Polikistik over sendromu (PCOS) kadında seks hormonlarının duzensiz calışmasına neden olmaktadır.
Bu hormonal duzensizlik, vucutta tuylenmede artış, adet duzensizlikleri ve hatta kadının doğurganlığı uzerinde negatif etkiler gosterebilmektedir. Polikistik over sendromunu daha iyi anlayabilmek icin overlerin (yumurtalıkların) nasıl calıştığını kısaca gozden gecirmek gerekir.
Her ay kadının yumurtalıklarının yuzeyinde icerisi sıvı dolu bir kist gelişir. Buna halk arasında yumurtlama kisti denilir. Bu yumurtlama kistinden adet dongusunun ortalarında olgunlaşmış bir adet yumurta salınır. Kadın seks hormonlarından ostrojen yumurtanın olgunlaşması follikulden catlayarak atılmasına katkıda bulunur. Ancak, polikistik over sendromu olan kadınlarda yumurtalıklardan salgılanan hormonlarda duzensizlik vardır. Bu duzensiz hormon salınımı yumurtaların olgunlaşmasına engel olabilmektedir. Olgun yumurta olmadan ovulasyon (yumurtlama) mumkun olmamaktadır. Aynı zamanda polikistik over sendromlu hastalardaki duzensiz hormon salınımı testosteron adlı hormon duzeylerini de yukseltebilmektedir. Her ne kadar testosteron erkek seks hormonu ise de kadınlarda erkeklere gore daha az miktarda salgılanmaktadır. Polikistik over durumunda ise testosteron salınımı artabilmektedir. Bu durum da tuylenmede artışa neden olabilmektedir.
Polikistik Over Sendromunun Nedeni Nedir?
Polikistik Over Sendromunun nedeni henuz tam olarak netlik kazanmamakla birlikte genetik yatkınlık soz konusudur. Eğer bir kadının annesi veya kız kardeşlerinde bu durum soz konusu ise kendisinde de olma şansı artmaktadır.
Genetik yatkınlığın yanında vucutta artmış insulin hormonunun Polikistik Over sendromuna yatkınlığı artırdığı gosterilmiştir. İnsulin pankreastan salgılanan vucudun şeker duzeyini ayarlayan bir hormondur. Polikistik over sendromlu hastalarda İnsulin rezistansına sık rastlanılmaktadır. İnsulin rezistansında vucuttaki salgılanan insulin miktarı artmaktadır. Bu durum da artmış insulin testosteron duzeylerini artırmakta ve PCOS’da gozlenen belirtilere neden olmaktadır.
Polikistik Over Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Her polikistik overli hasta aynı belirtilere sahip değildir. Belirtiler zaman icerisinde değişebilir. Aşağıda en sık gozlenen polikistik over sendromunun belirtileri vardır:
Yuzde, goğuste bacak arkalarında anormal kıl gelişimi (tuylenme)
Sivilce
Kilo alımı (Diyete cevap vermeyen)
Erkek tipi sac dokulmesi
Cocuk sahibi olamama
Adet duzensizlikleri
Yumurtalık kistleri
Depresyon
Kontrol altında olmayan Polikistik over sendromlu hastalarda ileri yaşlarda ne gibi problemler gelişebilir?
PCOS bircok komplikasyonlara dolaylı olarak neden olabilir. Cocuk sahibi olamama bunlardan yanlızca bir tanesidir. Ayrıca kolesterol seviyelerinde artma ve Yuksek tansiyon hastalığı diğerleridir. Polikistik over sendromlu hastalarda kalp krizi gecirme riski daha yuksek belirtilmiştir. Diabet (Şeker Hastalığı) ayrıca daha yuksek oranda gorulmektedir. Ayrıca Polikistik over sendromlu hastalarda fazla kilolu olma ve uyku problemleri (sleep apnea) yaşama riski de yuksektir. Karşılanmamış ostrojen fazlalığı nedeni ile ileri yaşlarda endometrial (rahim duvarı) kanseri gelişme riski de olmayanlara gore yuksek bulunmuştur. Psikolojik olarak, depresyon ve aksiete de polikistik over sendromlu hastalarda daha sık gozlenmektedir.
