmak icin karın duvarına veya perine bolgesine cerrahi kesi yapar. Prostat ve seminal vezikuller cıkarılır, mesane ve uretra (idrar kanalı) biraraya getirilir (Şekil 1). Doktor, uretra ve mesane iyileşmesi icin kateter yerleştirir. Kateter genellikle 7 gun sonra cıkartılır.
Klasik Laparoskopik cerrahide, cerrah karnınızın icine kucuk plastik trokarlar (kanuller) yerleştirir. Bu trokarlar aracılığıyla cerrah prostatı cıkarmak icin gerekli aletleri karın icine yerleştirebilir. Kucuk trokarlardan biri, monitorde prostatın yuksek kalite goruntusunu gorebilmek icin kamera yerleştirilmesinde kullanılır. Laparoskopik cerrahi, robotik cerrahi sistem yardımıyla da yapılabilir. Lokalize prostat kanserinin acık veya laparoskopik radikal prostatektomi ile cıkartılmasının eşit derecede etkili olduğu gorulmektedir.Pelvik lenf nodu cıkarılması Pelvik bolgede eğer kanser lenf nodlarına yayılırsa/yayılmışsa, doktorunuz radikal prostatektomi esnasında pelvik lenf nodu cıkarılmasına karar verebilir.
Robotik Radikal Prostatektomi: Prostat kanserinin tedavisinde farklı yontemler mevcuttur. Radikal prostatektomi ameliyatı bu tedavi yontemlerinin en etkin olanıdır. Radikal prostatektomi operasyonu geciren iyi diferansiye tumorlu hastaların 10 yıllık hastalığa ozgu sağ kalım oranları %90’ın uzerindedir. Bu nedenle radikal prostatektomi operasyonu tum tedavi yontemleri arasında en cok tercih edilendir. Geleneksel acık radikal prostatektomi operasyonları buyuk bir cerrahi kesi ile yapılmaktadır. Bu da hastanın operasyondan sonra gec surede iyileşmesine, daha uzun sure hastanede yatmasına, daha fazla yara enfeksiyonu riskine maruz kalmasına ve hastada buyuk bir yara izine yol acmaktadır. Son yıllarda yıllarda yaygınlaşan robotik prostatektomide ise cok kucuk kesiler ile operasyon yapılabilmekte ve boylece hastalara daha az travmatik bir minimal invaziv tedavi alternatifi sunulmaktadır. Robotik cerrahide sinir damar demetleri korunarak prostat cıkarılır.
Robotik Radikal Prostatektominin Avantajları: 1 -Daha az kan kaybı. Robotik radikal prostatektomi operasyonlarında batın gazla şişirilmektedir. Bu gaz basıncından dolayı kanamalar oldukca azalmaktadır. Operasyonun bitiminde gaz batından boşaltılmaktadır. Ayrıca 3 boyutlu yuksek cozunurluklu ve operasyon alanını buyutebilen kameralar yardımı ile kanamalar daha net olarak gorulebilmekte ve erkenden durdurulabilmektedir. Genellikle hastalara kan nakli yapılmamaktadır. 2-Daha az hastanede kalış suresi. -Robotik cerrahide ameliyat kesilerinin daha kucuk olması ve kan kaybının cok daha az olması nedeniyle hastalar acık operasyonlara oranla daha erken hastaneden taburcu edilebilmektedir. 3-Daha kısa sonda suresi. Robotik prostatektomi ameliyatında idrar kesesi ile idrar yolunun birbirine su gecimez şekilde dikilebilmesi ( anastomoz ) nedeniyle sonda denilen kateter 6-7 gun icerisinde alınabilmektedir. 4 -Daha az ağrı. Yara kesilerinin daha kucuk olması nedeniyle hastalar acık operasyonlara oranla daha az ağrı hissetmektedirler. 5 -Daha iyi kanser kontrolu. 3 boyutlu yusek cozunurluklu goruntu ve 7 derece hareket edebilen enstrumanlar yardımı ile cerrah robotik prostatektomide kanserli prostat dokusunu daha net olarak gorup disseke edebilmektedir. Robotik cerrahide prostatın apikal bolgesi cok daha iyi ve net bir şeklide gorulmekte ve kesilmektedir. Bunun neticesinde cerrahi sınır pozitiflikleri onemli olcude azalmaktadır. 6-Daha iyi idrar kontrolu. Robotik prostatektomide acık radikal prostatektomiye oranla idrar kontrolu daha erken sağlanmaktadır. Goruntunun daha iyi olması, daha az kanamanın olması ve daha uzun bir uretral uzunluğun bırakılabilmesi idrar kontrolunun erken oluşmasını sağlayan etkenlerdir.7 -Daha erken cinsel yaşama donuş. Uygun hastada prostat civarındaki sinir-damar demetinin korunması, robotik prostatektomide daha iyi yapılabimekte ve cinsel yaşam bu hastalarda daha erken normale donmektedir.
Ameliyat icin nasıl hazırlanırım?
Doktorunuz ameliyat icin nasıl hazırlanacağınız konusunda detaylı bilgi verecektir. Anesteziye hazırlanmak icin cerrahiden 6 saatten once sigara dahil herhangi bir şey yiyilip icilmemelidir. Herhangi bir ilac kullanıyorsanız bunu doktorunuzla goruşun. Cerrahiden birkac gun once bu ilacları bırakmanız gerekebilir. Doktorunuz ilaclarınıza tekrar ne zaman başlamanız gerektiği hakkında onerilerlerde bulunacaktır.
Ameliyatın yan etkileri nelerdir ?: Ameliyattan sonra genellikle 3-7 gun arasında hastaneden ayrılabilirsiniz. Hastanede kalış suresi ulkelere gore farklılık gosterebilir. Acık radikal prostatektomiden birkac hafta sonrasına kadar alt karın bolgesinde hafif ağrı hissedebilirsiniz. Ameliyat sonrası idrar kacırma ve sertleşme problemleri şikayetleriniz olabilir. Bu durumlar icin tedaviye ihtiyac duyabilirsiniz. Ateş olması, Ağır kan kaybı, Şiddetli ağrı hissi, İdrar yapmakla ilgili problemler varsa, doktorunuza veya hastaneye derhal gitmeniz gerekebilir.
