Osteoporoz nedirHalk arasında kemik erimesi olarak da bilinen osteoporozun kelime anlamı; Latincede, ‘os’ kemik ve ‘por’da delik demektir yani delikli kemik anlamına gelir. Mikroskop altında kemiklerimize baktığımızda bal peteği gibi delikli bir gorunumu vardır. Eğer osteoporozunuz varsa, bu bal peteği gorunumu sağlıklı olanlara gore daha geniş boşluklar halinde gorunecektir. Bu kemik dokunuzdaki yoğunluğun veya kitlenin azalması anlamına gelir ki boylece kemikleriniz daha zayıf ve kırılgan olur. 1994 yılında dunya sağlık orgutu (DSO), osteoporozu, kırık riskinde artış ile sonuclanan kemiğin mikromimarisinde bozulma ve azalmış kemik kitlesi ile karakterize, yaygın kemik hastalığı olarak tanımlamıştır.
Osteoporoz cok yaygın bir hastalıktır. Kafkas ırkında, 50 yaş uzeri her iki kadından birinde ve her dort erkeğin birinde kemik yoğunluğunun duşuk olduğu gorulmuştur. Erkeklerin 70 yaş ustu, kadınların 50 yaş ustu %20-25’inin, osteoporozu vardır.
Osteoporoz onemli bir hastalıktır. En onemli komplikasyonu, kırıktır; ozellikle ileri yaşlarda daha onemli hatta olumcul sonuclara neden olabilir. Osteoporoza bağlı kırık sıklıkla, kalca, omurga ve el bileğinde olur. Kırığa bağlı ciddi/ inatcı ağrılar gelişebilir. Osteoporozlu kişilerde omurgada gelişen volum kaybı ve cokme kırıklarına bağlı boy kısalır. Bu da kişide kamburluk gibi duruş bozukluğuna neden olur. Kalca kırığına bağlı cerrahi mudahale yapılsa bile %20 yaşlıda olume neden olmakta ve bir coğu ise bakıma muhtac hale gelmektedir.
Osteoporoz sizi gizlice yakalar; cok sessiz gelişir ve kemiklerin giderek gucsuzleşmesi hissedilmez. Kişi boyunun kısalması, sırtında bukulme / kamburlaşma ve ağrıdan şikayet edebilir.
Bazı insanlar kemiği sert ve cansız olduğunu duşunur; fakat kemiklerimiz de tıpkı cildimiz veya kaslarımız gibi canlı ve buyuyen dokulardır. Kemiklerimiz ona esneklik ve guc veren uc onemli yapıdan oluşur. Bunlar:
-Kalojen: kemiğe esnek bir catı oluşturan bir protein,
-Kalsiyum-fosfat mineral kompleksi, kemiği guclu ve sert yapar,
-Canlı hucreler: kemiğin yenilenmesini sağlar.
Cocuk ve genclerde, kemik yapımı, yıkımdan daha fazladır. Kemik yoğunluğu bu donemde giderek artar ve 18-25 yaşlarında en ust seviyeye gelir. 25-50 yaşları arasında kemik yapımı ve yıkımı arasında denge korunurken; daha sonraki yıllarda kadınlarda menapozla birlikte ostrojen seviyesinde azalmaya bağlı, menapozdan 5-7 yıl sonra kemik yoğunluğunun %20’sini kaybederler.
Kemiklerinizi korumak icin her yaşta adımlar atabilirsiniz; asla cok gec değil.
Osteoporoza yatkınlık sağlayan bazı risk faktorleri vardır. Bunların bazıları kontrol edebileceğimiz bazıları ise kontrol edemeyeceğimiz risklerdir.
-Kadın cinsiyet, 50 yaş uzerinde olmak, etnik koken (Asyalı, Kafkas ve Latin ırkında, Afrikalı ve Hispaniklere gore daha fazladır), ailede osteoporoz gecmişi olmak, ince ve zayıf yapılı olamak, kırık gecirmek; kontrol edemeyeceğimiz faktorlerken,
-Yeterince kalsiyum ve D vitamini almamak, meyve ve sebze tuketmemek, aşırı protein, kafein ve sodyum almak, sigara, aşırı alkol ve aşırı zayıf olmak (Vucut Kitle Indexi ≤19); ise kontrol edebileceğimiz risklerdendir.
Osteoporoz kendiliğinden altta yatan bir sebep olmadan gelişebileceği gibi bazen cok erken yaşlarda altta yatan bir nedene ikincil olarak da gelişebilir. Bu ikincil nedenler kişinin altta yatan bir hastalığına bağlı veya kişinin kullandığı ilaclara bağlı gelişebilir. Hastalıklardan:
-İltihaplı romatizmal hastalıklar (Romatoid artrit, lupus, ankilozan spondilit), sindirim ve barsak problemleri (Coliak hastalığı, İltihabı barsak hastalığı, gastrik bypass ameliyatı, gibi), hormonal nedenler (şeker hastalığı, paratiroidizm ve tiroid bezinin aşırı calışması, cushing sendromu, erken menapoz, erkekte testeteron seviyesinde duşme), kan hastalıkları (losemi, lenfoma, multiple miyeloma, orak hucreli anemi, talasemi, kan ve kemik iliği hastalıkları gibi), norolojik nedenler (felc, parkinson, omurilik yaralanması gibi), mental hastalıklar (depresyon ve anorexia-yeme bozukluğu gibi), kanser ve diğer nedenlere bağlı (kronik tıkayıcı akciğer hastalığı, kadın atletler-menstrual bozukluk, yeme bozukluğu, aşırı egzersiz, kronik bobrek ve karaciğer hastalıkları, aşırı kilo kaybı gibi) gelişebilir.
İlaclara bağlı: Kortizon kullanımı, tiroid replasman tedavisi, mide koruyucu ilaclar (Proton pompa inhibitorleri), depresyon tedavisi (seratonin reseptor uzerine etki edenler), heparin, anti-androjenik tedavi, alimunyum iceren antiasitler, siklosporin A, takrolimus, kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaclar, metotrexat, epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaclar gibi.

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]