Kafanıza sert bir darbe aldığınızda, beyin ile kafatası arasındaki hareket farkı şiddet yaratır ve bu da travmatik beyin hasarıyla sonuclanır (TBH). Frontal ve temporal bolgeler curuklere ve eziklere karşı daha hassastır. Darbe anındaki zarara ek olarak, beynin kafatasına carpıp geri gelmesinden kaynaklanan bir zedelenme meydana gelir ve ileride de bir probleme neden olabilir. Beyaz ve gri madde arasındaki sınırdaki bozulma aksonal kırılmalara neden olabilir.
Organik Beyin Sendromu terimi ya da DSM-IV'de ifade edildiği gibi carpma neticesi olan bozukluklar terimi, 12 ay ve daha sonrasında bazen de hasardan yıllar sonra suren reziduel semptomların (kalıntı belirtiler) sınıflandırılması acısından tanımlanmıştır. Hafif kafa travmaları her ne kadar tehlikesiz olarak duşunulse de, insanların onemli bir kısmı, MRI ve CT taramalarda herhangibir anormallik gorunmese de haftalar ya da aylar bazen de hasardan yıllar sonra suren şikayetler rapor etmişlerdir.

Organik Beyin Sendromundaki problemlerin ozu, Dikkat Eksikliği, Uyum Zorluğu ve Ruhdurumu Bozukluklarıdır. Buna ek olarak bu problemlerden yakınanlar sık sık, hafıza ve sosyalizasyon problemleri, sık sık başağrıları ve kişilik değişiklikleri rapor etmişlerdir.
Hastalar;
Dikkat Eksikliği, zihinsel kuvveti muhafaza etmekte zorluk.

Yorgunluk, bitkinlik

Durtusellik, sinirlilik

Cabuk hayal kırıklığına uğrama

Mizac patlamaları ve ruhdurumu değişiklikleri

Oğrenme ve Hafıza problemleri

Planlamada ve problem cozmede bozulma

İnatcılık, sabit duşunce

İnisiyatif alamama

Duşunce ve hareket arasında bozulma

İletişim zorlukları

Sosyal olarak uygunsuz davranışlar sergileme

İcgorunun olmaması ve “ben” odaklı olma

Kendi farkındalığında problem yaşama

Dengede bozulma

Baş donmesi ve baş ağrıları

Kişilik değişimlerinden şikayetcidir.
Bu kronik semptomlara rağmen, CT scan ve MRI gibi sık kullanılan klasik goruntulu testlerde, beyinde anormallik olduğuna dair herhangi bir kanıt olmayabilir. Sonuc olarak bu kişi “ofkeli, cabuk kızan” ya da duygudurumu problemi ve/veya ofke problemi yaşayan bir kişi olarak ya da kişilik bozukluğu veya psikolojik bir problemi var diye sınıflandırılabilir.
ORGANİK BEYİN SENDROMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
KANTİTATİF EEG (QEEG)
QEEG, beyindeki elektriksel aktivitenin istatistiksel değerlendirilmesidir. Emprik, objektif ve hafif travmatik beyin hasarı ve organik beyin sendromu (kafa travması) ile ilintili beyin işlev bozukluğunun ceşitli norofizyolojik patternlerinde yuksek oranda bir hassasiyetle teşhis ve ayırt etme ozelliği gosterildiği icin, Organik Beyin Sendromunun değerlendirmesinde ozellikle uygundur.

Yakın zamanda yayınlanmış bilimsel literatur calışmalarının tekrar gozden gecirilmesinde, QEEG'nin diğer gorsel tekniklere kıyasla hafif travmatik beyin hasarı ve organik beyin sendromu (kafa travması) ile ilintili beyin işlev bozukluğunun tespitinde cok daha başarılı olduğunu teyit etmektedir.
Beyin Hasarı olasılık indeksi, istatistiksel olasılıkla kişide hafif travmatik beyin hasarı olup olmadığını soyler. Organik beyin sendromuna bağlı belirtilerin organik temelli olduğuna dair sonucu destekleyen ilave kanıtlar da verir. 1990 yılından beri QEEG ile ilgili 34.000'den fazla araştırma yayınlanmıştır. Bu araştırmalarda herhangibir olumsuz sonuc alınmamıştır. QEEG'nin klinikte kullanımı ile ilgili bir tek olumsuz kritik alan araştırma 1997 yılında Noroloji Akademisinden Newer tarafından yayınlanmıştır.