Ameliyat sonrası sorunlar:
Ereksiyon bozukluğu: Radikal prostatektominin diğer yaygın riski sertleşme bozukluğudur. Ameliyat sırasında cerrahın penis sinir ve damarlarına yakın ameliyat yapması gerekir. Cerrah penis sinirlerine zarar vermemeye calışır. Bu başarı tumorun bulunduğu yere ve kanserin agresifliğine bağlıdır.Tumor prostat beziyle sınırlı ise cerrah ameliyat sırasında penisin sinirlerine dokunmamaya calışacaktır. Buna sinir koruyucu cerrahi denir. Sinir koruyucu cerrahi başarılı olsa dahi radikal prostatektomi sonrasında gecici sertleşme sorunu sık gorulur.Bunun sebebi sinirlerin cok hassas olması dolayısıyla en ufak hasardan etkilenmesidir. Ameliyat sırasında herhangi bir hasar oluşursa penisin kan damarlarına giden sinirlerin sinyalleri durur. Sinirlerin iyileşmesi 2 yıl surebilir. Penise ve penisten kan akışını sağlayan kan damarları da ameliyattan etkilenebilir. Sonuc olarak, penisin sungerimsi dokusuna daha az kan giderek buraya hasar verir. Bu hasar nedeniyle sertleşme sorununun iyileşmesi daha zor olabilir. Tumorun prostat dışına yayıldığı durumlarda ya da başka nedenlerden dolayı bazı durumlarda sinir koruyucu cerrahi mumkun değildir. Sinir koruyucu olmayan ameliyat sonrası, sertleşme fonksiyonun iyileşmesi beklenilmez ancak imkÂnsız değildir. Doktorunuz ile endişelerinizi ve olası tedavi seceneklerini goruşun.
İdrar kacırma(inkontinans): Radikal prostatektomi stress tipte idrar kacırmaya (STİ) neden olabilir. Bu durum, prostatın uretra etrafını cevrelemesi ve dolu mesanenin basıncına karşı gosterilen dirence yardımcı olması nedeniyle olur. Prostatınızın cıkartılması, uretranın ne kadar basınca karşı koyacağına bir etkisi olabilir. STİ’nin iyileştirilmesi veya tedavisi icin ceşitli tedavi secenekleri vardır.
Gerekirse, doktorunuz stres inkontinans veya erektil disfonksiyon icin tedavi onerebilir. Doktorunuzla endişeleriniz hakkında goruşmek konusunda tereddut etmeyin. Diğer tedavi seceneklerinin sizin icin daha uygun olup olmadığına birlikte karar verebilirsiniz.
Radikal prostatektominin temel amacının tumorun cıkarılması ve sizi tedavi etmek olduğunu unutmayın.
Ameliyat sonrası takipler nasıl olur?
Prostat kanserinde radikal prostatektomiyi takiben, doktorunuz sizinle duzenli kontroller icin planlama yapar. Rutin takip en az 5 yıldır. Kontrolleriniz suresince doktorunuz kan PSA duzeyinizi kontrol eder. Bazı durumlarda parmakla rektal muayene gerekebilir. Takipler, ameliyat sonrası iyileşmenin nasıl olduğunun takibi, genel sağlık durumunun kontrolu ve muhtemel kanser nuksunun saptanması icin onemlidir. Takipleriniz suresince PSA duzeyi prostatınızın tamamen cıkarılamadığını gosterirse, tum tumor hucrelerinin cıkarılması icin ek tedaviye ihtiyacınız olabilir. Sizin icin hangi tedavi seceneğinin en iyisi olduğunu doktorunuzla goruşun.
2-Lokal ileri Prostat Kanseri
Lokal-ileri prostat kanseri, prostat dışına yayılmış tumor olarak adlandırılmaktadır. Prostat dışında nereye ve ne kadar uzaklıkta buyumuş olacağına bağlı olarak T3 ya da T4 tumor olabilir. T3, tumorun henuz prostat dışına ya da seminal vezikullere ulaştığı anlamına gelir. T4, tumorun prostat kanseri mesane boynu, uriner sfinkter, rektum ya da pelvik tabana invaze olmuş demektir.
Tedavi secenekleri
Local-ileri prostat kanserinde en yaygın tedavi secenekleri; bekle gor, radikal prostatektomi ve radyasyon tedavisi ile hormonal tedavinin kombinasyonudur. Hangi tedavi yolunun sizin icin uygun olduğu: Tumor ozelliklerine, Tıbbi gecmişinize, Yaşınıza, Kişisel tercih ve değerlerinize bağlıdır.
Bekle gor: Bekle gor, semptom gudumlu tedavinin bir formudur. Amac , duzenli olarak sağlık durumunuzu izlemek ve sadece semptom oraya cıktığında ileri tedaviye başlamaktır. Bu, palyatif bakım yaklaşımının bir parcasıdır. Doktorunuz, semptomunuz yoksa ve kanda hızlı bir şekilde artan yuksek prostat-spesifik antijen (PSA) duzeyiniz varsa bekle gor onerebilir. Bekle gor, diğer tedavi secenekleri icin uygun değilseniz ya da değerlerinizden ve tercihinizden dolayı bekle gor tedavisini diğer tedavilerin uzerinde secerseniz, tedavi seceneği olabilir. Sizin bireysel durumunuz icin neyin daha iyi olduğunu doktorunuz ile goruşunuz.
tedavileri sizin icin tehlikeli kılabilecek medikal bir durumunun varlığı ile ilişkili olabilir.
Radikal prostatektomi, tamamen prostat ve seminal vezikullerin cıkarıldığı cerrahi tedavidir. Acık ya da laparoskopik cerrahi olarak gercekleştirilebilir. Lokal-ileri prostat kanseriyseniz genellikle cerrahi sonrası ek tedaviye ihtiyac duyabilirsiniz. Bu radyoterapi, hormonal tedavi ya da bunların kombinasyonu olabilir.
