Dunyada her yıl 13 milyon bebek premature olarak doğuyor. Turkiye’de son yıllarda erken doğan bebeklerde (premature) sağkalım oranları, yenilenen bakım uniteleriyle hızla artıyor. Anne karnını hic aratmayan donanıma sahip yenidoğan unitelerindeki ozel bakım yontemleriyle bebekler artık daha sağlıklı oluyor. Ancak erken doğan bebeğin taburcu olduktan sonra evdeki bakımı da son derece onem taşıyor. “Premature Farkındalık Ayı” olarak kutlanan Kasım ayında premature bakımı konusunda dikkat edilmesi gereken konulara goz atalım;
1990’lı yıllardan sonra hasta odaklı bakım anlayışının ortaya cıkmasıyla birlikte bu anlayışın ilk nuvelerinden olan yenidoğan unitelerinin yenilenmesi, Turkiye’de bebek sağlığında bir cığır actı. Erken doğan bebeklerde sağkalım oranlarının artmasıyla birlikte, daha kapsamlı bir yaklaşımın var olduğu uniteler sayesinde, bugun artık ileri yaşlarda olası rahatsızlıkların da onune gecmek mumkun. Erken doğan bebeklerde, okula başladıktan sonra oğrenme bozukluğu cıkabiliyor. Maalesef bunların bir kısmı da yenidoğan unitesindeki surecle ilgilidir.
Yenidoğan unitesinin ortamı bebeğin sağlığını etkiliyor
Yenidoğan unitelerinde ortamın duzenlenmesiyle birlikte bebeğe yapılan her mudahalenin de son derece titiz bir şekilde ele alınması gerekiyor. Stresin dahi beyin gelişimini olumsuz etkilediğini, yapılan radyolojik ve diğer incelemeler de kanıtlamaktadır. Bebek yenidoğan unitesinde stres icindeyse, ağrısı varsa, uşuyorsa, vucut ısısı yuksekse, bebeğe sert girişimlerde bulunuluyorsa tum bunlar bebeğin hafızasına kaydoluyor ve uzun vadede ceşitli travmalara neden olabilir. Bu nedenle hastanenin fiziki koşulları ve bebeğe yapılan mudahaleler son derece onemlidir. Diğer bir onemli konu da bebeğe cok fazla el surmenin sakıncalı olduğudur. Bağışıklık sisteminin duşuk olması nedeniyle bu bebeklerde enfeksiyon riski yuksektir ve bebeğe her dokunuş enfeksiyon olasılığını artırır. Mumkun olduğunca bebeği ellemeyip rahat bırakmak gerekir. Bu sebeple de genelde tum bakımlar belirli bir saate toplanır. Bebeğin ağrı cekmemesi icin de gerekli onlemlerin alınması onemli bir diğer nokta. Eğer birtakım tedavilerin uygulanması gerekiyorsa mumkun olduğu kadar bebeğin bu sureci ağrısız gecirmesi sağlanmalıdır.
Anne bebeğe dokunduğu an bağ oluşuyor
Erken doğan bebek uzun bir sure yenidoğan unitesinde kalabiliyor ve dolayısıyla bu sure boyunca anneden ayrı oluyor. Eğer o sırada anne bebeğini ziyaret etmeyip dokunmuyorsa anne-bebek arasında bağ oluşamıyor. Bebek stabilize olduğu an, anne ile ilgili de cok buyuk bir problem yoksa biz anneyi uniteye alınır.rız. Bebek de annesi dokununca bunu hissediyor. Oyle ki; bazen bebeğin aralıklı solunum sıkıntısı olduğunda, bebeği anne kucağına verdiğinizde butun sıkıntı sona eriyor. Ayrıca bu ten teması annenin sut yapımını da artırıyor.
Bebeğin bakımı ilkokula başlayana dek kontrol ediliyor
Yenidoğan unitesinden cıkan bebeğin bakımı duzenli kontrollerle devam etmeli; dorduncu haftadan sonra goz muayenesi, işitme taraması detaylı olarak yapılmalı ve daha sonra poliklinikte gelişimleri takip edilmelidir. Bebeğin zamanında başını dik tutmasından, oturmasından ve emeklemesinden okul cağına kadar ciddi bir izleme programına tabi tutulması cok onemlidir. Cocuğun ilkokuldaki başarısını gorene kadar kontrollere devam edilmelidir. Cunku bebekken hicbir şey fark edilmez ama ilkokula geldiğinde oğrenme problemleri veya hiperaktivite ortaya cıkabilir.
Bebeğiniz taburcu edildikten sonra da kritik donem devam ediyor
Erken doğan bebek her ne kadar gerekli tetkikler yapılıp, sağlığına kavuşarak hastaneden taburcu edilse de bakım sureci devam ediyor. Ozellikle evde bebeğe yapılan ziyaretler enfeksiyon riskini artırdığından bu konuda ailenin ve yakın cevresinin anlayışlı, bilincli bir tutum sergilemesi gerekiyor. Odanın sık sık havalandırılması, ışıklandırmanın sağlanması, bebeğe dokunmadan once ellerin yıkanması ozellikle damlacık enfeksiyonu ve respiratuar sinsityal virus riskini azaltmak acısından son derece onemli. Birinci aydan itibaren rutin aşıları ile respiratuar sinsityal virusunden koruyan, ilk 5 ay boyunca aylık aşıların yapılması, anne-babanın da boğmacaya karşı muhakkak aşılanması, bebeğin her gun temiz hava alması icin dışarı cıkarılması, yine taburcu olduktan sonra yapılması gereken bakım kriterleridir. Bebeğin giydirilmesi konusunda da aşırılıktan kacınılması gerekmektedir. Siz kendinizi nasıl rahat hissediyorsanız cocuğunuza bir kat fazlasını giydirin. Bebeğin dokunma hissinin gelişmesi icin ise eldiven giydirilmemesi gereklidir.
Masaj yapın
Premature bebeklerde masaj buyuk onem taşıyor. Kas gelişimi ve bebeğin daha rahat uyuması icin yenidoğan yoğun bakım unitelerinde bebeğin kaslarına birtakım germe hareketleri yapılır. Bu sayede daha sonra ortaya cıkabilecek ortopedik sorunlar da azalabiliyor. Dokunarak bebeğe uyarı vermek, beyin gelişimi acısından da olumlu sonuclar verirken, yapılan masajlar bebeğin gaz gibi sorunlarını da onluyor.






[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]