Spinal travmalar yuksek mortalite ve morbidite oranları ile seyreden ve sonucları ile bireyi ve toplumu etkileyen travmatik lezyonların
başında gelmektedir.
Kısa surede ve doğru mudahalenin prognozu etkiliyor olması, hastanın tetkik ve tedavisinin yeterli olarak yapılabileceği merkezlere ihtiyac duyulmuş ve bu amacla bazı ulkelerde spinal travma merkezleri kurulmuştur.
Bu merkezlerde spinal travmalı hastalara ilk mudahalenin daha hızlı ve standardize yapılabilmesi onemlidir. Tarihcesi cok eskilere dayanan bu yaralanmalar endustri cağına paralel olarak artan trafik ve iş kazaları, yuksekten duşme, endustriyel yaralanmalar, ateşli silah yaralanmaları, spor yaralanmaları nedeniyle sıkca gorulmektedir. ABD’de bir milyonda 30 kişi spinal travma riski altında olduğu kabul edilmektedir.
Spinal travmalar genclerde daha yuksek oranda gorulur.Ortalama yaş 33.5 olarak literaturde belirtilmiştir. Erkek bayan oranı 4 de 1’dir.En
onemli sebep trafik kazalarıdır.
ABD’de yılda 1000.000’de 30 oranında kişinin spinal travma riski taşıdığı kabul edilmektedir. gorulmektedir .Gunumuzde artan trafik kazaları yanında ,iş kazaları ve yuksekten duşme sonucu vertebra kırıklarında artış sozkonusudur. Literaturde vertebra zedelenmeleri 15-34 yaş arası erkeklerde sık rastlandığı bildirilmektedir.
Calışmamızda da en sık 13 (%30.2) hasta ile 15-30 yaş arası olgularda vertebra zedelenmesi gozlendi. Spinal travmaların en sık nedeni trafik kazalarıdır. Hagen ve ark’nın yaptıkları bir calışmada, duşmeler %45, motorlu taşıt kazası %35 olarak bildirilmiştir.
Burney ve ark’nın yaprığı calışmada taşıt kazası %40,duşmeler %20,ateşli silah yaralanmaları %13.6 olarak bildirilmiştir. Meyer ve ark spinal travma nedenlerini trafik kazaları %42, duşmeler % 22.8 olarak bildirmişlerdir. Calışmamızda ise yaralanma mekanizmaları incelendiğinde yuksekten duşmeler %60.4, trafik kazaları % 34.8 ve suya dalma % 4.6 oranda bulunmuştur.

Literaturdeki calışmalardan gorulduğu gibi yuksekten duşmeler ve trafik kazaları en sık karşılaşılan travma nedenleridir. Hagen’in
calışmasında olduğu gibi calışmamızda duşmeler ilk sırada yer almıştır. Etyolojinin bolgeler ve ulkeler arası farklılıklar gosterdiği
gorulmektedir.
Bolgenin coğrafi yapısı ve sosyoekonmoik nedenleri yuksekten duşme olgularının ilk sırada gorulmesini acıklayabilir.
Hagen ve ark’nın 238 hastayı iceren serilerinde etkilenen bolgelere gore dağılım incelendiğinde % 50 servikal, %33 torasik, %18
lomber bolgedeki vertebranın zedelendiği bildirilmiştir.
Meyer’in 2195 olgusundan 1372’si (%61) servikal bolgededir (7). Calışmamızda %60.4 servikal ,%23.2 torakal ve %16.4 ile lomber bolgedeki vertebraların etkilendiği goruldu.Hagen ve Meyer’in calışmalarında olduğu gibi calışmamızda ilk sırada servikal bolgedeki travmalar yeralmaktadır. Alker’in yaptığı bir calışmada 312 servikal vertebra kırığından %22’si , Bucholz’ın 112 olgusundan %21 ust servikal bolgede olduğu saptanmıştır. Bizim serimizde olguların 11’i (%42.3) ust servikal ,15’i (%57.69) alt servikal bolgede patoloji vardı.
Spinal kanalın en hareketli segmentleri ( C4,C5,C6, T12, L1,L2) olduğundan injuri riski bu segmentlerde oldukca yuksektir.
İnjurilerin %10’u servikotorasik bolgede meydana gelir. Torakal bolgede spinal kanal daha dar olup, vertebralar fixe olup, toraks kafesi ile
eklemleşir, injuri olabilmesi icin daha buyuk kuvvet gerekir. Torakolomber bileşke daha hareketli olduğundan ikinci sıklıkla injuriler bu
bolgede gorulur.
Meyer akut spinal yaralanmalı olgular serisinde %42.9 oranında multıpl travma olduğunu bildirmiştir. Apuzzo ve ark. 45 olguluk
serilerinde olguların %17.8’inde serebral kotuzyo , % 9.8’inde kraniyal fraktur, % 4.4 unde pulmoner, %4.4’unde abdominal yaralanma
olduğunu bildirmişlerdir(14).Bizim olgularımızın; %6.9 serebral lezyon , %11.6 toraks patolojisi, %2.3 multipl extremite frakturu varken
%79 ek bir patoloji yoktu.
İlk muayenede saptanan spinal kord yaralanması tiplerinin oranları Zileli ve arkadaşlarının 1989 yılında Ege bolgesinde yaptıkları
calışmada:bulgu yok (%32),tetraplejik(%10),tetraparetik(%10),parapleji k(%13),paraparezik(%6),kauda equina lezyonu(%12)(15)iken
calışmamızda bu oranlar: ( %4.6) paraparezi,(%16.2)parapleji,(%11.6) kuadripleji , 29 olguda (%67.4) norolojik defisit yok şeklinde idi.