Radyoterapi, Cerrahiye alternatif olarak doktorunuz kanserinizi iyileştirmek icin radyoterapiyi onerebilir. Bu tedavi kanser hucrelerine zarar verir ve oldurur. Lokal-ileri prostat kanseri icin yaygın bir tedavi seceneğidir. Lokal-ileri prostat kanserinde radyasyon tedavisi her zaman hormonal tedavi ile kombine edilir.
Hormonal tedavi vucuttaki testosteron uretimini etkiler. Amac tumorun buyumesini durdurmaktır. Hormonal tedavinin diğer adı androjen baskılayıcı tedavi‘dir (ADT).
Radikal Prostatektomi
Radikal prostatektomi, lokal-ileri prostat kanseri icin bir cerrahi tedavi seceneğidir. Amac tumoru olabildiğince cıkarmaktır. Bu, prostat bezi ve seminal vezikuller ile birlikte tumor tarafından etkilenmiş dokuyu cıkarmak şeklinde yapılmaktadır. İşlem, pelvik alandaki lenf nodlarının cıkarılmasını da icerir. Radikal prostatektomi icin genel anestezi alacaksınız.
Radikal prostatektomi ile tumoru tamamen cıkartmak her zaman mumkun olmayabilir. Bundan dolayı, doktorunuz size ek olarak radyasyon tedavisi ya da hormonal tedavi onerebilir.
Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisi hucrelere zarar verir, oldurur ve kanser hucrelerine saldırı icin kullanılır. Eksternal (dışarıdan) radyoterapi veya brakiterapi (icerden/yakından) ile yapılabilir. Prostat kanseri hucreleri genellikle radyoterapiye yanıt verir. Radyoterapi, tekniklerindeki gelişmeler nedeniyle, lokal-ileri prostat kanseri icin etkili bir tedavi yontemi haline geldi. Doktorunuz radikal prostatektomi sonrası radyasyon tedavisini de onerebilir.
Tedavinin sonuclarını iyileştirmek icin doktorunuz radyoterapi ile birlikte hormonal terapiyi onerebilir. Bu prostat kanseri icin bilinen bir kombinasyon tedavisidir. Hormonal terapinin seyri 2-3 yıl surer.
Nuks tedavisi
Tedavi aldıktan sonra prostat kanserinin geri gelmesi olasıdır. Bu nuks olarak bilinir. Kanser prostatta, prostat cevresindeki dokuda veya pelvik lenf nodlarında ya da vucudun başka bir yerinde nuksedebilir.
Şayet radikal prostatektomi ile tedavi oldunuz ve kandaki PSA duzeyleri artıyorsa bu nuksun bir işareti olabilir. Doktorunuz kurtarma radyasyon tedavisi onerebilir. Bu işlemde prostatın yerleşmiş olduğu alan kanser hucrelerini oldurmek icin ışınlanır. Radyasyon tedavisi sizin icin iyi bir secenek değilse doktorunuz hormon tedavisi onerebilir.
Şayet kanseriniz radyoterapi ile tedavi edilmiş ise doktorunuz nuksu, radikal prostatektomi ile tedavi etmeyi onerebilir. PSA duzeyleri hızlı artarsa veya semptomunuz varsa hormon tedavisi onerilecektir. Bazı ulkelerde nuksu tedavi etmek icin brakiterapi hormon tedavisine alternatif olarak uygulanabilmektedir.
Hormonal tedavi
Hormonal tedavi lokal-ileri prostat kanseri icin bir tedavi seceneğidir. Tumorun buyumesini durdurmayı amaclar.
Prostat kanser hucrelerinin buyumesi, androjenler olarak adlandırılan erkek seks hormonlarına bağlıdır. Testosteron en onemli androjendir. Angrojenler coğunlukla testiste uretilir. Hormonal tedavi, androjenlerin uretimini ya da etkisini bloke eder. Bu kastrasyon olarak bilinir.
Hormonal tedavinin diğer adı androjen baskılayıcı tedavidir (ADT). Bu, cerrahi olarak ya da ilac tedavisi ile yapılabilir. Cerrahi tedavide testislerin birlikte cıkarıldığı bilateral orşiektomi işlemi olarak adlandırılır. Cerrahi genellikle lokal anestezi altında yapılır. İlac tedavisi LHRH agonist ve LHRH antagonistlerini icerir, androjenlerin uretimini durdurur. İlaclar cilt altına ya da kas icine depo enjeksiyon şeklinde de mevcuttur. Anti-androjenler androjen etkisini bloke eden ilaclardır. Hap olarak kullanılır. Bu tedavilerin hepsi kastrasyona neden olur.
Kastrasyon fiziksel ve duygusal sonuclara sahiptir. En yaygınları ateş basması, duşuk cinsel durtu ve erektil disfonksiyondur. Cerrahi kastrasyonun etkileri kalıcıdır. Kimyasal kastrasyonda, semptomların bazıları tedavi sonrasında ortadan kaybolabilir. Doktorunuzla herhangi bir endişenizi goruşmek icin tereddut etmeyin.
Lokal-ileri prostat kanserinde hastalığı iyileştirmek icin standart tedavi hormon tedavisinin ratyoterapi ile kombine edilmesidir.
3-Metastatik prostat kanseri
Prostat kanseri metastaz yaptı ise genellikle kemiklere ya da omurgaya yayılır. Daha gec evrelerde prostat kanseri akciğer, karaciğer, uzak lenf bezleri ya da beyine de metastaz yapabilir. Pek cok metastaz kandaki prostat-spesifik antijen (PSA) duzeyinde artışa neden olmaktadır.
Omurgadaki metastazlar, ciddi sırt ağrısı, kendiliğinden oluşan kırıklar ya da sinir ya da omurilik basısı gibi şikayetlere neden olabilir. Ayrıca asemptomatik de olabilir. Nadir olgularda akciğer metastazı devamlı oksuruğe de neden olabilir.
Metastazların tespiti icin goruntuleme yontemleri kullanılabilir. Kemik metastazları kemik taramasında gorulebilir. BT goruntuleme, kemik metastazları hakkında daha detaylı veri elde etmek icin ya da karaciğer, akciğer ve beyin metastazlarının tespiti icin kullanılabilir.
