Son zamanlarda hem sosyal medyada şahit olduğum, hem de bana goruşmelerim esnasında yoneltilen sorularla da dikkatimi ceken bir konu bu: ‘’Sakin insanların ordek, agresif insanların tavşan gormesi…’’. Bir de bu ‘psikologlara gore’ ibaresiyle yayılınca ister istemez daha da dikkatini cekiyor insanın. Sosyal medyadaki bilgi kirliliğinden en azından şimdilik ‘dikkatimizi ceken’ bu mevzuya acıklık getirmek amacıyla Psikoloji literaturunde ‘ordek/tavşan illuzyonu’ olarak anılan bu optik illuzyonu birlikte inceleyelim:

Ordek/tavşan illuzyonu bilindiği gibi hem tavşan hem ordek olarak gorulebilen optik yani gorsel bir illuzyondur. Yani gozumuz bilgiyi beyne bir algı vermek icin aktarır, ve bu algı gercekte olan nesnenin fiziksel olculeriyle birebir uyuşmaz.
Soz konusu illuzyon ilk defa 23 Ekim 1892’de anonim bir cizim olarak Alman mizah dergisi Fliegende Blätter’da ’hangi hayvanlar birbirine en cok benziyor‘ başlığı altında yayımlandı. Filozof Ludwig Wittgenstein ’felsefik araştırmalar‘ kitabında gormenin ve algılamanın farklılıklarını tanımlarken kullanmasıyla ve Amerikalı psikolog Joseph Jastrow’un algının aynı zamanda zihinsel bir aktivite olduğunu gosteren calışmalarıyla gorsel meşhur hale geldi (Kihlstrom 2004).
Bilindiği kadarıyla; o zamanlardan gunumuze kadar her hangi bilimsel bir araştırma, sosyal medyada şu an bahsedildiği gibi, ‘sakin insanların ordek, agresif insanların da tavşan gorduğu’ onermesini kanıtlamış değildir. Dahası; bu konu bilimsel ve deneysel olarak hic calışılmamış gozukuyor.
Konuyla ilgili yapılan nadir calışmalardan bir tanesi Richard Wiseman ve arkadaşlarının 2011’de yaptıkları ve İngiliz Psikoloji Dergisi’nde yayımlanmış araştırma… Yaşları ve kulturleri belirtilmemiş 593 katılımcıyla yapılan araştırmanın ilişkisel sonucuna gore; ordek ve tavşan arasındaki gorsel gecişi daha kolay yapanların daha yaratıcı oldukları bulunmuştur.
İkinci bir araştırmada da yazarlar; cocukları hem paskalya gununde hem de ekim ayının bir Pazar gununde bu gorsele tabi tutmuşlardır. Eldeki sonuclara gore cocukların paskalya zamanında ilk gorduğu hayvanın tavşan, ekim ayının Pazar gununde ilk gorduğu hayvanın da ordek olduğu tespit edilmiş (Brugger & Brugger, 1993).
Yani icinde bulunduğumuz gun, zaman ve koşulların algımızı etkileyebileceği, bunun yanında mizacımızla ve karakterimizle bu gorselde ne gorduğumuzun ve neyi algıladığımızın herhangi kanıtlanmış bir ilişkisi olmadığını soylemek doğru ve toparlayıcı bir tespit olacaktır.

[h=2]Eskişehir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]