Otizm ve otizmli cocuklarOTIZM NEDIR?
Otizm, ozellikle iletişim ve sosyal etkileşim alanında sorunlara yol acan, tekrarlayan davranışlar ve kısıtlı ilgi alanıyla karakterize olan ve omur boyu suren gelişim bozukluğudur. Otizmli cocuklar down sendromlu cocuklar gibi benzer fiziksel ozelliklere sahi değildirler. Kendini fiziksel ozelliklerle değil davranışsal boyutla kendini gosterirler.
Otizmin Sebebi Nedir?
Otizmin sebebi net olarak belli değildir. Toplumumuzun bir kesiminde hala otizme anne ya da babanın sebep olduğu duşuncesi hakimdir. Eşler bunun icin birbirini suclayabiliyor. Otizmin risk faktorleri arasında genetik de var tabi ki ama tek sebebi genetik değildir. Genetiği yanında bircok risk faktoru vardır.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Bir birey otizm tanısını cok kucukken alabilir. 2 yaşından once bile belirtiler iyi gozlemlenirse tanı alabilir. Gozlemin yanında konu ile ilgili de derin bir bilgiye sahip olunması gerekiyor şuphelenmek icin bile. Belirtiler bireyden bireye değişir. Bu belirtilerin goruluyor olması tanıyı kesinleştirmez. Sayacağım belirtiler genele birlikte gorulurler ve davranışlarla karakterizedirler. Eğer şupheleriniz varsa kendi kendinize tanı koymadan once bir noroloji uzmanına gorunmeniz gerekiyor. Nihai tanı doktorları tarafından konulmaktadır.
Aileler cocuklarının duymadıklarından şuphelenerek once kulak burun boğaz doktoruna gotururler. Cunku otizmin en sık gorulen ozelliklerinden birisi ismine tepki vermemektir. İsmine tepki vermemesi istemediğinden ya da kustuğunden kaynaklanmamalıdır. Yapılan muayenede cocuğun duyma sorunu olmadığı ortaya cıkar. KBB uzmanı daha once boyle bir durumla karşılaşmışsa norolojiye yonlendirir ve tanı sureci başlar.
Dil gelişimindeki aksama da ikinci onemli belirtidir. Konuşmanın birkac ay gecikmesi normal karşılanırken 6 ya da daha fazla gecikme kontrol edilmelidir ve takibi onemlidir. Her konuşma gecikmesini otizme bağlamamalıyız. Anne ya da babanın gec konuşma hikayeleri de ebeveynlerin doktora gitmesine engel olabiliyor. Ebeveynlerin ikisi de gec konuşmuş olsa eğer konuşma gecikmiş ise vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir.
Bebekken garip gorunmese de buyudukce stereotipiler ortaya cıkmaya başlar. Stereotipi tekrarlayan hareketler demektir. Birey ellerini sallama, kendi ya da bir nesnenin etrafında surekli donme, gibi gun icinde cok kez tekrar eden davranışlar ornek gosterilebilir.
Donen nesnelere de ayrı bir ilgisi olabilir. Normal bir cocuğun bakıp sıkılacağı sureden cok daha uzun bir sure donen nesneleri izleyebilirler ve bundan cok zevk alırlar. Donen nesnelere aşırı ilgi ve tekrarlayan hareketler aileleri rahatsız eder. Dışarda ilgi ceker bu hareketler cunku. Bu yuzden aile bunları engellemek ister. Ama cocuk bu hareketleri yaparak bir bakıma rahatlıyordur. Bu yuzden iki tarafın da kazanacağı bir yol bulup musait yerlerde cocuğun bu davranışlarına karışılmamalı, sadece toplum icinde yapması engellenerek farkındalık kazandırılmalıdır.
Otizmli cocukların uyum sağlamadaki sorunlarını başında toplumsal kuralları oğrenememe zorluğu gelir. Toplumsal kuralları kısıtlı ve otomatik oğrenebilirler. Selam vermek, vedalaşmak, teşekkur etmek gibi iletişim oruntulerini yerine getirmede ya da sıraya koymada zorlanırlar. İletişim becerileri beklenen duzeyde ve yoğunlukta değildir. Bu yuzden iletişim oruntuleri tek tek oğretilir ve tekrarlanır.
Toplumumuzda otizmli cocukların cok zeki oldukları ve bir alanda mutlaka cok bilgili ve becerili olduğu inancı vardır. Bu o kadar da doğru bir inanc değildir. Evet bazı otizmlilerin ozel ilgi alanları olabiliyor ve zeka seviyeleri normal ve ya normalin ustunde olabiliyor. Bu durum onların iletişim oruntulerinde zorlanmalarına engel olmuyor. Sadece uyum sağlamalarını ve kendilerini kontrol etmelerine yardımcı oluyor. Yine de otizm belirtilerini gozlemlemek yine mumkun oluyor.
Cocuğum Tanı Aldı Ne Yapmalıyım?
Cocuğunuz tanı aldıysa hic vakit kaybetmeden eğitimine başlamalıdır. Bulunduğunuz ilcenin Rehberlik Araştırma Merkezi’ne gidip eğitim ve kaynaştırma raporu almalısınız. Ardından guvendiğiniz ve eğitimi iyi olan bir ozel eğitim merkezine kaydını yaptırmalısınız. Bu arada otizm ile ilgili yazılı veya gorsel ne kadar bilgi varsa edinmelisiniz. Ulaşabildiğiniz butun temiz bilgiye ulaşıp konu hakkında cok iyi bilgi sahibi olmalısınız ki cocuğunuza iyi bir eğitim verebilesiniz.
Gittiğiniz eğitim kurumlarındaki oğretmenler ve rehberlik servisi ile hep iletişim halinde olun. Yonlendirmeleri edindiğiniz bilgilerle harmanlayarak uygulamaya calışın. Bu arada kendinize ve ailenize vakit ayırmayı unutmayın. Otizmli bir cocuğa sahip olmak sizin ve ailenizin duzeninde koklu değişimlere neden olacaktır. Bunlara da hazırlıklı olmanız sizin yararınızadır.

[h=2]Ankara Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]