Tedavi secenekleri
Eğer metastatik prostat kanseriniz varsa doktorunuz size hormonal tedavi onerecektir. Bu palyatif bakım yaklaşımının bir parcasıdır. Bu tedavi birincil tumorun ve metastazın buyumesini yavaşlatacak, semptomların hafifletilmesini sağlayacaktır.
Hormonal tedavinin bir diğer adı androjen baskılayıcı tedavidir (ADT). Bu cerrahi olarak ya da ilac tedavisi ile yapılabilir. Cerrahi tedavide her iki testis bilateral orşiektomi denilen bir prosedur ile alınır. Androjenlerin uretimini durduran ilac tedavisi ise LHRH antagonisti ya da LHRH agonisti adı verilen ilaclar ile yapılır. Bu ilaclar depo enjeksiyon şeklinde cilt altına ya da kas icine verilirler. Antiandrojenler, androjenlerin etkisini bloke eden ilaclardır. Hap şeklinde bulunurlar. Bu tedavilerin hepsi kastrasyona neden olur.
Kastrasyonun fiziksel ya da duygusal sonucları vardır. En sık gorulenleri sıcak basmaları, cinsel isteksizlik ve ereksiyon bozukluklarıdır. Kastrasyonun etkileri kalıcıdır. Kimyasal kastrasyonda etkilerin bir kısmı tedavi kesildikten sonra geri donebilir. Doktorunuz ile herhangi bir noktayı goruşmekten kacınmayınız.
İlac tedavisi alırken semptomlara neden olan kemik metastazınız varsa, radyasyon tedavisi bunların hafifletilmesini sağlayabilir ve kırıkları engelleyebilir.
LHRH agonistleri metastatik prostat kanseri tedavisinde en sık onerilen tedavi şeklidir. Ancak tedavi secenekleri her zaman sizin kişisel durumunuza gore duzenlenmelidir. Aşağıda sıralananlar tedavinizi planlarken doktorunuzun goz onunde bulunduracağı noktalardır.
Yaşınız
Tıbbi gecmişiniz
Kanserin nereye yayıldığı
Semptomlarınız
Hastanenizde mevcut olan tedavi yontemleri
Kişisel tercih ve değerleriniz
Sizin ulaşabileceğiniz destek ağı
Hormonal tedavi: Hormonal tedavi metastatik prostat kanseri icin bir tedavi seceneğidir. Tumorlerin buyumesinin yavaşlatılması amaclanmaktadır.
Prostat kanser hucrelerinin buyumesi androjen denilen erkek cinsel hormonlarına bağımlıdır. Testosteron en onemli androjendir. Androjen temel olarak testislerde uretilir.
Hormonal tedavi androjenlerin uretimini baskılar ya da etkilerini bloke eder. Bu kastrasyon olarak bilinmektedir. Hormonal tedavinin bir diğer adı androjen baskılayıcı tedavidir (ADT). Cerrahi olarak ya da ilac tedavisiyle yapılabilmektedir.
Cerrahi hormonal tedavide her iki testis bilateral orşiektomi denilen bir ameliyat ile alınır. Bu işlem lokal anestezi altında yapılabilmektedir. Hormonal ilac tedavisi androjenlerin uretimini durdurur ve LHRH agonistleri ve LHRH antagonistlerini icerir. Bu ilaclar hap ya da cilt altı veya kas icine yapılan depo enjeksiyonlar şeklinde bulunur. Antiandrojen ilaclar androjenlerin etkisini bloke eder. Hap şeklinde bulunur.
Hormonal tedavinin etkisi gecicidir ve kastrasyon direncli prostat kanseri ile sonuclanır. Bu bolum hakkında daha fazla bilgiyi kastrasyon direncli prostat kanseri bolumunde okuyabilirsiniz.
Kastrasyona direnci geciktirmek icin doktorunuz hormonal tedaviye ara vermeyi onerebilir. Buna aralıklı hormonal tedavi adı verilmektedir. Tedaviye ara verildiğinde doktorunuzu 1-3 ayda bir ziyaret etmeniz gerekecektir. Doktorunuz kan PSA duzeyinizi takip edecektir.
Kemik metastazlarının tedavisi: Prostat kanseri hucreleri kemiklere ve ozellikle de omurgaya yayılabilmektedir. Kemik metastazları ciddi yan etkilere neden olabilmektedir. Doktorunuz olası komplikasyon ve yan etkilerin onlenmesi ya da tedavisi icin size yardımcı olacaktır. Bu daha az semptom ile daha uzun sure yaşamanızı sağlayacaktır.
Kemik metastazları sırt ağrısına neden olabilir. Doktorunuz ağrı icin ağrı kesiciler recete edebilir. Bazı olgularda doktorunuz morfin benzeri cok etkili ağrı kesicileri tercih edebilir.
Omurgadaki tumorler buyuduğunde omurilik basısına neden olabilir. Bu nadir bir komplikasyondur ancak acil mudahale gerektirir; cunku bacaklarda felc oluşmasına neden olabilmektedir. Omurilik basısının temel bulguları:
Omurgada ozel bir noktada normaldeki ağrınızdan farklı bir ağrı olması
Omurgada ağrı kesicilere yanıt vermeyen ve giderek kotuleşen ağrı olması
Omurgadan aşağı ilerleyen ve kol ve bacaklara yayılan bir karıncalanma hissi
Pozisyon değişimi ile değişen omurgada ağrı
Bacaklarda hissizlik
Bacaklarda denge kaybına neden olan ağırlık ve sertlik hissi
Bacak ve kollara yayılan ağrı
Bacak ve kollarda zayıflık
Eğer omurilik basınız olabileceğini duşunuyorsanız acilen tıbbi yardım icin başvurmanız gerekir.