O araştırmada belirtilen duşunceler, Klinik EEG ve Klinik Norobilim Birliği tarafından belirsiz ve yalnızca şupheye dayalı ve destekleyici kanıtlar olmadığı gerekcesiyle itimat edilmedi ve etraflı bir şekilde yeniden gozden gecirilmesi dahi yapılmadan curutuldu.
DİKKAT DEĞİŞKENLERİ TESTİ (T.O.V.A)
Dikkat Değişkenleri testi (T.O.V.A) bilgisayar aracılığıyla yapılan kesintisiz performans testidir. Teste katılanların, ellerindeki duğmeye bilgisayarda hedefi gordukleri zaman basmaları , hedefi gormedikleri zaman da kendilerini tutmaları istenilen bir testtir. Puanlar, standardize puanlamalar cıkarabilmesi icin uygun yaşa gore karşılaştırılır ve dikkatin dort değişkenine gore faydalı ve objektif bilgi verir.
* Dikkat ve konsantre olabilme ve zihinsel gayreti muhafaza etmek
* Durtu kontrolu
* Reaksiyon zamanı
* İlginin başka tarafa kayması (yanıtlarda değişkenlik)
T.O.V.A ,dikkat sistemindeki bozulmanın derecesini olcen, objektif, başlı başına ve emprik bir olcumdur.
ORGANİK BEYİN SENDROMU (KAFA TRAVMASI) TEDAVİSİ
Klinik EEG ve Norobilim dergisinin 2004 yılı Ekim sayısındaki araştırma, QEEG'nin, organik beyin sendromunun değerlendirilmesinde en hassas gorsel arac olduğu ve Noroterapinin de organik beyin sendromunda en umit verici tedavi olduğu sonucuna varmıştır.
İLAC, DANIŞMANLIK VE KOGNİTİF TERAPİ
İlac, gecici olarak sıkıntılara yardım edebilir ve danışmanlık bazı insanlara durtu ve ofke kontrolunu anlamalarında yardımcı olabilir. Ancak literaturde, ilacın veya kognitif terapinin, organik beyin sendromunda bilişsel problemleri veya konsantrasyonu etkili bir şekilde iyileştirdiğine dair herhangibir kanıt yoktur.
NOROTERAPİ
Dikkat problemi ve hafif travmatik beyin hasarı olan kişilerde yavaş beyin dalgası aktivitesi ve koherans anormallikleri daha fazladır. Noroterapi (EEG Biofeedback) operant şartlanma yontemiyle hastalara, beyin dalgası aktivitesinde daha fazla normal patternler uretmeleri icin gorsel / işitsel oduller verilir. 1970'li yıllardan beri calışmalar gosteriyor ki, noroterapi ile hastalar disfonksiyonel beyin dalgası paternlerini normalize ederek beyinlerinde normal fonksiyonun gelişmesine yardımcı olmayı oğrenebilirler. Noroterapideki en son gelişme de duzeltilmesi gereken spesifik beyin dalgası paternlerini QEEG kullanımıyla tespit edebilmektir.
Noroterapi aynı zamanda organik beyin sendromu olmayan kişilerde zihinsel performansı artırmak ve konsantrasyonu geliştirmek icin de kullanılabilir
3D (UC BOYUTLU) BRAIN MAPPING (BEYİN HARİTALAMASI)
Uc boyutlu beyin haritalama tekniği ilk kez 1994’te uygulanmıştır. Psikiyatrik hastalıklarda 3D (uc boyutlu) Beyin Goruntuleme Yontemleri son yıllarda giderek onem kazanmaktadır.
3D Beyin Haritalaması once EEG cekimi ile başlar. Daha sonra QEEG (Kantitatif EEG) programı ile beynin 1-40 Hz aralığında yer alan beyin dalgaları analiz edilir. Program, yakınması olmayan ve noropsikiyatrik testleri normal sonuc veren kişilerin yer aldığı bir veritabanı ile cekimi yapılan kişinin verilerini karşılaştırır.

