OSTEOPOROZ (KEMİK ERİMESİ) :
Tanım: Ceşitli sebeplere bağlı olarak kemik mikromimarisinin değişmesi ve kemik kitlesinin azalması sonucunda kırılganlığın artması ile sonuclanan duruma Osteoporoz denilmektedir. Osteoporoz genel olarak Primer ve Sekonder olmak uzere iki gruba ayrılmaktadır.
Primer Osteoporoz kadınlarda menapoz, erkeklerde andropoz ve her iki cinste ileri yaşa (Senil) bağlı olarak ortaya cıkan durumdur. Toplumda osteoporozun en sık sebebidir.
Sekonder Osteoporoz ise kemikleri etkileyen hastalıklar ve ilaclara bağlı olarak herhangi bir yaşta ortaya cıkan kemik erimesidir. Sekonder Osteoporoza yol acan bir cok farklı hastalık bulunmaktadır.
Sekonder Osteoporoz Nedenleri :
Endokrinolojik Nedenler : 1-Cushing Sendromu
2- Akromegali
3- Hipertiroidi
4-Hipogonadizm
5-Hiperprolaktinemi
6- Hiperparatiroidizm
7- Tip1 Diyabet
8- Anoreksia
9- Porfiri
10- Hipokalsemi
11- Vitamin D eksikliği
Genetik Nedenler
Gastrointestinal Nedenler
Hematolojik Nedenler
Romatolojik Nedenler
Nefrolojik Nedenler
İlaclar : Ceşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan bir cok farklı ilac yan etki olarak kemik erimesine yol acabilmektedir. (Kortizon, Heparin, Tiroid Hormonu , Kemoterapi ilacları vb)

Osteoporoz Riskini Artıran Durumlar :
Bayan Cinsiyet
Beyaz Irk
İleri Yaş
Duşuk Vucut Ağırlığı
Hareketsiz Yaşam
Sigara Kullanımı
Alkol Kullanımı
Aşırı Kahve tuketimi
Erken Menapoz
Diyette yetersiz Kalsiyum ve Vitamin D alımı
Gebelik

Tanı Testleri: Osteoporoz kırığa yol acmadığı muddetce coğu zaman hastaların hissedeceği ciddi bir semptoma yol acmaz. Bu nedenle risk altındaki kişilerin (Menapoz, Andropoz, Sekonder Nedenler) kırık gelişmeden tanı alabilmeleri icin ceşitli tarama yontemleri geliştirilmiştir. Bu yontemler :
DEXA (Dual Energy X-Ray Absorptiometry)
CT ( Quantitative Computed Tomography)
Periferal Ultrasonografi
Bu testler icinde en sık kullanılanı DEXA yontemidir. DEXA testi sonucunda T skoru değerlerine gore Osteoporoz tanısı konulmaktadır
Normal : T skoru > -1
Osteopenik : -2.5< T Skoru < -1
Osteoporotik : T Sk skoru < -2.5
Ağır Osteoporoz : T Skoru < -2.5 ve Kırık olması
DEXA da T skoru ile birlikte Z skoruda duşuk olanlarda sekonder nedenler mutlaka duşunulmelidir. Sekonder Osteoporoz duşunulen kişilerde yukarda sıralanan sebeplere yonelik olarak ileri testler planlanmalıdır.

Tedavi : Osteoporoz gelişimini onlemek ve halihazırda Osteoporozu olan kişilerde hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak icin duzenli (Haftada en az 3 gun 30-60 dakika) egzersiz yapmak cok onemlidir. Ozellikle aktif-pasif ağırlık kaldırılan egzersiz turleri (tempolu yurume, raket sporları, jogging, Ağırlık kaldırma vb) osteoporozun onlenmesinde faydalıdır. Yuzme gibi sadece kasları calıştıran egzersizlerin osteoporoz uzerine etkisi daha azdır. Egzersizin yanında beslenmede son derece onemlidir. Diyette mutlaka yeterli kalsiyum (Ozellikle sut ve urunleri ) ve vitamin D alınmalıdır . Sigara, Alkol ve aşırı kahve tuketiminin onune gecilmelidir. DEXA olcumlerinde T Skoru < -2.5 olan kişilerde bu onlemlerin yanında ilac (Farmakolojik) tedaviside duşunulmelidir. Osteoporoz tedavisinde kullanılan ilaclar şu şekilde sıralanabilir.
Kalsiyum ve Vitamin D
Bifosfanatlar (Alendronat, Risedronat, İbandronat, Zolendronik asit )
Rankl inhibitorleri (Denosumab)
Selektif Estrojen Reseptor Modulatorleri ( Raloksifen)
Kalsitonin
Teriparetide (Parathormon Analoğu )
Strontium Ranelate
Klasik Hormon Replasman Tedavisi
Bioidentical Hormon Replasman Tedavisi
Tedavide, yukarıda sınıflanan ilaclardan kişinin Osteoporozunun derecesine ve diğer sağlık problemlerine uygun olan ilac secilir. Bu ilacların gunluk, Haftalık , aylık, 3 aylık ve yıllık kullanıma uygun olan formları bulunmaktadır. Yine ilacların ağızdan, Burundan ve damardan enjeksiyon şeklinde uygulanan formlarıda mevcuttur.


[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]