Tumor tarafından etkilenen kemikler cok daha kolay kırılır. Eğer kemik kırıkları acısından risk altındaysanız doktorunuz kemiklerinizi guclendirecek ilaclar recete edebilir. En sık kullanılanlar bifosfonatlar ve denosumab’dır. Doktorunuz kemiklerin daha sert hale gelmesini sağlayacak kemiklerinizi guclendirecek enjeksiyon tedavisi onerebilir. Buna sementoplasti adı verilir. Nadir olgularda kemiklerin stabilizasyonu icin cerrahi gerekli olabilir.
Bifosfonatlar her 4 haftada bir intravenoz olarak verilebilmektedirler. Kemik kutlesini artırırlar, ağrıyı azaltırlar ve kırıkları onlerler. Bifosfonatlar ceneye zarar verebileceği icin doktorunuz tedavi oncesinde diş hekimine gorunmenizi onerebilir.
Denosumab her 4 haftada bir cilt altına uygulanır. Bu ilac da kemik kutlesinde artış sağlar ve genellikle bifosfonatlara gore daha az yan etkiye neden olur.
Eğer ilac tedavisi sırasında kemik metastazları semptomlara neden olursa kemik kırıklarının onlenmesi icin radyoterapi faydalı olabilir.
Kemiklerinizi sağlıklı tutmak icin duzenli egzersiz yapılmalı, sağlıklı bir kilo muhafaza edilmeli, sigara bırakılmalı, alkol tuketimi orta duzeyde tutulmalıdır.
Kemik komplikasyonlarının riski yaş ile artar. Kemik metastazlarına bağlı komplikasyonların onlenmesi icin kalsiyum ya da D3 vitamini gibi besin takviyeleri gerekli olabilir
4-Kastrasyona direncli Prostat Kanseri:
Kastrasyona direncli prostat kanseri, prostat kanserinin metastatik hastalık tedavisi sırasında gorulen bir tipidir.
Prostat kanseri pelvik bolgenin dışında diğer organ ya da lenf bezlerine yayılabilir. Buna metastatik prostat kanseri denilir. Diğer organ ya da lenf bezlerinde gorulen tumorlere metastaz denilir. Doktorunuz metastatik hastalığın hormonal tedavi ile tedavi edilmesini onerebilir.
Hormonal tedavi androjenlerin uretimini durdurur ya da etkilerini bloke eder. Bu kastrasyon olarak bilinir. Etkili olduğunda hormonal tedavi tumorun buyumesini durdurur. Bu etki uzun surmez ve kastrasyona direncli prostat kanseri gelişir. Bu hormonal tedavinin başlamasından 2-3 yıl sonra gercekleşir. Kastrasyona direncli prostat kanseri tedavi edilemez.
Kastrasyona direncli prostat tumorleri ilerlemek icin cok daha duşuk androjen seviyelerine ihtiyac duyar. Bu vucudunuz hemen hemen hic androjen uretmese de tumor ya da metastaz buyumeye devam eder. Bu kanser hucrelerine hormonal kastrasyon tedavisine artık yanıt vermedikleri icin kastrasyona direncli denilir.
Bu prostat kanseri tipinde kandaki prostat-spesifik antijen (PSA) duzeyleri tekrar artış gosterir. Doktorunuz kastrasyon direncli prostat kanseri tanısını 3 haftalık sure icinde kandaki PSA duzeyinin 3 testte de artmasıyla birlikte koyacaktır. Tanı ayrıca tumorun ya da metastazın buyumesine bağlı şikayelerinizin olmasıyla da konulabilir.
Kastrasyona direncli prostat kanseri uzerine olan araştırmalar devam etmektedir ve tedavi secenekleri hızla değişmektedir. Bu bolum doktorunuz ile goruşmeniz gereken değişik tedavi seceneklerini icermektedir.
Bu bolumde sizin kişisel ihtiyaclarınızı karşılamayan genel bilgileri icermektedir. Kişisel oneriler, ulkenizin ve sağlık hizmetleri sisteminizin koşullarına gore değişiklik gosterebilir.
Kastrasyona direncli prostat kanseri tedavisi: Kastrasyona direncli prostat kanseri tanısı aldıysanız doktorunuz sizin daha uzun yaşamanızı sağlayacak, semptomlarınız ile daha iyi başa cıkmanızı sağlayacak bir bakım planı hazırlayacaktır.
Kastrasyona direncli prostat kanserinin tedavi edilemez olduğunu hatırlamanız onemlidir.
Kastrasyona direncli prostat kanseri tedavisinde şunlar yapılabilir:
Anti-androjen tedavisi
Ostrojen tedavisi
Adrenolitik ilaclar
Yeni hormonal ilaclar
İmmunoterapi
Kemoterapi
Radyasyon tedavisi
Kastrasyona direncli prostat kanseri hala androjenlere yanıt verdiği icin doktorunuz hormonal tedaviye devam etmenizi ve testosteron duzeylerinin duşuk tutulmasını onerecektir.
5-Destek Tedavisi
Kanser tanısını almanın sizin ve sevdiklerinizin hayatında buyuk bir etkisi vardır. Kanser kendinizi gucsuz hissetmenize neden olabilir. Bu endişe, ofke, korku hissine hatta depresyona neden olabilir. Kanser nedeniyle tedavi olmak ciddi bir durumdur ve işinizi, sosyal hayatınızı ve cinselliğinizi etkileyecektir.
Destek almak icin, hastanede doktorunuza veya hemşirenize ulaşın ya da aile hekiminizle goruşun. Size hasta dernekleri, psikolojik destekte bulunabileceklerin iletişim bilgileri veya mali danışmanlık gibi pratik bilgiler verebilirler..
Konsultasyona hazırlık: Konsultasyona hazırlık cok yararlı olabilir. Bu, sorularınızı ve endişelerinizi cevaplamak icin size ve doktorunuza yardımcı olacaktır. Aynı zamanda tedavi ve olası yan etkilere hazırlanmanız icin size yardımcı olacaktır. Deneyebileceğiniz bazı şeyler aşağıdadır.
Doktorunuza sormak istediğiniz soruları bir kenara yazın. Bu, sormak istediğiniz şeyleri hatırlamanıza yardımcı olacaktır. Soruları yazmanız duşuncelerinizi organize etmenize yardımcı olabilir.
