Prolaktinoma hakkında (hipofiz tumoru)Prolaktinoma (Hipofiz Tumoru)
Prolaktinoma, hipofiz bezinde oluşan iyi huylu bir tumordur. Beyinde bulunan hipofiz bezinde, aşırı olarak prolaktin hormonu uretilir. Aşırı uretilen bu prolaktin hormonunun vucuttaki etkisi, cinsiyet hormonlarının, yani kadınlarda ostrojen, erkeklerde testosteronun etkisini azaltmak şeklinde olur. Prolaktinoma hayatı tehdit eden bir durum olmamasına rağmen gormede bozukluğa, kısırlığa ve başka sorunlara neden olabilir. Ayrıca hipofiz bezinde prolaktinoma dışında başka pek cok ceşit tumor oluşabilir. Bunların bir kısmı aşırı miktarda hormon uretir ancak coğunda hormon uretimi olmaz. Prolaktinomanın tedavisinde doktorlar genelde ilac vererek, prolaktin seviyesinin normal duzeye gelmesini sağlarlar. Ancak bazen ameliyatla tumorun cıkarılması da gerekli olabilir.
Belirtileri Nelerdir
Belirtiler genelde kanda aşırı miktarda olan prolaktin hormonuna bağlı olarak gelişir. Eğer tumor cok buyukse cevresindeki dokuya bası nedeniyle de belirtiler oluşabilir. Prolaktin hormonundaki yukselme nedeniyle ureme sisteminde bozukluk meydana gelir. Bazı durumlarda hicbir belirti de olmayabilir. Belirtiler olursa genelde şoyledir;
Kadınlarda
- Duzensiz adet kanaması veya adet kanamasının olmayışı
- Gebelik ve emzirme donemi dışında memelerden sut gelmesi
- Vajinal kuruluğa bağlı olarak cinsel ilişkinin ağrılı olması
Erkeklerde
- İktidarsızlık
- Vucut kıllarında seyrelme
- Nadiren memelerde buyume olması
Her iki cinste
- Tumor basısına bağlı olarak hipofiz bezinde diğer hormonların uretiminin azalması
- Cinsel ilgide azalma
- Baş ağrısı
- Gormede bozukluk
- Kısırlık
- Kemik yoğunluğunda azalma
Belirtiler genelde, kadınlarda tumor daha kucuk olmasına rağmen daha erken oluşur ve nadiren baş ağrısı ile gorme problemleri meydana gelir. Ote yandan erkeklerde ise tumor daha fazla buyuduğunde belirtiler oluşarak, norolojik bozukluklar ve gorme problemlerine sebep olur.
Neden Olur
Hipofiz bezi, beynin alt kısmında, kucuk bir bezelye tanesi buyukluğunde olan bir bezdir. Kucuk olmasına rağmen hemen hemen tum vucudumuzu etkileyen bir bezdir. Buyume, ureme ve kan basıncı gibi onemli fonksiyonları duzenlemede yardımcı olan hormonları uretir. Vucudumuzdaki pek cok olayı duzenleyen hormonal sistemin bir parcasıdır. Bu sistemde hipofiz bezinin yanında tiroid bezi, paratiroid bezleri, bobrek ustu bezleri, pankreas ve yumurtalıklar da yer alırlar.
Hipofiz bezinde oluşan bir tur tumor olan prolaktinomanın oluş nedeni halen tam olarak bilinmemektedir. Neredeyse tamamı iyi huyludur. Yani vucudun başka bolgesine sıcramaz. Ancak boyut olarak buyuyebilir. Bu da, normal gorev yapan bez dokusuna bası yaparak zarar verir ve uretimini engelleyebilir. Ayrıca buraya komşu olan gorme sinirine de bası yaparak gormede bozukluk yapabilir. Prolaktin hormonunun fazla uretimi, hipofiz tumoru dışındaki bazı sebeplerden dolayı da gelişebilir. Bunları şoyle sıralayabiliriz;
- Kullanılan bazı ilaclar. Sakinleştirici ilacların bazıları, bulantı giderici ve reflu ilaclarının bazıları, bazı tansiyon ilacları gibi.
- Diğer hipofiz tumorleri.
- Hipotiroidi.
- Gebelik, emzirme donemi ve memeye aşırı uyarı verilmesi. Gebelik sırasında, memelerin sut uretimine hazırlanması amacıyla prolaktin seviyesi artar. Doğumdan sonra da normale doner. Fakat bebek emmeye başlayınca tekrar artar. Memeye surekli uyarı verilmesi, gebelik ve emzirme donemine bağlı olmaksızın, memeden sut gelmesine neden olur. Ayrıca prolaktin duzeyinde de bir miktar artmaya da neden olur.
