Organ naklinin psikolojik boyutları Psikolojik boyut organ nakli surecinin tum etaplarında mevcuttur. Organ nakli, hastayı psikolojik acıdan etkileyen bircok evreden gecmesine neden olur:


Hayati bir organın işlevinin kaybı ve tanının soylenmesi Nakil hakkında bilgi verilmesi Nakil beklenmesi Nakil operasyonu Operasyon sonrası nekahat donemi Bobreğin yeniden işlevine başlaması Hastaneden cıkış ve hastane dışı hayatın yeniden başlaması Perhiz ve ilac tedavisine uyum Nakil sonrası kontrol muayeneleri.
Nakil olmadan once hastalar diyalize bağlı bir hayat surmek zorunda kaldıkları icin, nakil sonrasında bobrek kişiyi “bağımsız kılan” bir organ olarak gorulebilir. Bobrek yetmezliği nedeniyle diyalize girmesi gerektiğinde hasta yeni bir yaşam tarzına uyum sağlamak zorunda kalır. Diyaliz hastalarının yaşadığı sorunlar maddi ve mesleki kayıplardan, sosyal etkinliklerde bozulmaya, aile ve arkadaşlardan uzaklaşmaya ve sağlığın belirsizliğine kadar uzanmaktadır. Bedensel belirtilerle birlikte gorulen kaygılar diyalize giren bazı hastalarda inkar davranışının oluşmasına neden olmaktadır. Orneğin bobrek yetmezliği olan bir hastanın sıvı alımıyla ilgili yasakları gormezden gelmesi ve diyaliz saatlerine onem vermemesi inkar davranışları arasında sayılabilir.


Bobrek nakli adayları icin nakil oncesi surec bircok sıkıntılı durumu icermektedir. Organ bağışı oldukca kısıtlı olduğundan bobrek nakli icin uzun bekleme sureleri olmaktadır. Ayrıca, ciddi bir cerrahi prosedur gecirmek, hayat boyu bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaclar kullanmak ve organ reddi ya da naklin başarısızlığı gibi olasılıklar bobrek nakli adaylarının ruhsal durumları icin onemli konulardır.


Kadavradan nakil bekleyen hastalar icin organ nakli hastanın yaşam ve olum arasındaki sınırları sorgulamasına ve ikili duygulara neden olur: vericinin beyin olumunun gercekleşmesi ve bunun sonucunda yapılan bağış alıcının hayatına devam etmesini sağlayacaktır.


Organ nakliyle birlikte gundeme gelen konular başlıca olarak şoyle sıralanabilir:

Yaşam ve Olum Bedenin Sınırları Kimlik Duygusu Aile ici İlişkiler Borclanmışlık duygusu Sucluluk duygusu
Bazı organ nakli olmuş hastalarda gorulen sucluluk duygusunun başlıca cıkış noktası, ozellikle kadavradan nakil olmuş hastalar icin, hayatını bir başkasının olumune borclu olmanın getirdiği sucluluk duygusudur. Kişi, nakil sonrasında bağış yapmış ailenin uzuntusunun onun mutluluğu haline gelmiş olması karşısında sucluluk hissi duyabilir.


Organ naklinin, diyalize kıyasla ruhsal acıdan daha olumlu etkilere sahip olduğu ve hastaların yaşam kalitesini arttırdığı gorulmektedir. Ancak hastaların bir kısmında, fiziksel ve ruhsal sorunlar ile yeni duruma uyum sağlama guclukleri ortaya cıkabilmektedir. Ayrıca, nakil hastaları icin nakilden sonraki ilk aylar ve hatta nakilden sonraki ilk sene bir diyaliz yılı kadar zorlayıcı olabilir. Ancak birinci sene sonunda diyaliz donemine gore psikolojik ve fiziksel farklar daha belirgin hale gelmektedir: hasta kendi gucunu yeniden kazanır, sosyal ve fiziksel etkinlikleri iyileşir.


Bobrek naklinin amacı yalnızca bobreğin işlevlerini duzeltmek değil, aynı zamanda hastanın yaşam kalitesini de iyileştirmektir Bobrek nakli, haftada uc gun boyunca hastanın ozgurluğu uzerine onemli etkileri olan, daha duşuk bir yaşam kalitesine ve yuksek duzeyde sağlık harcamalarına neden olan diyalizin zorluğunu aşması acısından onemlidir.


Organ naklinin, kronik bobrek yetmezliğinde iyi rehabilitasyon sağladığı, hastalar icin doyurucu ve uretken bir yaşam oluşturduğu, diyalize gore ruhsal acıdan daha olumlu etkileri olduğu ve hastaların yaşam kalitesini arttırdığı gorulmuştur Aile ortamının niteliği hastanın bobrek nakli sonrasındaki yaşam kalitesini de etkilemektedir. Destekleyici bir aile ortamını ifade etmekte olan hastalarda depresyona daha az rastlanmakta ve nakil sonrası bu hastaların hareketliliği ve sosyal işleyişi gelişmektedir. Diğer taraftan, ailevi desteklerinin daha az olduğunu soyleyenlerde depresyon duzeyinin arttığı, başarılı bir nakil bile olsa sosyal işlevin duştuğu gorulmektedir.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]