Muayeneye giderken yanınızda birini goturebilirsiniz. Doktorunuzun ne soylediğini ele almak ve muhtemelen farklı şeylerin hatırlanması icin birinin yanınızda olması iyi olacaktır.
Prostat kanserinizin turu hakkında bilgi icin soru sorun.
Doktorunuz anlamadığınız kelimeler kullanıyorsa, acıklama yapmasını isteyin.
Kullandığınız ilacları ve eğer herhangi bir alternatif ilac alıyorsanız doktorunuza soyleyin. Bu ilacların bazıları tedaviyi etkileyebilir.
Konsultasyondan sonra yapabilecekleriniz:
Kanser tipiniz hakkında daha fazla bilgi icin internette araştırma yapın veya kutuphaneye gidin. İnternette gorduğunuz tum bilgilerin nitelikli olmadığını bilin. Doktorunuz veya sağlık ekibiniz guvenilir web siteleri onerebilir.
Hasta dernekleriyle iletişime gectiğinizde size destek olabilir ve bilgi verebilirler.
Tedavinizin muhtemel maliyetini sağlık ekibinizle goruşun. Sağlık ekibiniz sizi ekonomik durumunuz veya mali yardım hakkında oneri alabileceğiniz yerlere veya kişilere yonlendirebilir.
İsterseniz, başka bir uzmandan ikinci bir goruş alabilirsiniz.
Ameliyat sonrası destek: Ameliyat sonrası ilk gunlerde veya haftalarda gunluk aktiviteleriniz icin yardıma ihtiyacınız olabilir. Alışveriş, ev yemeği, temizlik ve bahce işleri gibi konularda ailenizden, arkadaşlarınızdan veya komşularınızdan yardım isteyebilirsiniz. Ayrıca profesyonel ev bakımı hakkında yardım icin sağlık ekibinizle goruşebilirsiniz.
Ameliyattan sonra yorgun olmanız muhtemeldir. Bu normalden daha yorgun hissedeceğiniz, gucsuz olacağınız, konsantrasyon gucluğu yaşıyacağınız ve uykudan sonra daha iyi olmayacağınız anlamına gelir. İnsanların coğu, ameliyattan sonra 1-2 ay boyunca yorgunluk yaşar. Yorgunluk ile başa cıkmak icin şunları yapabilirsiniz:
Size enerji veren şeyleri yazın ve gun veya hafta boyunca onlara oncelik verin.
Bulaşık, temizlik, ya da bahce işleri gibi ev işlerinde yardım alın.
Gun boyunca bir kac kez kestirin/kısa uyuklayın.
Mumkun olduğunca aktif olmaya calışın. Hergun kısa bir yuruyuş, haftada bir uzun yuruyuşten daha iyidir.
Bir gezi veya ziyaret gibi sosyal aktiviteler planlarken, gun boyunca dinlenmek icin zamana ihtiyacınız olabileceğini unutmayın. Bunu aileniz, arkadaşlarınız veya bakıcınızla goruşun boylece onceden plan yapabilirsiniz. Yorgun hissettiğinizde onlara soylemeniz onemlidir
Radikal prostatektomi stres tipi idrar kacırmaya (STİ) neden olabilir. Bu orneğin; oksurmek, gulmek, koşmak veya ağırlık kaldırmak gibi belirli aktiviteler boyunca idrar kacıracağınız anlamına gelir. Şikayetlerinize yardımcı bazı ipucları aşağıdadır:
En yakın tuvaletin nerede olduğunu bildiğinizden emin olmaya calışın. Evden uzakta olduğunuzda tuvaletin nerede olduğunu sormaktan asla korkmayın veya cekinmeyin.
İdrarınızın damlamasıyla ilgili probleminiz varsa ped veya bunun icin bir arac kullanabilirsiniz. Bu araclar penis uzerine yerleştirilir ve ic camaşırınızla yerinde tutulur.
Koku gidericiler alın. Bunlar hakkında aile doktorunuz veya eczacınızla goruşun.
Koyu renkli giysiler giyin. Acık renkli giysiler daha kolay leke gosterebilir.
Konforunuz icin rahat kıyafetler giyin.
Yedek kıyafet bulundurun.
Cerrahi tedavinin diğer yaygın riski sertleşme problemidir. Bu durumun tedavisinde ceşitli secenekler vardır. En yaygın olanları; ilac, enjeksiyon veya protezdir. Sizin icin en iyi seceneğin ne olduğunu doktorunuzla goruşun.
Radikal prostatektomi sonrası STİ veya sertleşme problemi ile başa cıkmak zor olabilir. Uzun suren psikolojik etkileri olabilir. Cerrahınız, hemşireniz veya aile hekiminiz ile konuşun, ihtiyacınız olan desteği bulmanıza yardımcı olabilirler.
Radyoterapi suresince destek: Radyoterapi esnasında genellikle gunluk aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Tedavi alt uriner sisteminizi ve bağırsaklarınızı etkileyebilir, yorgunluğa neden olabilir. Yorgunluk her gun hastaneye gitmenizin sonucu olabilir. Şikayetleriniz genellikle birkac ay sonra kaybolur.
Cildiniz radyasyondan etkilenebilir. Cildinizin bakımı icin aşağıdakileri yapabilirsiniz :
Radyoterapi yapılan alanları kaşımaktan ve ovalamaktan kacının.
Doktorunuza veya hemşirenize cildin tahrişi ile başa cıkabilmek icin hangi tip cilt losyonu kullanmanız gerektiğini sorun.
Guneşe maruz kalmaktan sakının.
Yuksek faktorlu guneş kremi kullanın.
Pamuk veya keten gibi doğal kumaşlardan uretilmiş rahat giysiler giyin.
Yumuşak bir sabun ve ılık su ile gunluk yıkayın.
Yıkanmadan sonra nazikce cildinizi kurulayın.
Saunadan kacının.
