Polikistik over ve obezitePolikistik over sendromu (PKOS) doğurganlık cağındaki kadınlarda en sık gorulen endokrin bozukluktur. Sendromun prevalansı yaklaşık %6-8 olarak bildirilmektedir. Ozellikle genc kızlarda ve kadınlarda adet duzensizlikleri, tuylenme, kilo fazlalığı gibi semptomlar gozlenir. Seyrek veya uzun sureli adet donemleri, aşırı yuz ve vucut sac buyume, kilo alımı, akne, yağlı cilt, sac incelmesi ya da erkek-tipi kellik ve pelvik ağrı gibi belirtilere neden olabilir. Belirti ve bulgular bir bireyden diğerine farklılık gosterir. Bu endokrin bozukluk insulin direnci, tip 2 diyabet, yuksek kan basıncı, yuksek kolesterol ve kalp hastalığı geliştirme riski ile ilişkilidir.
Polikistik over cok sayıda kist iceren yumurtalık demektir. Nedeni ise tam olarak bilinmemektedir. Vucutta androjenler (erkek hormonları) yuksek seviyeleri ile karakterize edilir. Androjen ile ostrojenin arasındaki ilişkinin bozulması, sorunun başlangıc noktasıdır.
PKOS’de obezite gorulme sıklığı %40-60 olarak bildirilmektedir. Toplumda genel obezite prevalansına bağlı olarak farklı ulkelerdeki PKOS hastalarında obezite prevalansı farklılık gosterebilir. Obezite sıklıkla bel/kalca oranının arttığı santral obezite tipinde olup, PKOS’li hastalara ek riskler getirmektedir. Normal vucut ağırlığına sahip PKOS hastalarında da ağırlık yonunden eşleştirilmiş sağlıklı kontrollere gore bel/kalca oranı artmıştır. Yapılan bir calışmada normal kilolu grupta insulin direnci %12,2 sıklıkta iken, obez grupta bu oranın %57,1 olduğu gozlendi ve yine HOMA-IR değeri obez grupta daha yuksek saptandı. Sıklıkla insulin direnci olan kişilerde gorulen akantozis nigrikans, bu calışmada fazla kilolu ve obez PKOS’lu kadınlarda normal kilolulara gore daha sık oranda goruldu.
Obez PKOS’lu kadınlar normal kilolu olanlara gore daha ciddi kardiometabolik risk faktorlerine sahiptir. Hipertansiyon bu risk faktorlerinden biri olup, yapılan bir calışmada obez PKOS’lu kadınlarda sistolik ve diyastolik kan basıncının nonobez gruba gore daha yuksek olduğu gozlenmiştir. Bir başka calışmada ise obez ve nonobez gruplar arasında kan basıncı olcumleri arasında fark olmasa da, VKİ ile sistolik ve diyastolik kan basıncı arasında pozitif bir ilişki saptanmıştır. PKOS tek başına lipid ve lipoprotein metabolizması bozukluklarıyla ilişkili olsa da, obeziteyle birlikteliği daha aterojenik bir lipoprotein oluşumuna neden olur.
Son yıllarda insulin direncinin PKOS gelişimi uzerinde onemli etkisinin olduğu anlaşıldıktan sonra, insulin duyarlılığını arttırıcı ajanlar tedavi secenekleri icinde yerini almıştır. PKOS’de uzun donem sağlık risklerine yonelik yaşam tarzı değişiklikleri de son yıllarda onem kazanmaktadır. Ayrıca, duzenli fiziksel aktivite kilo kaybı sağlanamadığında dahi insulin direncinde duzelmeye neden olabilmektedir
PKOS’ de erken tanı son derece onemlidir. Henuz bu sorunun tedavisi olmamasına rağmen, kontrol edilebilir bir durumdur. Bazı ilaclar ve yaşam tarzı değişiklikleri belirtileri kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir ve komplikasyonları azaltabilir. Ozellikle obez PKOS’lu bireylerde kilo kaybı tedavinin seyrinde olumlu sonuclar doğurur.
Diyetisyen Husniye Rakipoğlu Odabaş


[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]