Halk arasında “zaturre” olarak bilinen pnomokok enfeksiyonları, ozellikle risk grubu hastalarda olumle sonuclanabilecek ciddi bir akciğer hastalığıdır.
Streptokokus pnomoni bakterisinin neden olduğu pnomoni (pnomokok pnomonisi), kucuk cocuklarda, ileri yaştakilerde ve halihazırda kronik bir hastalığı bulunan kişilerde daha ağır seyreder ve olumle sonuclanabilir.
39 dereceyi gecen ateş, oksuruk, coğu zaman pas renginde olan koyu kıvamlı balgam hastalığın başlıca belirtileridir. Hastalık bazen genc erişkinlerde şiddetli bir titremenin ardından ateş yukselmesiyle birlikte aniden başlayabilir.
Buna karşılık yaşlılarda son derece sinsi bir şekilde başlayabilir ve zaturre izlenimi vermeyebilir. Cok yaşlı hastalarda oksuruk pek az olabilir, hic balgam cıkmayabilir ve ateş de yukselmeyebilir. Ancak hasta yorgun gorunur ya da bilinci bulanıklaşır. Vucut ısısı duşer ve şok tablosu ortaya cıkabilir.
Zaturre olan hastalar tipik olarak grimsi renktedir, kaygılı gorunurler ve ateş genellikle 39 derecenin uzerindedir.
Zaturreye neden olan bakteriler, aynı zamanda kan ile tum vucuda yayılarak bakteriyemi adı verilen tablo ve beyin zarında da menenjit gibi ciddi enfeksiyonlara neden olabilirler. Bu bakteriler zaturreye neden olduklarında, her 20 vakadan biri olumle sonuclanmaktadır. Aynı şekilde her 10 bakteriyemi vakasından 3’u olumle sonuclanmaktadır.
Pnomoni(Zaturre) Nasıl Bulaşır?
Zaturreye neden olan Streptokokus pnomoni (pnomokoklar), ust solunum yollarında koloniler (bakteri grupları) oluşturan ve normal florayla (zararsız bakteriler) birlikte bulunan bir bakteridir.
Pnomokoklar kişiden kişiye, bir iki metrelik mesafelerden yakın temas sonucu bulaşırlar. Bakteriler, tek başına ya da solunum damlacıklarıyla birlikte solunum yolundan vucuda girerler ve nazofarinkste (burun ve ağız boşluklarının birleştiği yer) bakteri kolonileri oluştururlar.
Bakteri genellikle aile icinde, ozellikle kucuk cocuklar ve okul cocukları arasında yayılma eğilimindedir. Hastalığın yayılması coğu zaman viral ust solunum yolları enfeksiyonları ile birlikte olur.
Pnomokok enfeksiyonu grip kadar bulaşıcı olmamakla birlikte insanların kalabalık şekilde bir arada yaşadığı yerlerde, askeri kamplarda, cezaevlerinde ve yatılı okullarda zaturre salgınları gorulebilir.
Ne Sıklıkta Gorulur ?
Dunya sağlık Orgutu’nun verilerine gore dunyada her yıl her bin kişiden 10-15’i zaturreye yakalanıyor. ABD’de her yıl Pnomokoklara bağlı zaturreden 100 bin - 175 bin kişi, bakteriyemiden 50 bin kişi ve menenjitten 3 bin kişi hastaneye yatıyor. Yaklaşık 20 bin ile 40 bin kişinin de hayatını kaybettiği biliniyor.
Turkiye’de her yıl Sağlık Bakanlığı istatistiklerine gore yaklaşık 90 bin zaturre vakası goruluyor ve 2 bin 500 civarında kişi hayatını kaybediyor. Ancak uzmanlar Turkiye icin gercek rakamın cok daha yuksek olduğunu, yaklaşık 500 bin kişinin her yıl zaturreye yakalandığını belirtiyor.
Zaturreden Korunmak Neden Onemli?
Zaturre (pnomoni), en gelişmiş ulkelerde bile, tanı ve tedavi yontemlerinin, hastane ve yoğun bakım olanaklarının cok artmasına rağmen sık gorulen ve olumlere neden olan dunyanın bilinen en eski hastalıklarından biridir.
Ozellikle; kucuk cocuklar, yaşlılar, kalp, şeker, bobrek ve bronşit hastalarında olumlere yol acabiliyor. Sağlık Bakanlığı’nın istatiklerine gore, ulkemizde 5 yaş altındaki cocuklarda en cok gorulen olum nedeni %22 ile zaturre.
Tum zaturre vakalarının yarısından pnomokok bakterisi sorumlu. Ayrıca, pnomokoklar giderek penisilin ve başka bircok antibiotiğe karşı direnc kazanıyor. Ustelik de, tıptaki tum gelişmelere rağmen en gelişmiş ulkelerde bile kana mikrop karışan zaturrelerde olum oranı cok yuksek.
Bu nedenlerden dolayı zaturre hastalığından korunmak onemli.
Pnomokokların yol actıkları zaturre vakalarını onleyici bir aşı, bir cok kişinin yaşamını kurtarıyor.
Pnomokok Aşısı
Zaturre aşısı, pnomokok bakterilerine karşı antikorların yapımını sağlayarak organizmayı bunlara karşı kuvvetli hale getirir. Pnomokokların 80’den fazla turu bulunur. Aşı icinde bunların en cok hastalık yapabilme ozelliği olan 23 tanesi yer alır. Bunlar da zaturreye neden olan pnomokokların % 90’nı oluşturur.
Tek bir doz aşı ile yıllar suren bir bağışıklık elde edilir. Bazı durumlarda ise aşının 5 yıl sonra tekrarlanması gerekir.
Dunya Sağlık Orgutu, olumcul sonuc doğurabilecek bu hastalık icin ozellikle risk gruplarının, ozetle kalp, akciğer, bobrek hastaları, diyabet gibi kronik hastalıkları olan kişilerle, 65 yaşını aşmış insanlar, huzurevi gibi toplu yerlerde yaşayanların aşılanarak zaturre’den korunması gerektiğini vurguluyor.

[h=2]Adana Goğus Hastalıkları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]