Polikistik Over Hastalığı (PKOS)
Stein-Leventhal sendromu ya da yaygın olarak bilinen adı ile polikstik over sendromu (PKOS), en sık 30 yaş altı kadınlarda gorulen ve overde kalın bir over dokusu icinde iyi huylu bircok kist ile karakterize bir hastalıktır.
Kronik anovulasyon yani yumurtlama olmamasıdır.PKOS beyinde hipofiz bezinden salgılanan LH ve FSH hormonlarının anormal şekilde uretilmesinden kaynaklanır. Bu dengesizlik neticesinde her ay duzenli olarak overlerden yumurtlama olmaz. Bunun sonucunda da yumurtalıklardan erkeklik hormonu uretimi artar.Diğer pekcok hormonal hastalık gibi PKOS'nun da nedeni tam olarak bilinmemektedir.Gunumuzde kabul edilen PKOS ortaya cıkış mekanizması kabaca şu şekildedir.LH'daki artış overde erkeklik hormonu yapımını arttırır, Salgılanan bu erkeklik hormonları (androjenler) yağ dokusunda ostrojene donuşmekte, ve bu ostrojen donuşte LH uretimini arttırmakta ve bir kısır dongu ortaya cıkmaktadır. Bu kısır dongu kilo kaybı veya yumurtalıkların baskılanması gibi etkenlerle kırılabilir.Yine kilo fazlalığına bağlı olarak insulune karşı bir direnc ortaya cıkmakta ve neticede hormonal denge bozularak yine bu kısır dongu elde edilebilmektedir.Polikistik over hastalığı ureme cağındaki kadınların %3 ile 5'ini etkileyen yaygın bir tablodur. İlk kez 1935 yılında tanımlanan bu sendromun gunumuzde hala daha nedeni tam anlamı ile bilinenemekte ve bu nedenle tedavisi konusunda da bir fikir birliği sağlanamamaktadır.
Belirtiler
Hastalık genelde adet duzensizliği, sivilce, yağlı cilt, tuylenmede artış, infertilite (kısırlık), ve kilo artışı gibi belirtiler verir.
Polikistik over sendromu (PKOS) ilk kez ergenlik doneminde adet kanamalarının başlaması ile tanınır. Bu donemde adet duzensizlikleri en onemli uyarandır ve neredeyse hastaların %75'inde gorulur. En sık rastlanılan duzensizlik seyrek adet gorme şeklindedir. Zaman zaman amenore yani hic adet gormeme olabilir. Gecikmeyi takiben gorulen kanama genelde fazla miktarda ve uzun sureli olur. Bu duzensizlik yumurtlamada bir bozukluğun işaretcisidir. Yeni adet goremeye başlayan genc kızlarda PKOS olmasa bile bu tur bozukluklar ilk 2 yıl boyunca normalde de gorulebilir. Adet duzensizliği nedeni ile hekim kontrolu dışında doğum kontrol hapı gibi duzenleyici ilacların kullanılması PKOS tanısını geciktirebilir.Androjen adı verilen hormonlar testosteron gibi steroid hormonlardır ve erkeklerde yuksek miktarlarda bulunurken kadınlarda cok daha duşuk miktarlarda salgılanırlar. PKOS hastalarında androjen hormonları olması gerekenden daha fazla miktarlarda bulunur ve bu nedenle erkek tipi tuylenme, sivilce ve hatta erkek tipi sac dukulmesi ortaya cıkabilir.PKO sendromunda yumurtlama bozukluklarının olması ve adet duzensizliğinin gorulmesi nedeni ile kısırlığın bir problem olarak ortaya cıkması şaşırtıcı değildir. Kısırlık PKOS vakalarında %100 bir bulgu değildir. Hatta bazı hastalar PKOS bulgularına rağmen duzenli yumurtlayabilirler ve cok kolay gebe kalabilirler. Ancak yine de PKOS gebelikte gecikmelere ve kısırlığa yol acan onemli bir etkendir. PKOS hastaları genelde gebe kalmak icin tedaviye gereksinim duyarlar.PKOS hastalarının yaklaşık %40'ında obesite problemi vardır. Şişmanlık bazı hastalarda tek başına diğer belirtileri başlatabilir. Bu tur vakalarda kilo kaybı sağlandığında sorunlar tamamen ortadan kalkabilir.
Tanı
2003 ESHRE/ASRM Rotterdam PKOS konsesus toplantısına da tanı kriterleri tekrar gozden gecirilmiş değiştirilmiştir.Yeni tanımlamaya gore aşağıdaki 3 kriterden 2 tanesinin varlığı tanı icin yeterlidir.
[B]1)Oligo ve/veya anovulasyon ;oligovulasyon adetlerin 35 gunun uzerinde olması ya da yılda