Hormonal tedavi sırasında destek: Hormonal tedavinin en sık yan etkileri sıcak basmaları ve jinekomastidir. Bununla başa cıkmak icin doktorunuz kilonuzu kontrol altında tutmanızı ve alkolden kacınmanızı onerecektir. Eğer sıcak basmalarınız varsa şunları yapabilirsiniz:
Kat kat giyininiz
Cildinizin nefes almasına olanak sağlayan doğal pamuk ya da keten iceren kıyafetler giyiniz
Hafif battaniyeler iceren kat kat ortuler ile yatınız boylece ihtiyac halinde bazılarını kaldırabilirsiniz.
Sıcak banyo, sauna ya da kaplıcadan kacınınız
Acı ve baharatlı gıdalardan kacınınız
Bol miktarda su tuketiniz ve gun boyunca su şişesi taşıyınız
İmmunoterapi ya da kemoterapinin yan etkileri ile başa cıkma: Eğer kanser tedavisine ihtiyac duyuyorsanız hoş olmayan yan etkiler ile karşılaşabilirsiniz. Bu yan etkiler sık gorulur ve tedaviler bu yan etkilerin hafifletilmesine yoneliktir. Yan etkileriniz ile ilgili olarak doktorunuz ile goruşmeniz onemlidir. Gunluk olarak şikayetlerinizi not ediniz ve olabildiğince ayrıntılı olarak yazınız. Bu yan etkilerin ne sıklıkta olduğunu ve yaşantınızı ne kadar etkilediğini yazınız. Bazı olgularda tedavinin aralıklı olarak kesilmesi, doz ayarlaması yapılması ya da tedavinin tamamen kesilmesi duşunulebilir.
Yorgunluk hissetmeniz sık gozlenir. Bu normalden daha yorgun hissetmeniz, enerjisiz hissetmeniz, konsantre olmada zorlanma ve uyumanıza rağmen duzelmeme şeklinde gorulebilir.
Eğer yorgunluk hissediyorsanız şunlar size yardımcı olabilir:
Size enerji veren şeyleri not edin, gun ya da hafta boyunca onlara ağırlık vermeye calışınız.
Yıkanma, temizlik ya da bahce bakımı gibi konularda yardım alınız.
Gun icin birkac kez kestirin, kısa uykular uyuyunuz.
Olabildiğince aktif olmaya calışın. Her gun kısa yuruyuşler haftada bir kez uzun bir yuruyuşten daha iyidir.
Bir gezinti ya da ziyaret gibi sosyal aktiviteler planlarken gun icinde dinlenmeniz gerekebileceğini aklınızda tutunuz. Aileniz, arkadaşlarınız ya da bakımınız ile ilgilenen kişi ile goruşunuz ve planlamayı ona gore yapınız. Yorgun hissettiğinizde onlara soylemeniz onemlidir.
Yurtdışına geziye gidecekseniz doktorunuz ile goruşunuz. Doktorunuz size aşılar ve olası ilac kısıtlamaları hakkında bilgi verecektir. Ayrıca seyahat sigortanızı da mutlaka kontrol ediniz.
Yurtdışına geziye gidecekseniz doktorunuz ile goruşunuz. Doktorunuz size aşılar ve olası ilac kısıtlamaları hakkında bilgi verecektir. Ayrıca seyahat sigortanızı da mutlaka kontrol ediniz.
Diğer sık gorulen yan etkiler, bulantı, ishal, yuksek kan basıncı, ve tat değişiklikleri olarak sıralanabilir. Aşağıda bunlarla başa cıkmak icin yapabilecekleriniz sıralanmıştır.
Tedavi sırasında tedaviye, tumor buyumesine bağlı, ya da hastalığınızın gidişatı hakkındaki evhamlara bağlı bulantı hissedebilirsiniz. Doktorunuz bulantıyı azaltmak icin ilac yazabilir.
Ayrıca şunları yaparsanız da faydası olabilir:
Gun icinde daha sık ve daha az miktarda yemek yiyiniz ve bu sırada yeterli besin aldığınızdan emin olunuz
Atıştırmalık yemekler yiyiniz
Susuz kalmamak icin kısa aralıklarla az miktarda su iciniz
Sıcak yemekler bulantıyı artırıyorsa daha soğuk şeyler yiyiniz
Mumkunse başka birisinin sizin icin yemek pişirmesini isteyiniz
Tedavinin onemli başka bir yan etkisi de ishaldir. İshal, dehidratasyona neden olabilir ve bu durumda şunları yapmanız onemlidir:
Genelde ictiğinizden daha fazla su iciniz
İshali kotuleştirdiğini duşunduğunuz gıdalardan kacınınız
Anal bolgeyi tahrişi engellemek icin temiz tutunuz
Anal bolgede tahriş varsa nemlendirici kullanınız
İshalin onlenmesi icin doktorunuzdan ilac yazmasını isteyiniz
Ayrıca, tedavinin ozellikle erken donemlerinde hafif ya da orta derecede kan basıncı yukselmesi gorulebilir. Bu normaldir ve standart tedavi ile ustesinden gelinebilir. Doktorunuz kan basıncınızın kontrol edilmesi gerekliliği ve bunun sıklığı konularında size onerilerde bulunacaktır. Eğer baş donmesi ya da başağrısı hissediyorsanız doktorunuzu bundan en kısa surede haberdar ediniz.
Kemoterapi ayrıca besinlerinin hissettiğiniz tatlarında değişikliğe neden olabilmektedir. Daha onceden tadını sevdiğiniz bazı gıdaları sevmemeye başlayabilirsiniz. Hangi besinlerden daha fazla hoşlandığınızı tespit etmek icin şunları yapmanız gereklidir:
Ağız tadınızı notralize etmek icin oncesinde su iciniz
Eğer kırmızı etin tadı tuhaf geliyorsa beyaz et ya da balık tercih edin ya da tam tersini uygulayın
Eğer sıcak gıdaların tadı tuhaf geliyorsa soğuk gıdaları ya da tam tersini tercih edin
Baharat kullanımı artırın ya da azaltın
Metal tadı tuhaf geliyorsa plastik catal bıcak kullanınız
Kastrasyon Direncli Prostat Kanseri suresince Destek: Kastrasyona direncli prostat kanseri tanısı almak sizi gucsuz hissettirebilir. Bu, endişe, ofke, korku hissine hatta depresyona neden olabilir.