Beynin dalga frekansları olculur ve ardından 3D Beyin Haritalama uygulamasına gecilir. Sinir hucrelerinin aktivitesi ve sinir iletileri S-LORETA ile uc boyutlu olarak goruntulenir. Bu cekimlerin bir arada yapılması hem EEG hem MEG (Magnetoensefalaografi) imkanı sağlarken hem de 3D Beyin Haritalama goruntuleri elde edilir.
3D Beyin Haritalama (Brain Mapping), beynin goruntusunu verirken, beynin calışma ozelliklerini, kanlanmasını, kan akımını, simetrisini, beynin bozulmuş fonksiyonlarını ve fonksiyonu bozulmuş beyin alanlarını 3D (uc boyutlu) olarak analiz eder.
Cocuklarda 3D Beyin Haritalama tekniğinin kullanıldığı alanlar, oncelikle Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Disleksi, Gelişim Gerilikleri, Otizm, Asperger Sendromu olmakla birlikte, bu uygulama giderek daha fazla tanıda kullanılmaya başlanmıştır.
Genclerde ve yetişkinlerde gorulen noropsikiyatrik hastalıklardan ozellikle Depresyon, Panik Atak, Uyuşturucu Kullanımı, Anoreksiya ve Bulimia Nervosa, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Şizofreni, Bipolar Bozukluk, Alzheimer Hastalığı, Demanslar, Anevrizmalar, Kafa Travmaları, Beyin Kanamaları ve İnmelerde 3D Beyin Haritalama son derece aydınlatıci bir degerlendirme yontemidir.
3D Beyin Haritalama Yontemi “tanı koyma, tanıyı guclendirme, tedavi sonuclarını olcme ve değerlendirmede” şu anda elimizde bulunan gelişmiş teknolojik yontemlerden birisidir. Pek cok psikiyatrik hastalıkta tedavi oncesi ve sonrası 3D goruntuler karsılaştırılır ve tedavi sonucları kantitatif olarak değerlendirilebilir. Boylece ruhsal hastalıklarda uygun tedaviyi secme, tedavinin devamı ya da sonlandırılmasında doğru kararlar alınmasını sağlar.
NEUROGUIDE Beyin dalgası veri tabanı Turk normlarına uygunmudur
Dikkat ve davranış sorunu olan 6-17 yaş grubu 275 cocuk ve ergende beyin dalgaları kayıtlamasıyla Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) teşhisi konmasına yarayan beyin dalgası veri tabanı, FDA (Amerikan ulusal besin ve ilac birliği) tarafından onay almıştır.

DEHB teşhisi sırasında diğer verilerle birlikte doktorların daha doğru teşhis koymasına buyuk yardımı olacak bu yontemi, ABD’nin Georgia eyaletinden ‘Neuropsychiatric EEG-Based Assessment Aid (NEBA) Health’ geliştirdi.

1998’de New York Universitesi tarafından geliştirilen FDA onaylı NxLink Norometrik normatif veri tabanının, multi-disipliner tıbbi muayeneler yoluyla fonksiyonunun normal olduğu onaylanmış, yaşları 6-90 arasında değişen 650 kişiden alınan EEG kayıt larıyla DEHB, oğrenme zorluğu, kafa travması, şizofreni, depresyon, bipolar bozukluk, Alzheimer hastalığı, damarsal bunama, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı gibi rahatsızlıkları yuzde 90’ın uzerinde doğrulukla ayırt edilebiliyor.

Maryland Universitesi bilimadamları tarafından FDA onaylı Neuroguide veri tabanı, yaşları 2-83 yaş arasında değişen 775 kişiden alınan EEG kayıtlarıyla yuzde 90-94 doğrulukla kafa travması ve oğrenme zorluğunu ayırt edebiliyor.

