İlk olarak Rus bilim adamı Elie Metchikoff tarafından 1900’lu yılların başında Kafkaslarda yaşayan Bulgar ciftcilerin fermente sut urunleri tuketimi sonucu daha sağlıklı ve uzun omurlu oldukları bunun nedeni de bu urunlerde bulunan cubuk şeklindeki bakterilerin (Lactobacillus spp) barsak mikrobiyotasındaki dengesini iyileştirerek hayvanların konak hucresini etkileyen gıda takviyelerinde yaşayan mikrobiyal canlılardır. 1965 yılında Lily ve Stillwell tarafından tanımlanan probiyotik kelimesi Latince “pro” ve “bios”koklerinden turetilmiş ve “yaşam icin”anlamına gelmektedir. Probiyotikler konakcının sağlığına yararlı olan sindirim kanalı mikroorganizmalarıdır.
Probiyotikler; intestinal sistemin mikrobiyel dengesini duzenleyerek konakcı sağlığı uzerinde yararlı etkileri olan, canlı mikrobiyel gıda katkılarıdır.Fermente sut urunleri;turşu,ciğ sucuk,ekmek,bira,şarap,kimiz ve kefir probiyotiklerden zengin gıda maddeleridir. Probiyotik urun denildiğinde ise;icerisinde konakcı sağlığı uzerinde olumlu etkileri olan mikroorganizmaları iceren ceşitli enzim,vitamin ve aroma bileşenleri ile desteklenerek direkt kapsul veya tablet haline getirilmiş diyet destekciler anlaşılmaktadır
Piyasada bulunan probiyotik urunler:
Fermente sut urunlerinde kultur veya ilave edilmiş şekilde:
Yoğurt
Fermente sut
Peynir
Ayran
Tereyağ
Bebek sut veya mamasında
Meyve sularına ilave edilmiş şekilde
Dondurmada
Margarinlerde
İlac kapsullerinde
Kaşelerde toz şeklinde

Bağırsak bakterileri insan sağlığı ve metabolizmasına katkıda bulunur; İnsan bağırsağında yararlı ve zararlı bakteriler arasında hassas bir denge vardır. Stres, aşırı alkol tuketimi, seyahatlar, sinirsel yorgunluk, antibiyotik kullanımı, bağırsak ameliyatları, dengesiz beslenme, malinite gibi durumlarda bağırsak florasının dengesi bozulur. Bu dengenin bozulması ceşitli bağırsak ve bağırsak dışı hastalıkların ortaya cıkmasına neden olur. Probiyotikler; patojen ve toksijenik olmaması, Gastrointestinal sistem (GİS) boyunca canlılıklarını sağlayan duşuk pH, safra tuzları ve pankreatik enzimlere direncli olmalarıdır. Probiyotikler; mukoza yuzeyindeki reseptorlere bağlanabilme, immun modulasyonun sağlanması, patojenlerin reseptorlere tutunmasına engel olması, hasar gormuş mukozanın iyileştirilmesi ve kısa sureli kolonizasyonun uzatılmasında etkilidir.
Bifidobakterilerin probiyotik acıdan onemi şu şekilde ozetlenebilir;
–Protein metabolizmasının iyileşmesi:
Bifidobakteriler fosfoprotein fosfataz aktivitesine sahip olduklarından insan sutunde bulunan a-kazeini parcalayabilmekte ve boylece sut proteinlerinin absorbsiyonuna katkıda bulunmaktadır.
–Vitamin metabolizmasının iyileştirilmesi:
Yaşa bağlı olarak sağlıklı insanların bağırsak sisteminde baskın olarak bulunan bifidobakteriler, B1, B2, B6, B12 vitaminleri ve ayrıca nikotinik asit ve folik asit uretmektedirler.
–Bobrek rahatsızlıklarını giderme:
Bifidobakterilerin bobrek rahatsızlıklarını iyileştirme ve kan amonyak duzeyini azaltma nedenleri şunlardır;
Bifidobakteriler tarafından amonyağın bir nitrojen kaynağı olarak kullanılması,
Amonyak ve amin ureten bakterilerin gelişiminin onlenmesi,
Bifidobakteriler tarafından uretilen organik asitlerle bağırsak pH’ sinin duşmesiyle iyonik koşulların oluşması ve amonyak duzeyinin azalması,
Bifidobakterilerin alifatik aminler, hidrojen sulfit veya nitritler oluşturamamasıdır.
–Bağışıklık sistemini aktifleştirme etkileri:
Bifidobakterilerin değişik immunolojik fonksiyonlarının; mitojenik,makrofaj ve antikor uretimini teşvik etme ve antitumor etkilerinin olduğu bildirilmiştir.
–Laktoz kullanımın iyileşmesi:
Laktoz intoleransı insanların ince bağırsağında ß-galaktozidaz veya laktaz enzimi yeterli miktarda bulunmadığından laktoz hidrolize olmamakta ve sonucta karın ağrısı, kramp ve ishale neden olmaktadır. Bifidobakteriler ß-galaktozidaz enzimini salgıladıklarından laktozun sindirilmesini iyileştirmektedir.
–İshal ve kabızlığı onlenmesi:
Bifidobakteriler tarafından uretilen organik asitlerin bağırsağın peristaltik hareketini teşvik ettiği ve normal bağırsak hareketine yardımcı olduğu sanılmaktadır.Ayrıca, Guarner ve
Malagelda araştırmacılar tarafından yapılan calışmada, kabızlık ceken hastaların, bifidobakteri iceren sut ve urunlerini tuketmeleri durumunda bağırsak hareketinde bir iyileşme olduğu ve dışkıda su miktarının arttığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, antibiyotik kullanımı esnasında bağırsaklarda Clostridium’ larin artmasıyla Clostridium toksinine bağlı olarak ishal gorulebilir.
Yapılan araştırmalarda bifidobakterilerin Clostridium’ ları ve toksinini inhibe edebildiği gozlenmiştir. Ayrıca, endustrileşmiş toplumlarda rotavirus başlıca akut ishal nedenidir. Akut viral ishallerde probiyotikler; bozulan bağırsak florasının iyileştirilmesi yonundeki etkinliği bildirilmiştir.
Etkinliği saptanan suşlar arasında L. rhamnosus GG, Lactobacillus reuteri,Lactobacillus casei ve Bifidobacterium lactis sayılabilir.Bu yazımdan anlaşılacağı uzere kefirin hayatımızdaki yeri azımsanmayacak kadar coktur.GİS yani ağızdan başlayıp kalınbarsağa kadar suregelen bir sistem olup diyetisyeniniz tarafından diyetinizde verdiği porsiyon kadar kefir tukettiğinizde sizde mevcut olan sistemik hastalığınızı en aza indirmenize yardımcı olur ve başka hastalıkların cıkmasına engel olur. Probiyotikler diyetisyeninizin onerisi uzerine 8 hafta devamlı kullanıldıktan sonra 1 hafta ara verilip tekrar devam edilmelidir.

[h=2]Ankara Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]