Destek bulmak icin hastanedeki doktor ya da hemşirenize ya da aile hekiminize başvurunuz. Onlar size hasta kuruluşları ya da size psikolojik destek ya da finansal ya da hukuki onerilerde bulunabilecek kişilere ulaşmanız icin iletişim bilgisi sağlayacaktır.
Takip
Tedavi sonrası doktorunuzla goruşeceksiniz. Bu ziyarette, hem sonuclarınız hem de takip programınız değerlendirilecektir. Takip planını sorun, boylece doktorunuzu ne sıklıkla goreceğinizi ve her bir kontrol oncesi ne ceşit testlerin yapılması gerektiğini anlarsınız. Bu hastalığınızın ozelliklerine bağlıdır.
Kontrol oncesi olabilecek sorularınızı aşağı yazın. Sorabileceğiniz soru ornekleri:
Kanser yok oldu mu?
Ek tedaviye ihtiyacım var mı? Eğer oyleyse hangi secenekler benim icin uygundur?
Kontrol oncesi hangi testler gereklidir?
Prostat kanseri ve tedavi hayat kaliteme nasıl bir etkide bulunacaktır
Takiplere gitmenizin devamlı olması onemlidir. Bu sırada, doktorunuz sağlığınızı izler ve muhtemel tumor nuksunu zamanında saptayabilir. Herhangi yeni bir belirti farkederseniz doktorunuza soylemelisiniz, bu prostat kanseriyle ilişkili olabilir. Eğer belirtileri fark ederseniz, kontrol oncesinde sağlık ekibi ile temasa gecmekten cekinmeyin.
Yaşam tarzı onerileri
Tedavi sırasında ve sonrasında sağlıklı bir yaşam tarzı surdurmek onemlidir. Duzenli fiziksel egzersiz yapmaya calışın. Yapmaktan hoşlanacağınız aktiviteler bulun. Neler yapabileceğiniz konusunda tereddutleriniz varsa, doktorunuzdan sizi fizyoterapiste yonlendirmesini isteyin.
Sebze, meyve ve sut urunlerinden oluşan dengeli bir diyet yemeğe calışın. Diyet ayrıca ekmek patates gibi nişastalı gıda; pirinc veya makarna; et, balık, yumurta veya baklagiller gibi proteinden zengin yiyecekler icermelidir. Daha az şeker, tuz ve yağlı gıda yemeye calışın. Herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuzdan sizi diyetisyene yonlendirmesini isteyin.
Sigarayı bırakmaya calışın. Bu tedaviden sonra daha hızlı iyileşmenize yardımcı olabilir.
Psikolojik destek
Tedavinizden sonra hastalığınızın seyri, kanserin sosyal hayatınız, maddi durumunuz veya diğer konular uzerine etkisi hakkında endişelenebilirsiniz.
Kanserin tekrarlaması hakkında endişenilmesi yaygındır. Kanser tanısı alan coğu insan, veya sevdikleri, muhtemelen bu endişe ve kaygılara sahip olacaktır. Kendinizi endişeli hissediyorsanız, doktorunuzla iletişime gecin ve kanserin nuksetme riskini oğrenin. Konuşmak icin birilerine ihtiyacınız varsa psikolojik destek icin doktorunuzla goruşebilirsiniz. Bir hasta derneği de size destek sunabilir.
Tedavi suresince işten uzak olacaksınız. İşe geri donmenin en iyi yolu hakkında patronunuzla goruşunuz. Belki yarı zamanlı veya farklı bir işte calışabilirsiniz.
Sağlık ekibinizle tedavinizin muhtemel maliyetlerini goruşun. Sizi, ekonomik durumunuz hakkında veya mali yardım hakkında kişilere veya kuruluşlara yonlendirebilirler.
Tedavinin yan etkileri, sosyal ve ekonomik hayata tam olarak katılmayı zorlaştırabilir. Hastalığın veya tedavinin sonucunda gunluk yaşamınızdaki değişiklikler, yalnız kalmanıza neden olabilir. Doktorunuz veya hemşirenizle goruşun, ihtiyacınız olan desteği bulmanızda size yardımcı olabilirler.
Kanser tanısı hayata farklı acılardan baktırabilir ve farklı onceliklere sahip olduğunuzun farkına varabilirsiniz. Bu işinizi veya ilişkilerinizi etkileyebilir ve kafasınız karışık, kararsız hissetmenizi sağlayabilir. İhtiyacınız olduğu surece aileniz ve arkadaşlarınızla konuşun. Yakınlarınızla bu konuları ele alırken kendinizi rahat hissetmiyorsanız, sizi bir psikoloğa yonlendirmesi icin sağlık ekibinizle goruşebilirsiniz. Psikolog size bu duygularla başetmeniz ve istediğiniz veya ihtiyacınız olan değişiklikleri gercekleştirmeniz icin onerilerde bulunabilir.
Kanser tedavisi cinsel hayatınızı etkileyebilir. Depresyon ve yorgunluk hissinin de cinsel hayatınız uzerine olumsuz etkisi vardır. Eşinizle duygularınızı paylaşmanız onemlidir. Yakın olabilmenin bircok yolu vardır. Cinsel yonden aktif olmanız zor ise yakınlaşın, birbirinize temas edin, sarılın ve birbirinize yakın olarak oturun veya uzanın.
Aile ve arkadaşlar icin destek
Kanser tanısı sadece hastayı etkilemez, aynı zamanda etrafındaki kişileri de etkiler. Sevilen biri olarak, bircok farklı yolla destek sunabilirsiniz. Bazen alışveriş, camaşır, bahce işleri gibi pratik şeylerle yardımcı olabilirsiniz.
Doktora birlikte gitmek de yararlı olabilir. Kontrole giderken arac surmeyi teklif edebilir veya muayene sırasında soruların sorulmasında yardımcı olabilirsiniz. Muayene esnasında orada olmanız iyi olabilir. Aynı zamanda daha sonra birlikte goruşebileceğiniz farklı şeyleri hatırlayabilirsiniz veya diğer detaylara odaklanabilirsiniz. Tedavinin, bak