Premensturel sendrom!!Premensturel Sendrom (PMS) kadınlarda adet oncesi donemde adetten yaklaşık 1 hafta once başlayan ruhsal ya da fiziksel bir takım sıkıntılara ve gerginliklere verilen isimdir. Bu belirtiler genellikle adetin başlamasına 1 hafta kala ortaya cıkar ve adet gorulmesiyle birlikte sıkıntılar azalır ve birkac gunde kaybolur.
. Adet oncesi sıkıntılar ozellikle yetişkin ureme cağındaki kadınların karşılaştıkları bir sorundur ve bazen normal hayatını engelleyen biri durumdur. Her yıl yaklaşık 12 kez adet goren bir kadın icin her 7-10 gun gibi sıkıntılı bir donem yılda toplam 3-4 ay sıkıntılı bir donemi ifade eder ki bu buyuk bir rakamdır yaşamda ve kişinin hayat kalitesini duşurmektedir.
PMS ne sıklıkta gorulur?
Aslında her kadında adet oncesi donemde bazı belirtiler ortaya cıkar. Bu belirtilerin amacı kadının adet olacağından haberdar edilmesi ve boylece hazırlıksız yakalanmasının engellenmesidir. Bu belirtiler kadınların yarısından daha azında rahatsız edici, ancak dayanabilecek şiddette olurken, %5 kadında oldukca şiddetli belirtiler ortaya cıkmaktadır. Burada premenstruel (adet oncesi) belirtiler ile premenstruel sendrom arasındaki ayrımı yapmak onemlidir.
PMS kadının yaşantısını derinden etkileyen sosyal bir durum olarak kabul edilebilir. Amerika’da yapılan istatistiksel calışma bu ulkede kadınların adet oncesi donemlerinde daha fazla suc işlediklerini ortaya koymaktadır. Aynı raporda tıbbi ya da psikiyatrik bir hastalık nedeniyle hastaneye yatırılan, intihara teşebbus eden kadınların, cocuklarını normalde onemsenmeyecek ufak bazı şikÂyetler nedeniyle doktora goturen kadınlara onemli bir kısmını adet oncesine yakın gunlerde oldukları gorulmektedir.
PMS kimlerde gorulur?
PMS Ureme cağındaki kadınlarda gozukse de; cok ender olarak ergenlik doneminden once ve menopozda da gorulebilir. Sıklıkla 30-45 yaş arsı kadınlarda gozukur. Ailevi bir eğilim soz konusu olmasına karşın sosyal, sınıf ve ırksal farklılıklar gostermez. Doğum kontrol hapı kullananlarda belirtiler şiddetlenebilir.
PMS neden olur?
PMS´nin nedeni tam olarak belli değildir. Fakat; aşağıdaki şu maddeler uzerinde durulmaktadır.

Mineral yetersizliği (magnezyum , cinko)
Vitamin yetersizliği (A,B vitaminleri)
Hormonal dengesizlik (Progesteron yetmezliği ve diğer bazı hormonal bozukluklar)
Kan şekerinin duşuk olması
Vucutta aşırı sıvı tutulması
Beyindeki bazı kimyasal ileticiler
Bastırılmış cinsel arzu
Psikolojik nedenler
PMS´nin belirtileri nelerdir?
PMS bazen tum vucut sistemlerini ağır şekilde etkileyebilir ve bu durumda her organa ait belirtiler meydana gelebilir. PMS belirtileri hafif adet oncesi belirtileri şeklinde olabilir, doktora başvuracak kadar, ancak dayanılabilir şiddette olabilir ve iş kaybına, sosyal ilişkilerde sorunlara, kişide depresyona yol acacak kadar şiddetli olabilir.
PMS’nin ruhsal belirtileri depresyona, yorgunluk hissi, aşırı uyuma cevreye ilginin azalması, duygu durumunu dalgalanmalar, sinirlilik gerginlik, asabileşme, uzuntu hali, ofke, dikkat azlığı şeklinde olabilir.
Memelerin olgunlaşması, buyumesi ve ileri derecede hassaslaşması şeklinde meme belirtileri olabilir.
