Kadınlardaki androjen (erkeklik hormonu) fazlalığı ve tuylenmenin (hirsutizm) en sık sebebi PCOS dur. Buradaki sendroma adını veren kistler 4-5 cmboyunda ameliyatlık kistler değil olgun yumurta donemine gelememiş 5-9 mmboyunda immatur yumurtalardır. Normalde her ay bir yumurtanın gelişerek yaklaşık 20mm capına gelip catlaması ve corpus luteum oluşup ayın sonunda kaybolması gerekirken PCOS’lu hastalarda yumurta 5-9mm olduktan sonra durur. Bu gelişemeyen yumurtalar yumurtalığın dışa yakın kısımlarında birikir ve hastalığa adını veren goruntuyu oluşturur.
Hastalığın 2 ana kriteri vardır. Anaovulasyon yani yumurtlamanın olmaması en belirleyici kriterdir. İkinci kriter erkeklik hormonlarının artması (hiperandrojenite) ya da bu artışın bulgularının (tuylenme, sivilcelenme) hastada bulunması, laboratuar ya da klinik olarak kanıtların olmasıdır.
Hırsutizm, PCOS’lu hastaların yaklaşık %70inde bulunur. Irklara gore değişiklikler gosterir. Orneğin; Japonya’da -20 arasında gorulur ki bu Japon ırkındaki genetik farklılıktan kaynaklıdır.
Adet duzensizliği %20-50 arasında gorulur. Genelde gecikmeli adetler ya da hic adet gorememe şeklindedir. Hastaların stes icinde bulunması gecikmeleri arttırır. Ozellikle genc PCOS lu hastalarda okul ve sınav stresleri adetleri geciktiren bir faktor olarak ortaya cıkar.
Akneler ve ciltte yağlanma, ozellikle genclik yıllarında aşırı akneler, PCOS’un iyi bir belirtecidir.
Obezite PCOS’lu hastaların %50sinde gorulur. Yağ dokusu genelde merkezde (gobek cevresi) toplanmıştır. Hastanın kilosu arttıkca genelde kotuleşme olur oysaki kiloda azalma hastalıkta gerileme yapar.
İnsulin direnci ve hiperinsulinemi yaklaşık%33 vakada gorulur.
Anormal hipoproteinler, artmış kolestrol trigliserid ve LDL ve azalmış HDL duzeyi gorulebilir.
Kan laboratuvar bulgularında en sık LH hormon yuksekliği, FSH/LH oranının tersine donmesi, serbest testesteron ve total testesteron duzeyi artışı gorulebilir. Bobrek ustu bezlerinden salınan DHEA-SO4 artışı bulunabilir.
Yukarıdaki bulgulardan başka PCOS’lu hastalarda uzun donemde başka bozukluklar oluşabilir. Kronik yumurtlama bozukluğu ve gecikmeli adet gorme rahim ici ceperlerinin fazla uyarılmasına ve kırklı yaşlara gelindiğinde rahim kanserinde artış gorulur. Aynı nedenle meme kanseri riskinde de artış gorulur. PCOS’lu hastalarda yumurtalık kanseri riski 2-3 kat artar. Yine PCOS’lu hastalarda tip II diyabet ya da glukoz intoleransı daha sık gorulmektedir.
PCOS’lu hastaların en cok endişelendikleri durum yumurtlama bozukluğunun neden olabileceği kısırlık (inferfilite) durumudur. Oysaki bu boşa bir endişedir cunku bu hastalar cok basit ilaclarla normal kadınlar kadar hatta daha fazla yumurtlayabilmektedirler.
PCOS TEDAVİSİ:
En cok kullanılan tedavi doğum kontrol haplarıdır. Hangi hapın tercih edileceği cok onemli olmamakla beraber icerisinde erkeklik hormonlarını (androjen) baskılayan ya da etkisini azaltan hormonlar bulunan haplar daha cok tercih edilmektedir. Hapların ne kadar sure kullanılacağı konusunda bir fikir birliği yoktur. Doğum kontrol hapları yıllarca kullanılabilir. Genelde hastanın cilt şikayetleri duzeldiğinde tedavi kesilir.
Son yıllarda şeker hastalığında kullanılan ilaclar PCOS tedavisinde de kullanılmaktadır. Metformin gunde 3 kez 500mg dozlarında uygulandığında erkeklik hormonlarında oldukca azalma gozlenir. Hangi ilacın secileceği hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine gore belirlenir.
**Kilo vermek ve stresden uzak bir yaşam bazen PCOS’da ciddi duzelme sağlar.**
Kıllanmada kullanılan yardımcı tedaviler
*Tuy dokucu kremler, kıllanmayı sadece gecici olarak ortadan kaldırdığı gibi irritasyon ile deriyi tahriş edebilir.
*Diflorometillornitin (DMFO=eflornitin) yuzdeki kıllanmalarda etkili olduğu kanıtlanmıştır.
*Tıraş etme sanıldığı gibi kılların daha cok olmasına ve kalınlaşmasına neden olmaz. Ağda kıl koklerinin yolunmasıdır ve etkisi tuy dokucu kremler ya da tıraş etmeye gore daha uzun surer.
*Amonyak ile ağartma ya da hidrojen peroksit ile kıl pigmentten arındırılır. Kılda renk değişikliği ya da ciltte irritasyon yapabilir.
*Elektroliz ve laser yontemleri kılların temizlenmesinde kullanılan ve kalıcı olan yontemlerdir. Kılın yeniden buyume olasılığı -50 arasındadır. Bu işlemi gercekleştirenin deneyimi de başarıda cok onemlidir. Bu iki yontemden hangisinin secileceğinde maliyet onemli bir faktordur. Laser yontemi kıl folikulunu fotoablasyon yoluyla tahrip eder.
Bu yardımcı tedavilerin tek başlarına uygulanması sınırlı yarar sağlar. Doğrusu PCOS’lu hastanın once tıbbi tedaviyle androjen(erkeklik hormonu) duzeylerinin baskılanması ve epilasyonun bu baskılamadan sonra uygulanmasıdır.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]