CNS (Central Nervous System) grubundan bilimadamları, FDA onaylı r (referans) EEG veri tabanı geliştirdiler ve psikiyatrik ilacları (anti-depresanlar, stimulanlar,antiepileptik, beta blokerler ve benzo grubu) kişinin beyin dalgalarıyla karşılaştırdıklarında kişiye uygun hangi ilacın calışacağını yuzde 75-80 doğrulukla tespit ediyor.

r-EEG veri bankası, ABD’de 17 sene suren bilimsel ve objektif araştırmalar sonucu geliştirilmiş.1600 hasta, 13 bin ilac tedavisi, ve 6 aydan fazla takip iceren bir calışma geri planında bulunur. Bu yonu ile de cok değerli bir veri tabanıdır. Beyin dalgası kayıtlaması olan EEG’yi norometrik veri tabanında analiz eden bu yontemlerin;

1- Bircok hastalığın erken teşhisi,

2- Anormal beyin davranışlarının niceliksel değerlendirmesi (Neurofeedback tedavi protokollarının seciminde kullanılması),

3- Zaman icerisinde anormallik derecesinde gorulen değişikliklerin izlenmesi,

4- Birtakım rahatsızlıkların bilgisayar destekli ayırt edici teşhislerinin yanı sıra normal ve anormal EEG’nin ayırt edilmesi,

5- Tedaviye verilecek yanıtın tahmin edilmesi (İlaclar, neurofeedback)

6- Tedavi sonuclarının niceliksel olarak tahmin edilmesi alanlarında buyuk klinik başarıya sahip olduğu gosterildi. Ama kim icin ?Elbette ki
Amerikan halkı veya hastaları icin…
Nitekim daha gecenlerde Turkiye Havayolu Pilotları Derneği (TALP A) tarafından duzenlenen 4. Pilotlar Calıştayı’na da bu konu damgasını vurdu. Calıştaya katılan Psikolog Afife Solak Uzel, “İnsan psikoloji durağan değil dinamik. Pilotlara yılda bir kere yapılan sağlık muayenelerine ve psikolojik testlere, ozelikle kişilik testlerinin ve stresle başa cıkma becerilerini olcen testlerin de eklenmesi gerekir” dedi.

‘YEREL KULTURE UYARLANMALI ’

