Nedenleri Nelerdir?
Omuz travması, omuz sıkışma hastalığı, omuz kaslarının sorunları, omuz eklemi artrozu (kireclenmesi), omuz ekleminde tekrarlayan cıkıklar, boyun bolgesi omurga sorunları, sinir sıkışmaları, boyun bolgesi kas sorunları, sırt bolgesi kas sorunları, romatizmal hastalıklar ve bazı ic organ hastalıkları (kalp ve safra kesesi gibi) omuz ağrısı nedeni olabilir.
Ne zaman ve hangi hekime gidilmelidir?
Eğer omuz ağrısı ve hareket kısıtlılığı ani bir travma sonrasında ortaya cıktıysa acil olarak hekime başvurulmalıdır. Kırık, cıkık, kas kopması gibi acil mudahale gerektiren problemler olabilir. Sıklıkla olduğu gibi yakınmalar belirli bir surec icinde geliştiyse ağrının artışı, hastanın hareketlerinin giderek kısıtlanması, omuzu uzerine yatamaması, gunluk yaşantısında belli hareketlerde zorluk olması, başustu hareketlerinde ağrı, hastanın elini arkaya sırtına doğru goturememesi hekime bir an once gitmeyi gerektirecek nedenlerdir. Başvuru sıklıkla bir Ortopedi ve Travmatoloji ve/veya bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzman hekimine olabilir. Gunumuzde bu branşların icinde de Omuz-Dirsek-El (Ust Ekstremite) konusunda ozelleşmiş hekimler vardır.
Hekim muayenesi ve hasta oykusu;
Bu tip omuz sorunlarının iyi bir hasta oykusu ve muayenesi ile on tanısı konabilir. Bircok hastada on tanı bazı laboratuar ve radyodiagnostik (rontgen filmleri, ultrason, bilgisayarlı tomografi-BT- ve/veya manyetik rezonans-MR- goruntuleme) yontemlerle kesinleştirilir. Hekim deneyimine ve hastaınn muayene bulgalarına gore bu tetkiklerden biri veya. birden fazlasını isteyebilir. Omuz MR bircok hastanın tanısında ve tanı sonrasında tedavisinin takibinde de kullanılan bir tektikdir. Hekim gerekli gorduğu takdirde yapılmalıdır.
Omuz sıkışma hastalığı ve omuz dondurucu manşet kas sorunları
Toplumda omuz ağrısının cok sık bir nedenidir. Omuz eklemi askıda duran bir eklemdir. Kas ve yumuşak dokuların etkisi omuz ekleminini stabilitesinde, hareketlerinde cok onemlidir. Bu eklemin ust bolumunde bir kemik catı bulunur. Bu catı ile kol kemiği arasındaki mesafe de omuzun dondurucu kasları ve bu kasların catı ile ilişkisini kolaylaştıran bir yastıkcık (bursa) bulunur. Bu bolgede sıkışma olması bazen catı kemiğinin yapısıyla ilgili bazen de kasların ve yastıkcığın odemi, şişmesi ve sorunları ile ilgili olabilir.
Sıkışma hastalığı onemli bir omuz ağrısı nedenidir. Ancak daha direncli omuz ağrısı bolgedeki omuzun dondurucu manşet kasları dediğimiz kasların bir veya birden fazlasının sorunlarında gorulur. Bu kaslar kemiğe yapışma bolgelerinde incelebilirler, yapıları bozulabilir (tendinit-tendinozis) ve daha onemlisi yırtılabilirler.
Omuz kas yırtıkları eğer ani bir travmayla meydana gelmemişse sıklıkla kullanmaya bağlı belli bir yıpranma sureciyle ortaya cıkar . Bircok hasta omuz sıkışma hastalığı olarak başlayan omuz ağrısı onemsenmediğinde ve yeterli tedavi gormediğinde surec icinde kas yırtığı ile karşımıza gelebilirler. Kas yırtıkları tam yırtıklar veya tam olmayan yırtıklar şeklinde olabilir. (Resim 1) Yırtığın capı ve ilgilendirdiği kas sayısı arttıkca omuz ağrısı, omuzda fonksiyon bozukluğu artar. (Resim 2: Omuz MR’ında kas yırtığının gorunmesi)
Tedavi
Omuz sıkışma hastalığında tedavi beraberinde bir kas yırtığı sorunu yoksa tıbbi tedavi ile başlar. Hastaların ağrıları azaltılır, omuzlarını kullanımları ile ilgili oneriler yapılır. Omuza yonelik ev egzersiz programı verilir. Cok ozel bir durum yoksa omuzları sabitlenmez. Hareketsiz bırakılmaz. Tedavi surecinde hekimin hasta takibi onemlidir. Bircok hasta ağrısı biraz rahatladığında takipten cıkar, surec yeterli tedavi edilmediğinde sorun kronikleşir ve tedavi gucleşir. Bir grup hasta da omuzda ağrıya neden olacak hareketlerini kısıtlıyarak bir sonraki başlıkta değineceğimiz sorun olan donuk omuz hastalığına donuşebilir. Omuz sıkışma hastalığının ilk basamak tedavisi olan tıbbi tedavi, egzersiz ve omuz kullanımı değiştirmek onemsenmelidir. Bu tedaviye yanıt yeterli olmassa hasta 2. basamak tedavi olarak Fizik tedavi ve Rehabilitasyon programına alınır. Hasta bu programda bir merkeze bağlanarak gunluk olarak fizik tedavi ajanlarının yardımıyla ağrı ve hareket genişliğini, gucun arttırmaya yonelik bir tedavi alır. Bu tedavi en az 3 hafta ve uzerinde surmelidir. Ev egzersiz programlarıyla desteklenmelidir. Bu surec icinde bazen tedaviye yanıtı arttırmak icin omuza enjeksiyon tedavisi yapılabilir. Bu enjeksiyonların iceriğinde kortizon ve lokal anestezik maddelerin bir karışımı vardır. Lokal doku reaksiyonunu azaltıcı ve ağrıyı giderici bir cozumle egzersiz yapılmasını kolaylaştırır. Enjeksiyonlar sıklıkla MR gorulmeden yapılmamalıdır, kortizonun hastalar tarafından korkulan genel vucut etkileri gorulmese de tekrarlayan enjeksiyonlar kaslardaki sorunların artışına kasların yapılarının bozulmasına neden olabilir. Bu nedenle enjeksiyonların uygun zaman ve endikasyonlarda yapılması ve cok tekrarlanmaması onemlidir.
