Vejeteryan ne demektir, hangi tipleri vardır?
Et, balık ve kumes hayvanlarını tuketmeyenlere sut urunleri, yumurta gibi besinleri tercihli
tuketenlere vejeteryan denir. Vejeteryanlar 3 ana gruba ayrılırlar.

Lakto-Ovo vejetaryenler: Hayvan eti tavuk ,balık,kırmızı et yemezler ancak yumurta ve sut
urunlerini tuketirler. Vejeteryanların %80-90’ı bu grubu olustururlar.
Lakto vejetaryenler: Hayvan eti yemedikleri gibi yumurta, sut, yogurt da tuketmezler.

Veganlar: Katı vejeteryan bu olan grup et, sut, yumurta tuketmedikleri gibi hayvansal hicbir
besin maddesini tuketmezler. Bal, dondurma, yogurt, muhallebi gibi hayvansal urunlerden
yapılan besin maddeleri bu tur vejeteryanların yasakları arasındadır.
Bu uc ana grubun dısında, ovo-vejetaryen (sut tuketmeyip, yumurta yiyen), pesketaryen (hayvan eti
olarak sadece balık tuketen) veya semi-vejetaryen (kırmızı et degil de beyazı tuketen) gibi degisik
gruplar da bulunmaktadır.
Vejeteryan beslenme saglıklı mıdır?

Vejeteryan beslenmeyi tek basına iyi veya kotu olarak nitelemek dogru degildir. Avantajlarını, riskli
durumlarını iyi analiz etmek, eksikligi olması muhtemel besin maddelerini iyi bilmek gerekir.
Vejeteryan beslenenlerin yasam surelerinin daha uzun oldugunu gosteren bircok arastırma
bulunmaktadır. Sık gorulen hastalıklar icin vejeteryanlıgı degerlendirirsek;
Kanser hastalıgı acısından degerlendirildiginde; vejeteryan beslenenlerin daha az kanser
olduguna dair arastırmalar mevcuttur. Et icindeki homosistein, pisirme sekilleri ile okside olan
yag asitleri bircok kansere sebep oksidan madde et tuketimi ile alınmıs olur. Hayvanlara verilen
hormonlar, antibiyotikler, kimyasal besin bilesikleri hayvanların otlaklardan aldıgı kimyasallar, etin
kanserojen yukunu anlamlı derecede artırır. Ayrıca salam, sosis, sucuk gibi nitrat koyularak
yapılan besinler kanserojen besinlerdir.
Vejeteryanlar hem bu oksidan maddeleri almadıkları gibi anti oksidan E vitamini, C vitamini,
karotenoidler, biyoflavonoidler alımları oldukca yuksektir. Bu maddeler kanseri engelleyen besin
maddeleridir.
En sık olume neden olan kalp damar hastalıkları yonunden de vejeteryan beslenmek
avantajlıdır. Kalp damar hastalıgının en onemli risk kan degeri olan LDL kolesterolun (kotu
kolesterol) vejeteryanlarda oldukca dusuk oldugu onemli arastırmalarda gosterilmistir. Vejeteryan
diyetindeki hayvansal doymus yag oranının az alımı, homosistein alınmaması, posa,
antioksidanların yuksek tuketilmesi bunun en onemli nedenlerindendir.
Ayrıca vejeteryan olanlarda daha az sismanlık, dis curumesi goruldugunu soyleyen arastırmalar da
mevcuttur.

Vejeteryanlıgın sakıncaları var mı?

Evet var. Oncelikle degerlendirilmesi gereken bu hastalıklarda et tuketiminin katkısı oldugu ama
bu katkının etin dogal iceriginden cok hayvanların buyutulmesi, etin islenmesi ve pisirilmesine kadar
gecen surecte gerceklestirilen uygulamalardır.
6yi planlanmamıs bir vejeteryan diyetinde et ve sut onemli derecede bulunan Fe, riboflamin,
B12, protein, kalsiyum, cinko gibi besin ogeleri eksikligi gorulebilir. Bu da bazı risk grupları icin
tehlikelidir.

Bu risk grubuna kimler girer?
Bu risk grubuna hamileler, bebekler ve cocuklar girer.

Anadalu sağlık merkezi doktoru roportajından alıntıdır....