Pilot adayı secimlerindeki psikolojik testlerin Turkce’ye ve Turk kulturune adapte edilmesi gerektiğine vurgu yapan Uzel, “Ulkemizde uygulanan psikoteknik testlerin coğu İngilizce. Artık kendi milli testlerimizi yapmamız gerekiyor. Aksi takdirde bu testlerin hicbir gecerliliği olmuyor. Kendi dilimizde bile aynı kelimelere farklı anlamlar yuklerken, başka bir dilde uygulanan testi tam olarak algılayıp doğru cevaplamak mumkun olmasa gerek. Sadece test de yeterli değil. Testten once ve sonra birer goruşme yapılmalı” diye konuştu.
Biz de Psikolog sayın Afife hocaya tamamen katılıyoruz.
Peki ama ulkemizde bizim normlarımıza yonelik veri tabanı var mıdır? ELBETTE! Bunun icin oncelikle noropsikolojik test nedir,kriterleri nedire bakmak gerek;
Norospikolojik test nedir?
Noropsikolojik testler, zihinsel ve psikolojik surecleri beyin yapı ve surecleriyle ilişkilendirerek olcen psikometrik araclardır.
Hangi noropsikolojik testlerin bilimsel değeri vardır? Hangi testler olcme ve değerlendirmede kullanılmalıdır?
Toplumsal ve kulturel ozellikler goz onune alınarak uyarlanmış olanlar,
Guvenirliği ulkemizde yapılan araştırmalarla ortaya konmuş olanlar,
Hangi zihinsel ve psikolojik surecleri olctuğu yani gecerliği ulkemizde yapılan araştırmalarla ortaya konmuş olanlar,
Yaş ve eğitim grupları icin norm değerleri araştırmalarla ortaya konmuş olanlar.
BİLNOT Bataryası nedir?
BİLNOT’un acılımı “Bilişsel Potansiyeller icin Noropsikolojik Test Bataryası”dır. Psikometri alanında “Batarya” terimi, belirli bir amaca yonelik olarak bir araya getirilmiş testler topluluğunu belirtir. Bataryaların bir kısmı karmaşık işlevlerin değişik yonlerini olcer (yonetici işlevler gibi), bazıları da beyin işlevlerini taramak amacıyla oluşturulmuştur.
BİLNOT Bataryası beyin işlevlerini taramak amacıyla oluşturulmuştur. Bu amac bağlamında, Batarya, temel zihinsel/psikolojik işlevlerin de taranmasını sağlamaktadır.
BİLNOT Bataryası nasıl oluşturulmuştur?
Batarya bir TUBİTAK projesi kapsamında geliştirilmiştir (TUBİTAK - TBAG/U, Proje No 17-2). Bu projede BİLNOT testleri 2623 yetişkin uzerinde incelenmiştir.
BİLNOT Bataryası testleri uzerinde kapsamlı AR-GE calışmaları yapılmıştır.
Testlerin guvenirlik ve gecerlik calışmaları yapılmıştır.
Test puanlarının yaş ve eğitim duzeylerine gore norm değerleri belirlenmiştir. BİLNOT Bataryasında bireyin aldığı puanlar, kendi yaş ve eğitim duzeyindeki kişilerden hesaplanmış olan norm değerlerle karşılaştırılmaktadır.
İcerdiği testler uzerinde ulkemizde 200’e yakın araştırma yapılmıştır. Araştırmaların yetişkinler uzerinde olanları 2004 yılında yayımlanan bir kitapta yer almış, bu kitabın kısa sure once geliştirilmiş 3. baskısı yayımlanmıştır.
BİLNOT testleri ile cocuk uzerinde yapılan araştırmalar iki ciltten oluşan bir başka eserde, 2011 yılında yayımlanmıştır. AR-GE calışmaları 351 cocuk uzerinde gercekleştirilmiştir.
Ulkemizde, bu kapsamda calışılmış olan herhangi bir başka noropsikolojik veya psikolojik test grubu bulunmamaktadır.
BİLNOT Bataryasının tıpsal uygulamalarda kullanımı
BİLNOT Bataryasının icerdiği noropsikolojik testler zihinsel/psikolojik işlevlerin etkilendiği ve bunların incelenmesinin gerekli olduğu tum psikiyatrik ve norolojik bozuklukları, psikolojik sorunları olcme ve değerlendirmede kullanılmaktadır.
Sağlık alanında BİLNOT testlerinden aşağıdaki şekillerde yararlanılmaktadır.
Tanılamaya yardımcı araclar olarak
Bozukluk veya hastalığın seyrinin izlenmesinde
Tedavinin etkililiğini değerlendirmede
Rehabilitasyon programlarını planlanma ve/veya geliştirmede
Aşağıda psikiyatrik, norolojik veya psikolojik bozuklukların değerlendirilmesinde BİLNOT testleri kullanılmaktadır.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
Şizofreni
Major depresyon
Demans turleri
Kaygı bozuklukları
Uyku bozuklukları
Norolojik ihmal sendromu
Ozgul oğrenme bozukluğu
BİLNOT Bataryasının sağlıklı bireylerde kullanımı
BİLNOT Bataryasının icerdiği noropsikolojik testler, butun diğer psikometrik araclar gibi, olcme ve değerlendirme amaclarıyla kullanılır.
Bu bakımdan BİLNOT testleri bilimsel araştırmalarda, AR-GE calışmalarında, tez ve projelerde zihinsel/psikolojik surecleri beyin atıflı olarak olcmede kullanmaktadır.
Yani kısaca Noroterapi icin Neuroguide veri tabanını kullanmak tamamen Musluman mahallesinde salyangoz satmaya benzemektedir. Kurumumuzda bu nedenle Turkiye’de ilk ve tek olacak bicimde tum QEEG yorumları kendi uzmanlarımız aracılığı ile kendi normlarımıza dayanarak yapılmaktadır.

[h=2]İzmir Biyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]