Pcos (polikistik over sendromu)Kelime anlamına bakıldığı zaman PCOS yumurtalık kokenli bir hastalık veya yumurtalık kisti sanılabilir. Poli cok, kist ici sıvı dolu boşluk (burada yumurtalar icin kullanılmış), over yumurtalık demektir. Yani cok yumurta iceren yumurtalık demektir. Oysa PCOS bircok sistemi ilgilendiren metabolik bir sorundur. Problemin asıl kaynağının insulin hormonuna karşı direnc olduğu kabul edilmektedir. Buna bağlı olarak fazla salgılanan insulin yumurtalıklarla birlikte kalp-damar sistemini etkilemekte, bu direnc nedeni ile şeker hastalığı (Tip2 Diabet) gelişebilmektedir.
PCOS tanısı konulması icin ultrasonda tipik polikistik gorunumun( buyuk yumurtalıkların kenarında inci gibi dizilmiş cok sayıda minik yumurtalar) olması da şart değildir. Bazen bir, bazen her iki yumurtalık normal gorulebilmektedir. Aksine yumurtalıkları cok zengin gorunen her kadın da PCOS'li değildir. Ultrasonda her 4 kadından birinin yumurtalığı polikistik gorulur, oysa toplumda her 10 kadından biri PCOS'lidir.
PCOS tanısına goturen esas iki bulgu adetlerin seyrekleşmesi (yılda 8 kez veya daha az) ve kıllanmadır. Kıllanma yerine kanda androjen hormonunun artışı da yeterlidir. Bu arada bazı PCOS'li kadınların duzenli ya da sık adet gorebildiklerini de biliyoruz. Gorulduğu gibi PCOS kendini tek tipte gosteren, sınırları keskin bir şekilde cizilebilen bir rahatsızlık değildir. Tanı koymadan once androjen artışı yapabilen tumor, cushing hastalığı, bobrekustu bezi hastalığının olmadığından emin olmak gerekir.
PCOS ‘li bir kadını doktora en sık goturen şikayetler kıllanma,adet seyrekliği ve gebe kalmakta gecikmektir. Kıllanmanın sebebi artan insulinin yumurtalıklarda androjen yapımını arttırmasıdır. Aynı nedenle yumurtalar duzenli olarak buyuyup catlayamaz ve dolayısıyla adet duzeni bozulur, gebe kalmak gucleşir. Bu durum cok uzun sureli devam ederse rahim kanseri gelişme riski ortaya cıkar. Cunku catlayan yumurtanın salgıladığı progesteronun rahimi koruyucu etkisinden yoksun kalınmaktadır. PCOS'nin uzun vadeli iki onemli sekeli de kalp-damar hastalıkları ve Tip 2 diabet gelişmesidir. Bu hastalarda kolesterol ve tansiyon yukselme eğilimindedir. Bununla birlikte insulinin de direk olarak damar sertliğine yol actığı duşunulmektedir. Tip 2 diabet ise insulin direncinin doğal sonucudur. Cunku insulinin esas gorevi kandaki şekeri yakmaktır. PCOS'li bir kadın şişmansa %10 ihtimalle şeker hastasıdır. Her yıl test yapıldığında da %16'sının testinin bozulduğuna rastlanmaktadır. Bu nedenle periyodik tarama onerilir. Esas olarak ailesel geciş gosterdiğinden butun ailenin taranması gerekir.
PCOS ozellikleri doğumdan itibaren taşınmakta ancak ilk belirtilerini adetler başladıktan kısa sure sonra vermeye başlamaktadır. Doğurganlığın yuksek olduğu yıllarda belirgin olan bu şikayetler 30'lu yaşların sonlarından sonra azalmaya başlar.
PCOS'da butun şikayetleri ortadan kaldıran tek bir tedavi yontemi yoktur. Orneğin gebe kalmakta zorluk ceken bir kadında tedavi yaklaşımı yumurtlatma, adetleri seyrek olanda ise aksine doğum kontrol hapları olabilir . Bunlar semptomlara yonelik tedavilerdir. Problemi başlangıcından cozebilecek onlemler ise insulin salgılanmasını azaltacak olanlardır. Orneğin egzersiz, kilo verilip vucuttaki yağ kutlesinin azaltılması ve gıdalarla alınan karbonhidrat miktarının kısılması insulin salgılanmasını azaltır. Esas olarak bunlar PCOS'li bir kadının ileride karşılaşabileceği kalp-damar problemleri ve şeker hastalığı riskini azaltmak icin hayat boyu yapması gereken şeylerdir. Bazı hastaların 5-6 kilo vererek problemlerinin ortadan kalktığına rastlamaktayız. Son yıllarda sık kullandığımız bir ilac ise insuline duyarlılığı arttıran ve Tip 2 diabetli hastaların on yıllardır kullandığı metformin (glucophage) ve benzeri ilaclardır. Bu ilacı ozellikle gebe kalmakta gucluk ceken butun PCOS'li kadınlara vermekteyiz.
PCOS' nun cerrahi tedavileri de vardır. Drilling adı verilen yumurtalıklarda yakarak cok sayıda delik acılan yontemin yumurtalık ve tupler arasında yapışıklıklara neden olma riski vardır. Wedge rezeksiyon adı verilen operasyon ise yumurtalıklardan kama şeklinde parca cıkarılmasıdır. Onemli olcude doku kaybı ve yapışıklığa neden olduğundan ozellikle cocuk sahibi olmayanlarda kacınmak gerekir.


[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]