Vucutta odemlere (su tutulumuna) ve değişik bolgelerde şişliklere yol acar. Bu donemde vucut ağırlığında 2-3 kiloya kadar ağırlık artışı olabilir.
Baş ağrısı, bulantı-kusma, kabızlık, ishal, iştah artışı, aşırı susama alkole tahammulsuzluk, cinsel istek artışı, akne (sivilce) ortaya cıkması diğer sık gozlenen belirtilerdir.

PMS tanısı nasıl konur?
PMS tanısı koymak kolay değildir. Adet oncesi donemde bazı şikayetlerle başvuran her kadına PMS tanısı koymak, kadının gereksiz yere bazı tedavilere ve bunların yan etkilerine maruz kalması anlamına geleceğinden ancak bazı kriterleri taşıyanların PMS tanısı konur. PMS´li kadınların genellikle kendi kendilerine tanı koyarak doktora başvururlar. Ancak bu kadınların coğunda ya abartılmış premenstruel belirtiler soz konusudur ya da başka bir hastalık vardır. Tanının duzgun koyulup tedavinin doğru bir şekilde verilmesi icin komple bir jinekolojik sorgulama ve muayene yapılmalı, bazı destekleyici laboratuar tetkikleriyle tanıya gidilmelidir.
PMS tanısı koymak icin aşağıdaki kriterlerin mutlaka olması gerekir.
1-Belirtilere neden olacak bedensel bir bozukluk bulunmamalıdır.
2-Su toplanması, huzursuzluk, depresyon, gerilim gibi belirtiler bulunmalıdır.
3-Belirtiler duzenli olarak ortaya cıkmalı ve kaybolmalıdır. Bu belirtiler siklusun ikinci yarısında ortaya cıkmalıdır.
4-Adet doneminin ilk yarısında en azından 7 gunluk belirtisiz bir donem bulunmalıdır.
5-Birbirini izleyen 3 adet doneminde belirtilerin olması gerekir ve adet gordukten sonra belirtilerin 3 gun icinde kaybolmalıdır.
6-Belirtiler iş yaşamı, sosyal yaşamı ve kişisel ruhsal dengeyi etkileyecek kadar şiddetli olmalıdır. (yani tum premenstruel belirtiler sendrom değildir.)
PMS nasıl tedavi edilir?
Premenstural sendrom kadının kadınlığı gereği kanıtlamak zorunda olduğu bir durum değil, yardımcı olunabilecek ve de olunması gerekli bir duzensizliktir.
Burada yapılması gereken şey bir kadın hastalıkları uzmanına başvurmaktır. Hekiminiz sizi ciddi bir sorgulamadan ve muayeneden ve de gerekirse laboratuar tetkikinden gecirip, değerlendirecek, Psikiyatrist bir doktorla beraber ilaclı veya ilacsız tedavinizi duzenleyecektir. Kendi başınıza yapmaya kalktığınız her şey size belki daha fazla zarar verecektir.
İlac dışı tedavi:
Henuz PMS´a tam olarak etkili ilac bulunamamaktır. Belirtileri hafif ya da orta şiddetle olan hastalar icin ilac tedavisi dışında alınabilecek onlemlerden iyi fayda gorulebilir. Bunlar;
Kadının durumu hakkında bilgilenmesi:
En onemlisi psikolojik destektir. Bunun bazı kadınlarda olabileceği, belirtilerin giderek kotuleşmeyeceğini aksine yaşı ilerledikce azalacağı olayın hormonlara karşı dokuların bir tur hassas cevabı olduğu, bir cok kadında bu belirtilerin olduğunu ve tedavisi olan hastalık olduğunu bilmesi gerekir.
