İşlem genel anestezi altında uygulanır. Anestezi altında once idrar yolundan bobreğe uzanan ince bir tup (kateter) yerleştirilir. Bu kateter bobreğe sıvı verilmesine veya akışına yardımcı olması icindir ve genellikle ameliyattan sonraki gun alınır. Kateter takılması sonrası hastalar yuz ustu yatar pozisyona cevrilir. Hastaların sırtından yaklaşık 1cm’lik bir kesiden bobrek icine uzanan bir yol oluşturulup bu yola yerleştirilen tup icinden kameralı aletler (nefroskop) ile bobrek icine girilir. Bu aşamada ameliyathanede kullanılan portatif rontgen cihazları (floroskopi) cerraha yol gosterici olarak kullanılır. Bobrek icindeki taşlar parcalanıp dışarı alınır.
Bobreğin farklı odacıklarını (kaliks) dolduran buyuk taşlarda bazen tek bir tupten girerek butun taşları temizlemek mumkun olmayabilir. Bu durumda bobreğin odacıklarına ciltten birden fazla giriş yapmak gerekebilir. Ek giriş yolu acılması yapılması cerrahın ameliyat sırasında tecrubesine gore vereceği bir karardır. İşlem sonunda hastanın bobreğine idrar akışını guvenli bir şekilde sağlaması icin tup (nefrostomi) yerleştirilir.
BU AMELİYATIN CEŞİTLERİ VAR MIDIR?
Bu yontemin ilk tanımlandığı 1976’dan bu yana teknolojinin de gelişmesiyle ameliyat tekniğinde yenilikler olmuştur. Bobrek icerisine yerleştirilen tupun capı daha ince nefroskopların geliştirilmesiyle kuculmuş ve buna gore isimlendirme yapılmıştır. Standart teknikte bobrek icine 30Fr capında (1cm) caplı bir tup yerleştirilirken, mini-perkutan nefrolitotomi’de 15-20Fr caplı tupler kullanılmaktadır. Kullanılan tup capının ameliyat sırasında kanamayı etkilediği gosterilmiştir. Ayrıca daha kucuk caplı aletlerle yapılan ameliyat sonrası hastalarda nefrostomi tupu takılmayabilir. Boylece hastalar ameliyat sonrası daha az ağrılı bir donem gecirirler.
Son yıllarda mikro-perkutan nefrolitotomi ve ultra-mini perkutan nefrolitotomi diye tanımlanan daha az invaziv operasyon teknikleri geliştirilmiştir. Bu yontemlerde bobrek icine 5Fr ve 13Fr capında (2-4mm) tupler icerisinden girilerek taşların tedavisi yapılmaktadır. Boylece işlemin olası riskleri minimize edilmektedir.
COCUKLARDA BU YONTEM UYGULANABİLİR Mİ?
Cocuk hastalarda ozellikle okul oncesi cağındaki hastalarda daha az invaziv olan kucuk caplı tuplerden yapılan operasyon tekniğinin uygulanması onerilmektedir. Okul cağındaki veya ergenlik donemindeki hastalarda standart yontem cocuğun fiziksel yapısı goz onunde bulundurularak uygulanabilir.
PERKUTAN NEFROLİTOTOMİ KİMLERE UYGULANAMAZ?
İşlem genel anestezi altında uygulanacağı icin anestezi icin uygun olmayan hastalarda uygulanamaz. Ameliyat teknik olarak ciltten bobreğe bir tup yerleştirilerek yapıldığı icin kan sulandırıcı alan hastalarda sakıncalıdır. Bu hastalarda ilaclar dahiliye-kardiyoloji hekimlerinin kontrolunde kesilerek yapılabilir. İdrar yolu enfeksiyonu olan, bobreğinde tumoru olan ve gebe hastalarda da işlem uygulanamaz.
İŞLEM ONCESİ NASIL HAZIRLIK YAPILIR?
İşlemden once anestezi doktoru mutlaka muayene edip bazı laboratuvar testlerinizi, akciğer filmi ve kalp elektronuzu gormek isteyecektir. Ameliyat oncesi idrarınızda enfeksiyon olup olmadığı da kontrol edilmelidir. Enfeksiyon varsa oncesinde tedavi edilmesi gerekir. Yine kullandığınız tansiyon, şeker veya kalp ilacları doktorunuza danışılarak kullanılmalıdır.
Ameliyattan onceki gece planlanan ameliyat saatinden 6-8 saat once yemek yemeği, su icmeği durdurmalıdır.