3. basamak tedavi yukarıdaki tedavi seceneklerine yanıt vermeyen hasta grupları icin gereklidir. Ancak ulkemizde hastalar hekime gec başvurdukları icin bircok hasta sıklıkla 3. basamak tedaviye doğrudan aday olur. Bu tedavi cerrahi tedavi bicimidir. Omuz sıkışma hastalarının yukarıdaki tedavilere yanıt vermemiş bir bolumu kas yırtığı hastalarının ise daha buyuk bir coğunuluğu yakınmaları uzun sureli ise, omuz fonksiyon kaybı, hareket kısıtlılığı ve ağrı kalıcı ise cerrahi olarak tedavi edilmelidirler.
Cerrahi tedavide kucuk kesilerle acık veya kapalı (artroskopik) olarak sıkışmaya neden olan bolgede dokuların temizliği ve varsa kas yırtıklarının onarımı yapılır. İyi secilmiş hastalarda cerrahi sonrası başarı oranı yuksektir. Cerrahi sonrası da hastaların bir rehabilitasyon programına ihtiyacı vardır. (Resim 3: Acık cerrahi ile omuz kas onarımı- Resim 4: Kapalı artroskopik cerrahi ile omuz kas onarımı)
Donuk Omuz hastalığı;
Donuk omuz hastalığı omuzun hareketlerinin belli bir surec icinde kısıtlanması. durumudur. Farklı yaş gruplarında ortaya cıkabilir. Hastalarda omuz ekleminde cok ciddi hareket kısıtlılığı ve ağrı vardır. Omuzu hareket ettirme cabasında ağrı artar, hasta ağrı artmasın diye omuzunda hareketi daha da kısıtlayınca omuz eklemi sertleşir ve donuk omuz hastalığı olarak adlandırılır. Neden bazen omuz ekleminin ici ve/veya dışında kemik-kas-tendon-bağ gibiyumuşak doku sorunlarına bağlı olabildiği gibi bazen omuz ekleminde nedeni tam olarak ortaya konamayan sadece eklem kapsulu buzuşmesiyle de ortaya cıkabilir. (Resim 5: Normal ve donuk omuz kapsullerinin şematik gorunumu) Şeker hastalığı vb. genel vucut hastalıklarında, bazen uzun suren bir cerrahi tedaviden sonra veya başka sistem hastalıklarına eşlik edebilir olan hastalarda gorulebilir.
Oncelik omuzun donme, cevirme (sırta, baş arkasına) hareketleri kısıtlanırken daha sonra omuzun kaldırma yani kolun kalkması hareketleri de kısıtlanır.
Tedavi
Altta yatan nedeni araştırmak gereklidir. Oncelikle ağrı tedavisi cok onemlidir. Cunku ağrı hastanın egzersiz ve rehabilitasyon programına uyumunu azaltır, ağrı varken hastanın omuz hareketlerini acmaya yonelik rehabilitasyon programları uygulanamaz. Hastalara ev egzersiz programları genelde yeterli olmaz, ağrı guclu ağrı kesicilerle bazen bolgenin enjeksiyonlarla uyuşturulması ile kesilir ve hastanın omuzu rehabilite edilmeye calışılır. Bu arada takip cok onemlidir. Hastalarda gelişmeler cok yavaş olabilir. Uygun rehabilitasyon programına rağmen hastanın hareketlerinde acılma yavaş oluyorsa veya olmuyorsa tedaviyi hızlandırmak icin secilen hastalarda ameliyathane koşullarında hasta uyutularak kapalı (artroskopik ve/veya manipulasyon) cerrahi işlemlerle omuz eklem kapsulu ve gergin kas grupları gevşetilir. Eğer neden omuz cevresi veya icinde kemik-kas-tendon-bağ gibi yumuşak doku sorunuysa cerrahi tedavi kararı daha erken verilmelidir, cunku altta yatan bu sorun cozulmedikce donuk omuzu tedavi etmek imkansız olur.
ARAMA MOTORLARI İCİN İNGİLİZCE TANIMI: SHOULDER PAIN, SHOULDER IMPINGEMENT SYNDROME, ROTATOR CUFF TEAR, FROZEN SHOULDER

[h=2]İzmir Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]