Risk Faktorleri Nelerdir
Prolaktinoma gelişenlerin coğu 40 yaşın altındadır. Cocukluk doneminde oldukca nadir gorulur. Kadınlarda erkeklere gore daha sıktır. Prolaktinoma gelişen kadınların yaşı, prolaktinoma gelişen erkeklerin yaşına gore daha kucuktur. Yani kadınlarda erken, erkeklerde daha gec yaşta gelişir.
Doktora Ne Zaman Gitmeli
Eğer prolaktinoma belirtilerinden bazıları sizde varsa, bunun nedenini belirlemek icin doktorunuza başvurmanızda fayda vardır. İlac verilerek hastalığınız tedavi edilir ve prolaktin duzeyiniz normale doner. Boylece şikÂyetleriniz de ortadan kalkar.
Teşhis Nasıl Konur
Prolaktin duzeyine, kan tahlili yapılarak bakılır. Bunun yanında doktorunuz başka tetkikler de isteyebilir. Bilgisayarlı tomografi (CT) veya manyetik rezonans (MR) ile beyin dokusunda hipofiz tumorunun varlığı araştırılır. Gorme testi ile goruşunuzde bozulma olup olmadığına bakılabilir. Cocuklarda el ve bilek kemiği olcumu yapılarak kemik gelişiminin normal olup olmadığı araştırılabilir. Ayrıca bir endokrinolog ile de iş birliği yapılırsa, daha başka testler de gerekli gorulebilir.
Nelere Yol Acabilir
Tedavi edilmeyen prolaktinomalar buyuyerek gorme sinirine baskı yapabilir ve gorme kaybına neden olabilirler. Genelde kenardan başlayan gorme kaybı olur. Ancak tamamen korluğe kadar da gidebilir. Prolaktinoma buyudukce normal hipofiz dokusuna bası yaparak diğer hormonların uretimini bozabilir. Bu da hipotiroidiye, bobrek ustu bezinin yetmezliğine ve buyume hormonu eksikliğine neden olabilir.
Ozellikle kadınlarda osteoporoza yani kemik kaybına neden olabilir. Fazla prolaktin hormonu, ostrojen uretimini azaltarak kemik yoğunluğunda azalmaya neden olabilir. Normal bir gebelik sırasında, hipofiz bezi buyur ve prolaktin uretimi artar. Ancak gebe kalmadan once zaten prolaktinoma varsa, gebe kaldığında hipofiz bezi daha da buyuyerek baş ağrısı, gormede bozukluk, bulantı, kusma, aşırı susama ve idrara cıkma ile aşırı derecede halsizlik gibi belirtilere yol acabilir. Bu yuzden eğer prolaktinomanız var ve gebe kalmak istiyorsanız, doktorunuza durumunuzu anlatın. Cunku yakından takip edilmeniz gerekecektir.
Tedavi Nasıl Yapılır
Tedavideki amaclar şunlardır;
- Prolaktin uretiminin normale donmesi
- Hipofiz bezinin fonksiyonlarının normal hale gelmesi
- Hipofiz bezinin boyutlarının azalması
- Baş ağrısı, gorme problemleri gibi tumor basısına bağlı şikÂyetlerin kaybolması
Prolaktinoma tedavisi iki kısımdan oluşur. Birincisi, ilacla yapılan tedavidir. Diğeri ise ameliyattır. İlacla yapılan tedavi ile prolaktin uretimi azaltılır ve şikÂyetler yok edilir. Ayrıca tumorun boyutları da kuculur. Ancak ilac tedavisi genelde biraz uzun surer. Prolaktin duzeyi normale donup, tumor de kuculunce ilac tedavisi sonlandırılır. Bunun ne zaman olacağına tabii ki doktorunuz karar verecektir.
İlac tedavisi başarılı olmazsa yada tolere edilemezse ameliyatla tumorun cıkarılması diğer bir secenek olacaktır. Ayrıca gormede bozukluk varsa gorme sinirine basıyı azaltmak icin de yapılabilir. Ameliyatın şekli tumorun buyukluğu ve yerleşmesine gore değişmekle birlikte genelde burun boşluğundan girilerek yapılır. Bu şekilde, beynin diğer bolgelerine dokunulmadığı icin fazla sorun cıkmaz ve yara izi de kalmaz. Ancak bazen, ozellikle buyuk olan tumorlerde kafatası kesilerek ameliyat yapılması gerekebilir. Ameliyatla bir kısmının cıkarılabildiği cok buyuk tumorlerde ise ameliyatın ardından ilac tedavisi de verilir. Ameliyattan beş yıl sonra tumorun tekrar oluşma riski vardır.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]