Ortoreksiya nervosa
Bircok gıda icin acıkca sağlıksız olmadığı halde “sağlıksız” diye duşunen, bu konuda takıntısı olan kişilerdir.
Kime anlamı olarak “doğru yemek yeme” takıntısı anlamına gelir.
Psikiyatride bir hastalık olarak tanımlanmamış olmasına ragmen cok sayıda insanda varolan bir durumdur. Bu bir tur “sağlıksızlık” takıntısıdır. Bu kişiler doğru şeyler yemeye takılıp kalmışlardır.
Başlangıcta daha sağlıklı yaşamak icin başvurulan masum bir teşebbus gibidir. Ancak ortoreksikler kısa surede besin kalitesi ve saflığına takıntılı hale gelirler.
“ne tuketiyoruz”
“ne kadar tuketiyoruz” konuları surekli zihinlerini meşgul etmektedir. Yeme konusundaki hataları farketmek ve onlarla mucadele etmek adeta yaşama nedenleridir.
Katı bir yemek yeme tarzını surdurmek icin ağır kurallar uygularlar.
Doğru yemek ve iyi yemek konusunda diğer insanlara gore daha bilgili, maharetli ve fikrine onem verilen biri haline gelmek onlar icin bir şanstır. Hata yaparlarsa kendilerine ceza verirler. Otereksiklerin ozguvenleri yedikleri şeylerin saflığı ve sağlıklılığı ile adeta doğru orantılıdır.
Gıdalarla ilişkili olarak kendilerini diğer insanlardan daha ustun ve bilgili hissederler.
Gıdaları giderek kalori ve ceşitlilik anlamında daha kısıtlı hale gelir. Sağlıkları paradox bir şekilde bozulmaya başlar. Bu takıntı sosyal ilişkilerini ve diğer insanlarla olan ilişkilerini de bozmaya başlar.
Ilk olarak 1996 yılında kendisi de bir ortoreksik olan Steven Bradman tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. Bunun bir yeem bozukluğunolduğu zaman icinde ortaya cıkmıştır.
Anoreksiya Nervoza da kilo, bulimia nervosa da kalori takıntısı olması gibi ortoreksiya da da sağlıklı besin takıntısı vardır.
Ortoreksiklerdeki tek motivasyon sağlıklı yemek değildir;
- sağlıksızlık durumundan korunmak
- - tam control kompulsiyonu
- -korkulardan kacmak
- -gıdalar uzerinden bir spirtualite arayışı
- ozguveni guclndirmek
- bir kimlik oluşturmak icin gıdaları kullanmak
sorular
- bazen yenecek şeyin ne olduğu konusunda hic endişe duymadan sadece yemek ister misiniz
- gıdalara kafayı daha az takarak, daha cok yaşamak ve sevmekle ilgilenmek ister misiniz
- bir başkası tarafından hazırlnmış olan bir yemeyi, bunun nasıl hazırlandığına kafa yormadan yiyebilir misiniz
- surekli gıdaların sağlıksız olup olmadığı ile mi ilgileniyorsunuz
- mukemmel bir diyet mi, aşk, sevgi, oyun mu
- diyetinizden ayrılınca suclu ya da yoldan cıkmış hisseder misiniz
- doğru diyete sımsıkı devam edince kontrolun sizde olduğunu hisseder misiniz
ortoreksiklerin diyeti normale gore daha sağlıksız ve icerik bakımından eksik vs olabilir. Ama bu pek gorunmez. Dışardan asıl farkedilen sosyal sorunlardır. hYtlrını surekli yiyecek ve bunun uzerine duşunup durmak oluşturur. Başka alan kalmaz. Anlık bir şekilde birşey yiyemezler. Yemek yemek spontanlığını ve doğallığını kaybeder.
Ortoreksik bir birey yıllar boyunca hep sağlıklı şeyler yiyerek iyi bir hayat yaşayacağını duşşunurken, aslında hayatının giderek daha zorlaştığını farkeder. Etsiz, yağsız, suni olmayan, kimyasal bulunmayamun şeyleri bulup yemeye calışırken giderek izole olduğunu ve artık bir sosyal hayatı olmadığını farkeder.
3 şey varsa tedavi olunuz,
1. bu konu hayatınızda giderek daha fazla zaman alıyorsa
2. planladığınız diyetten sapmalar giderek daha fazla sucluluk duygusu ve isteksizliğe sebep oluyorsa
3. takıntınız yalnız kalmanıza ve giderek hayattan kopmanıza yol acıyorsa
tedavi
Gunumuz toplumu kişileri sağlıklı yeme ve icmeye yonlendirir. Bu davranışın ne kadar sorunlu olduu başlangıcta fark edilmez. Sağlıklı yiyen biri “ben doğruyum, başkaları yanlış” diye duşunmeye başlar.
Ortoreksiklerin varolan sorunu farketmeleri, sağlıklı yeme takıntısınız altındaki yanlış duşunce kalıpları, korkular incelenmelidir. Sağlıklı olma ihtiyacının altında yatan gercek sorunları anlamak onemlidir.
Iyileşmiş ortoreksikler yine sağlıklı beslenirler. Ama yiyeceklerle kimlikleri arasında kurmuş oldukları patolojik bağ ortadan kalkar;
-doğru yemek beni daha iyi biri haline getirmez
- yediklerim benim kimliğimin bir parcası değildir
ortoreksiklerdeki sorunlar,
1. temiz ya da mukemmel diyet arayışı yuzunden bazı gıda gruplarının blok olarak dışlanması
2. diyetleri ile uyumlu olmayacak şeyleri yemek zorunda kalmamak icin sosyal olaylardan uzaklaşma
3. katı diyetlere uymayan insanlar hakkında eleştirel duşunme
4. yemek planlaması ve gıda secimi ile ilgili abartılı zaman ve para harcama
5. diyet standartlarına uyulmadığı zamanda hissedilen utanc ve sucluluk hissi
6. bir donem ilgisini ceken kişi ve aktivitelerden uzaklaşma ve sağlıklı yiyecek konusunda kendini cok memnun hissetme
SORU 1: SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sağlıklı beslenme takıntısının başlıca belirtileri ;
- Ertesi gunun yemek menusunu hazırlamak ya da bunun uzerine duşunmek,
- Besinlerin oranlarını gereğinden fazla arttırmak ya da azaltmak, sınırlandırmak,
- Dışarıda yemek yemenin zorlaşması,
- Takıntılı duşunce yuzunden yaşam kalitesinin duşmesi,
- Kimi yiyecekleri tukettiğinde kişinin kendini kotu ya da suclu hissetmesi,
- Kişinin sağlığını sadece bu yeme alışkanlığıyla koruyabileceğini duşunmesi,
Sağlıklı Beslenme Takıntısının Altında Yatan Korkular
- Sağlıksız olma korkusu
- Kontrol takıntısı
- Zayıf gorunme isteği
- Vucudunuzu beğenmemek
- Guzellik takıntısı
SAĞLIKLI BESLENME TAKINTISI DAHA COK HANGİ KİŞİLİK YAPILARINDA GORULUR?
- Mukemmeliyetci
- Obsesif
- Aşırı Kontrolcu

[h=2]İstanbul Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]