AMELİYAT SONRASI HASTALAR NASIL TAKİP EDİLİR?
Ameliyat sonrası hastalar oluşabilecek komplikasyonlar acısından yakın edilir. Ozellikle vital bulgular (tansiyon, nabız, ateş, solunum sayısı), idrar miktarı ve rengi, laboratuvar testleri (kan sayımı, elektrolitler ve kreatinin), solunum sıkıntısı olup olmadığı yakın takip edilir. Ameliyat sonrası hastalar ozellikle sırtta bobreğe konulan tupten ve takılan sondadan dolayı ağrı hissederler. Anestezinin etkisi gecene kadar hastalar ağızdan beslenemezler.
Bazı hastalarda bobreğe giriş icin kaburgalar arasından tup yerleştirilir. Bu durumda hastalarda solunum sıkıntısı olabilir. Cekilen akciğer filminde akciğer zarları arasında ciddi miktarda sıvı biriken hastalara bu sıvının cekilmesi icin gecici bir tup konulabilir.
AMELİYAT SONRASI HASTANEDE NE KADAR KALINIR?
Perkutan nefrolitotomi işleminden sonraki gun hastaların sondası ve kateteri alınarak ayağa kaldırılır. Bobreğe yerleştirilen tupten (nefrostomi tupu) gelen idrardaki kanama takip edilir. Ayrıca hastalardan kan alınarak ameliyat sonrası kanlarında duşuş olup olmadığı takip edilir. Kanaması olan hastalara kan takılması (transfuzyonu) gerekebilir. Ateş, tansiyon ve nabız gibi vital bulguların takibi yapılır. Takiplerinde sorun olmayan hastalar genellikle 2.gun nefrostomi tupleri alınarak taburcu edilirler.
PERKUTAN NEFROLİTOTOMİ AMELİYATININ RİSKLERİ NELERDİR?
Her ne kadar endoskopik yontem olsa da ameliyatın bazı komplikasyonları vardır. Yuksek ateş, idrar yolu enfeksiyonu, kanama, bobreğin komşu organlarının yaralanması gibi riskleri vardır. Ameliyat sorası hastaların %0-20’sinde kan verilmesi gerekebilir. Nadiren (%0.4) gorulse de kan verilmesine rağmen kanaması devam eden hastalarda kanayan damarın anjio işlemi ile kapatılması (anjio-embolizasyon) gerekebilir.
Ameliyat sırasında endoskoplardan surekli bir sıvı akımı vardır. Bobrek icine verilen bu sıvı sırttan bobreğe konulan tupten vucudu terk eder. Bu sıvının emilimi sonucu ameliyat sonrası ateş gorulebilir. Ateş genellikle antibiyotiklerle kontrol altına alınır. Bazı taş tipleri (ozelikle magnezyum-amonyum-fosfat-struvit taşı) enfeksiyon ile ilişkili olup ameliyat sonrası ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Nadiren enfeksiyon kana karışarak organ yetmezliğine (%0.5) ve hastanın kaybına (%0.05) neden olabilir.
NE KADAR SURE SONRA GUNLUK AKTİVİTELERE VEYA İŞE DONULUR?
Endoskopik ameliyatların acık cerrahilere kıyasla en buyuk avantajı işe ve normal gunluk aktivitelere kısa donuş suresidir. Taburcu edildikten sonraki ilk hafta ozellikle istirahat halinde gecirilmesi onerilir. İlk 2 hafta ağır egzersizden sakınılmalıdır. Bu surede yuksek ateş, kanama, sırttaki giriş yerinden akıntı veya şişlik gorulurse mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
CIKARILAN TAŞLAR NE YAPILIR?
Cıkarılan taşlar icerdiği kimyasal maddelerin oğrenilebilmesi amacıyla analiz yapılabilmesi icin laboratuvara gonderilir. Hastanın bobreklerinde oluşan taşın kimyasal iceriğinin bilinmesi bu taşların tekrarlamasının onlenmesinde doktorlara yol gosterici olabilir.
Bazı hastalarda taşlar enfekte olup mikroplar (bakteriler) icerirler. Ameliyat sırasında bu bakteriler kana karışıp ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Bu enfeksiyonların en doğru ve hızlı tedavisi icin bu hastalarda ameliyat sırasında taşlar ozel kaplara konularak mikrobiyoloji laboratuvarına gonderilir. Bu testin sonucuna gore hastalara uygun antibiyotik tedavisi verilir.

[h=2]İstanbul Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]