Doktora ne zaman başvurmalıyım?
Yukarıda yazılı belirtiler gozlenen kadınların jinekolojik muayeneden gecmesi gerekir. Cunku, belirtilerin tedavi edilmesi yukarıda yazılan hastalıkların (komplikasyonların) gelişmesini erteleyebilir veya engelleyebilmektedir. Cocuk sahibi olamamanın bircok nedeni olmasına karşın, tedaviye iyi cevap veren en onemli nedeni polikistik over sendromudur. Bu nedenle, yukarıdaki belirtilere sahip cocuk istemi olan kadınların jinekolojik kontrolden gectikten sonra cocuk tedavisine başlanması daha doğru olacaktır.
Polikistik over sendromunun teşhisini koyacak ozel bir test bulunmamaktadır. Doktor, bircok faktoru gozonunde bulundurarak PCOS teşhisini koymaktadır.
Polikistik overin kadının doğurganlığı (cocuk sahibi olabilme) uzerinde etkisi nedir?
Polikistik Over kadının doğurganlığı uzerinde farklı yollarla etkileyebilmektedir. Hormonal duzensizlikten dolayı gercekleşemeyen Ovulasyon (yumurtlama) PCOS’da cocuk sahibi olamamanın başlıca nedenlerindendir.
Ovulasyon olsa bile hormonal duzensizlik embryonun yerleşeceği rahim duvarında (endometriumda) gelişim problemlerine neden olabileceği de unutulmamalıdır.
Polikistik Over Sendromunu nasıl tedavi edilir?
Henuz, polikistik over sendromunun bir tedavisi bulunmamaktadır. Belirtiler ceşitli ilaclarla azaltılabilir, doğurganlık yine farklı tedavilerle artırılabilir.
Polikistik over sendromunun belirtileri kişiden kişiye cok farklılık gosterdiği icin her hasta ayrıca ele alınmalıdır. Orneğin; PCOS’da gorulen hormonal duzensizliğin tedavisinde doğum kontrol haplarından cok yararlanılmaktadır. Ancak, cocuk isteği olan kadında bu tedavi yaklaşımı iyi bir secenek olmayacaktır. Diğer tedavi secenekleri ise, PCOS ile birlikte gorulebilen diabet, insulin rezistansı veya yuksek tansiyona yonelik tedaviler olmaktadır.
Tıbbi tedaviye yanıt vermeyen PCOS’lu hastalarda laparoskopi de bir alternatif olabilmektedir.
PCOS’lu hastalarda doğurganlığı artırmak icin oneriler nelerdir?
Kilolu hastalarda, kilo verme ovulasyon uzerinde pozitif etkide bulunarak doğurganlığı artırmada en onemli basamaklardan bir tanesidir. Bazı hastalarda sadece kilo vermek ile normal ovulasyonun sağlandığı gozlenmektedir. Orneğin; 80 kg olan PCOS’lu bir hasta sadece %5 (4 kg) verdiği zaman yumurtalıklar uzerinde pozitif etkiler gozlenebilmektedir.
Stres, gunluk yaşamın vazgecilmez bir oğesidir. Gunluk yaşamda stres ile doğru şekilde mucadele etmek, kadının doğurganlığı artırabilmektedir. Stres donemlerinde vucutta salgılanan hormonlar yumurtalıkların hormonal dengesini bozabilmektedir. Bu nedenle, duzenli egzersiz, yoga veya psikolojik destek ile stres ile mucadele etmek sağlıklı yaşam icin de doğru bir yaklaşım olacaktır.
Duşuk glisemik diyet ile kan şekerinin kontrol altına alınabilmesi icin doğru adım olacaktır ve doğurganlık uzerinde pozitif etkilerde bulunacaktır.
Butun bu yukarıda yazılanlara rağmen, polikistik over sendromlu hastalar ile uygun ve hastaya ozel tedavi ile cocuk sahibi olma şansı yuksektir. PCOS cocuk sahibi olamamanın tek nedeni değildir. Ancak PCOS cocuk sahibi olamamanın en sık gozlenen ve tedaviye en iyi cevap veren nedenlerinden bir tanesidir. Hastaya ozel yaklaşım şarttır.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]