Prostat Nedir?
Yunanca (prostates) koruyucu anlamına gelen ‘prostat‘, boşaltım sisteminin sonunda, mesane ve dış idrar kanalı arasında bulunan kestaneye benzeyen bir organdır. Prostat bir hastalık değil, tum erkeklerde bulunan bir organdır.
Prostat, sadece erkeklerde bulunan bir salgı bezi ve sex organıdır. Kadınlarda prostat ve prostat işlevi goren başka bir organ yoktur.
Prostat; idrar kesesi ile dış idrar yolu arasında yerleşen, ceviz buyukluğunde, 18 – 20 gr. ağırlığında, yardımcı bir sex organıdır. Temel işlevi, meninin sıvı kısmının oluşturulmasına yardımcı olması ve erkeklerin enfeksiyon kapmasını onleyici olmasıdır. Prostat, yaş ilerledikce buyuyen bir organdır. Yaklaşık olarak 25 – 30 yaşından sonra buyumeye başlar, prostat hastalıkları bulguları 50 yaş civarında ortaya cıkmaya başlar.
Prostata bağlı hastalıklar kendini nasıl belli eder?
Prostattaki iltihap, yaşlılığa bağlı olarak buyume veya kansere bağlı olarak cıkan şikayetler aynıdır. Genelde bunlar; sık idrara cıkma, idrar yaparken yanma, idrarı tam yapamama hissi, idrar yapamama gibi şikayetlerdir.
Prostatta iltihap, buyume ve kanser olmak uzere uc turlu sorun olabilir. Yukarıda bahsedilen şikayetlere bağlı olarak bu sorunların saptanmasında yapılması gerekli olan bazı tetkik ve muayeneler vardır. Oncelikle hastaların makattan prostat muayenesi istenir. Bu muayene parmak yardımı ile makattan yapılan bir muayenedir ve prostattaki buyumenin ozellikleri tespit edilir. Ardından tam idrar tahlili ve PSA (Prostat Spesifik Antijen) adı verilen kan tahlili istenir. PSA kan tahlili kanser şuphesi icin onemli bir on testtir.
Ultrasonografi yontemi ile prostatın buyukluğu, mesanenin kalınlığı, varsa bobreklerdeki tıkanıklıklar tesbit edilir. İşeme sonrasında mesanede idrar kalıp kalmadığına bakılır. Hastaların işeme hızı, bilgisayarlı olcum sistemi ile (uroflowmetri) olculerek prostata bağlı tıkanıklık konusunda bilgi alınır.
Ancak tum bu yontemler bize hastalığın tipi konusunda bilgi vermezler. Prostata bağlı tıkanıklık ve prostat muayenesi icin gelen hastalarda muayenede bir ozellik bulunmaz ve PSA değerleri de normal değerlerde cıkarsa bu hastada normal prostat buyumesi vardır denilebilir. Ancak bu hasta elli yaşından kucukse daha detaylı tetkiklerin yapılması istenebilir.
Muayenesinde, PSA değerinde veya her ikisinde birden sorun olan hastalarda hangi tip buyumenin olduğunu anlayabilmek icin, prostattan ozel aletlerle biyopsi alınarak patolojik olarak incelenmesi gerekir.
BİLMENİZ GEREKEN TERİMLER
. Prostat - Spermi taşıyan prostatik sıvıyı salgılayan, ceviz buyukluğunde bez
. Selim Prostat Hiperplazisi (BPH) - Prostatın kanser olmayan ve idrar akışını kısıtlayan bir bicimde buyumesi
. İnkontinans - İdrarı kontrol edememe ya da tutamama
. İmpotans - Ereksiyon (sertleşme) sağlayamama ya da ereksiyon halini surdurememe
. Retrograd Ejakulasyon - Spermin idrar yolunda vucut dışına doğru değil de mesaneye (idrar kesesine) doğru gitmesi
. Kateter - Penisin icine yerleştirilip, idrarı mesaneden boşaltmak icin kullanılan ince ve esnek hortum
. Sistoskop - Doktorun mesaneyi ve prostatı muayene etmesine olanak tanıyan bir alet
TANI
BPH semptomlarını once kendiniz fark edebilirsiniz ya da doktorunuz rutin bir muayene sırasında prostatınızın buyumuş olduğunu bulabilir. BPH'ten şuphelenildiğinde bir uroloğa, yani idrar yolu ve erkek ureme sistemlerinde uzman bir doktora gitmeniz onerilebilir. Yapılacak birkac test, doktorun sorunu tanılamasına ve en iyi tedavi yontemini kararlaştırmasına yardım eder. Testler hastadan hastaya değişebilmekle birlikte, en yaygın olanları aşağıda verilmiştir.
Dijital Rektal Muayene (DRE)
Genellikle ilk yapılan muayene budur. Doktor, eldivenli parmağını rektuma sokar ve prostatın rektum komşuluğundaki kısmını yoklar. Bu muayene, prostat bezinin buyukluğu ve durumu hakkında doktora genel bir fikir verir.
Prostat Spesifik Antijen (PSA) Kan Testi
İdrar semptomlarının nedeni olarak kanseri dışlamak icin doktorunuz PSA kan testi yapılmasını onerebilir. PSA, prostat hucreleri tarafından uretilen bir protein olup, prostat kanseri olan erkeklerde coğu kez yuksek duzeylerde gorulur. ABD Gıda ve İlac İdaresi, 50 yaş ve ustundeki erkeklerde prostat kanserinin keşfedilmesinde ve prostat kanseri tedavisinden sonra denetlenmesinde yardımcı olmak uzere PSA testini dijital rektal muayene ile birlikte kullanılmak uzere onaylamışıtır.
Rektal Ultrason
Eğer doktorunuz prostat kanserinden şuphelenirse, rektal ultrason testi yapılmasını onerebilir. Bu prosedurde, prostata doğru ses dalgaları gonderen bir prob rektuma sokulur. Ses dalgalarının yankı duzenleri, ekranda prostat bezinin goruntusunu oluşturur.
İdrar Akım Calışması
Bazen doktor, idrarın ne hızla aktığını olcmek icin hastanın ozel bir cihaza idrar yapmasını isteyebilir. Akımda azalma gorulmesi, coğu kez BPH bulunduğuna işaret eder.
İntravenoz Piyelografi (İVP)
İVP, idrar yolunun rontgenidir. Bu testte bir toplardamara boyarmadde enjekte edilir ve rontgen cekilir. Boyarmadde, idrarın rontgende goruntulenmesine olanak sağlar ve idrar yolunda engel ya da tıkanma varsa gosterir.
Sistoskopi
Bu muayenede doktor, penisteki idrar yolu ağzından kucuk bir hortum sokar. Bu test doktora bezin buyukluğunu ve engelin yeri ve derecesini tespit etme olanağını tanır.

[h=2]Bursa Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]