Gıdalar:
Kafein (kahve, cay, cikolata, kola ve bazı ağrı kesicilerde bulunur) PMS bağlı baş ağrılarının ve meme ağrılarının kotuleşmesine neden olabilir. PMS´li kadınlar siklusun ikinci yarısında (yumurtlama sonrasında) alkole karşı aşırı duyarlılık geliştiğinden bu gunlerde alkol alınması PMS belirtilerin artmasına neden olabilir. Şişmeleri (odem) olanlar icin sigara azaltılmalı veya bırakılmalıdır. Cunku nikotin vucutta su tutar hormonal salgısını uyarır. Sol tarafına yatılarak uyuması genel vucut odemi olanlar da faydalıdır. Gerekirse tuz kısıtlanmalıdır. Yine diyette kırmızı et azaltılmalı balık , sebze ve meyve tercih edilmelidir.
Egzersiz:
Duzenli egzersiz PMS´nin belirtilerini azaltır. Muhtemelen bu durum beyin endorfin seviyesini artırıcı ozelliğine bağlıdır. (Endorfin vucuttan salgılanan "morfin" dir ve rahatlatıcı gevşetici ozellikleri vardır.) Ayrıca; vucudun oksijenlenmesini artırır.
Stressiz sağlıklı ve duzenli yaşam, gevşeme teknikleri meditasyon veya yoga gibi yontemler faydalıdır.
Hobilerle ilgilenmek onemlidir.

İlacla tedavi yontemleri:
Yukarıda yontemler yetersiz olduğunda veya baştan beri şiddetli seyreden PMS durumlarında ilacla tedavi yapılır.
Doğum kontrol hapları: Bu ilaclar ozellikle beraberinde regl duzensizliği ve dismenore (adet sancısı) olan PMS hastalarında fayda gosterir. Ancak bazı kadınlarda doğum kontrol hapı kullanımı PMS´nin ruhsal belirtileri şiddetlendirebilmektedir.
Ağrı kesici - iltihap giderici ilaclar: Belirtiler başlar başlamaz duzenli alındığında ve adetin ikinci-ucuncu gunune kadar kullanıldığında bu ilaclar ozellikle PMS ile beraber adet sancısı gibi ek belirtileri olan kadınlarda faydalı olabilmektedir.
GnRH analogları: Bu hormon ilacları yumurtalıkları tamamen susturarak ostrojen progestron salgısı sıfırlayan ilaclardır. Dikkatli bir değerlendirme sonrası mutlaka doktor kontrolunde kullanılmaları gerekir. Uzun sure kullanıldıklarında kemik erimesi gibi ciddi sonuclar doğurabileceklerinden tedavi suresi uzayacaksa beraberinde ostrojen takviyesi yapılır.
Histerektomi (Rahimin alınması) : PMS´de tum yontemler başarısız kalındığında yumurtalıklarla beraber rahim ameliyatla cıkarılır. Ancak gunumuzdeki etkili ilacların sayesinde giderek az uygulanan bir tedavi bicimi haline gelmiştir.
Odem (şişmeleri olanlar) icin tedavi: Nikotin ADH (vucutta su tutan hormon) salgısını uyardığı icin sigara azaltılmalı, en iyisi bırakılmalıdır. Sol tarafta yatılarak uyunması genel vucut odemi olanlarda faydalıdır. Odem tedavisinde bazı idrar sokturuculer fayda verebilirler.
Mastalji (meme hassasiyeti) icin tedavi: PMS´li hastalarda mastalji tanısı konur ve fibrokistik hastalık gibi diğer meme ağrısı nedenlerinin ortaya cıkarılması icin komple bir meme muayenesi yapılmalıdır. Mastalji tedavisinde memelerin alttan iyi destekleyen bir sutyenin gece gunduz kullanılması, kafein alımının kısıtlanması sigara icilmemesi coğu hasta icin yeterli olur. Gıdalarda yağın azaltılması, diuretik ve A, B, E vitamini kullanımı da bazı hastalarda olumlu sonuclar verir.
Ruhsal belirtileri icin tedavi: Ruhsal belirtiler basit duygusal dalgalanmaları şeklinde olabileceği gibi ağır depresyon şeklinde de ortaya cıkabilir. Tedavide antidepressan ilaclar ve gerekli durumlarda psikiyatrik değerlendirme sonucuna gore daha farklı ilaclar kullanılabilir.

[h=2]Antalya Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]