Amerika’da motorlu taşıt kazaları sonucu medulla spinalis yaralanmaları sonucu yılda 6000 kişinin olduğu rapor edilmiştir.Burney
ve ark calışmasında spinal yaralanmalı hastaların hastane mortalitesi %17 olarak bildirilmiştir(10).1999 yılında KTU İlk ve Acil Yardım
Anabilm Dalında yapılan epidemiyolojik bir calışmada; 651 travma hastasının 39’u(%6) spinal travma olup mortalite % 5.1 olarak
bulunmuş idi . Bu calışmada ise mortalite % 6.9 olarak bulundu.
Spinal travmalar yuksek morbidite ve mortalite ile seyreden toplumu etkileyen travmatik lezyonların başında gelmektedir. Hastanın
kısa surede acil olarak stabilizasyonu sağlanarak ileri bir merkeze transportu gerekmektedir. Spınal travmadan şuphelenilen tum
hastaların norolojik muayenesi yapılmalı radyolojik tetkikleri yapılmalı immobilizsyonu sağlanmalı ve ek patolojiler varsa bunlara yonelik
tedaviler uygulanmalıdır.
Omurga operasyonlarından sonra dikkat edilmesi gerekenler
Herhangi bir sebeple omurga operasyonu olan hastamızı bekleyen ve unutmaması gereken bilgiler şunlardır;
Hic bir yapılan cerrahinin yaradılıştan gelen vucut yapısını sağlaması mumkun değildir. Yapılan cerrahi sizin kazancınız ve
mutluluğunuz ve geleceğiniz icin yapılmıştır.
Size yapılan omurga cerrahisinin amacı yaradılıştan gelen vucut yapısına yakın fonksiyon goren bir sistem oluşturulmasıdır.
Sonucta omurga cerrahisinde yaradılıştan gelen vucut yapısına dışardan yerleştirilen enstrumantlar konulmaktadır.
Bu enstrumantların sayısı ve turu var olan soruna gore değişmektedir. Bu enstrumanatların vucuda uyum sağlaması gereklidir. Orneğin bir diş dolgusunda bile alışma suresinin olması gibi. Enstrumantların vucuda alışma suresi 6 ayla 1 yıl arasında değişmektedir.
Omurga cerrahisinde de tum tedavi şekillerinde olduğu gibi kazanclar yanında kayıplarda soz konusudur.Onemli olan kazancın
buyukluğu olmalıdır.
Omurga cerrahisinde hastalarımızın en cok şikayet ettikleri konular;
1.Hareketlerimi istediğim gibi yapamıyorum: Yapılan ameliyatın seviyesine gore değişmek uzere omurga ameliyatlarında hareket
kısıtlılığı ortaya cıkar. Bu hareket kısıtlılığının derecesi kabaca yapılan her omurga segmenti icin yaklaşık %5 olmaktadır. Aslında var
olan omurga sorunları hastalarda omurga operasyonu yapılmamış olsa da hareketlerini istediği gibi yapma sorununu
mutlaka taşımaktadır. Ancak omurga cerrahisinde kazanc ağrının ortadan kaldırılması ve gelişmiş ve gelişmesi muhtemel sinir kayıpların
onune gecilmesidir.
2.Otururken batma hissediyorum, ağırlık varmış hissediyorum: Bu gibi şikayetler enstrumantlara vucudun alışma surecinde olan
rahatsızlıklardır. Şunu unutmamak gerekir bu enstrumantlarla zaman gecitkce alışacak ve vucudunuzun bir parcası olarak kabul
edeceksiniz.
3.Duştum platinlerim kayar, kırılır endişesi: Usulune uygun yerleştirilmiş platinlerin kucuk haretlerle kayması ve kırılması mumkun
değildir. Ancak yaşlı hastalarda ilerleyen kemik erimesi soz konusu olduğunda platinlerde hareketlenme gelişebilir. Ağır kazalarda
veya darbelerde platinlerde kırılma olabilir. Bilindiği uzere her maddenin belirli bir dayanma gucu vardır. Sure gectikce metaller yorulur.
Buna metal yorgunluğu adı verilir.
4.Belime takılan platinlerin belirli bir sureden sonra alınması gerekliymiş: Belinize koyulan enstrumantlar vucut tarafından kabul edilen
malzemelerdir. Sizde var olması sakınca oluşturmaz. Ancak gerek hastanın psikolojik yapısı enstrumantların varlığına izin vermiyorsa
gerekse var olam sorun kemiklerle guclendirilmişse 2 yıldan sonra platinler alınabilir.
5.Platinli operasyondan sonra yine aynı sorunlar gelişebilir mi? Belinize koyulan enstrumantlar belirli bir segmenti kontrol altında tutar
ancak bu segmentlerin uzerindeki ve altındaki segmentler icin koruma sağlamaz. Yani hasta olarak tarafınızın bu tur ameliyatlardan
sonra kendinize ozen gostermeniz, kendinizi korumanız, hekiminiz ile diyalog icinde bulunmanız gerekmektedir.
Omurga operasyonlarında gelişebilecek sorunlar
Omurga operasyonları zor ve tecrube gerektiren operasyonlardır. Omurga operasyonları riskli ameliyatlardır. Bu riskler yapılacak omurga
sorununa ve genişliğine gore farklılıklar gostermektedir. Yapılacak omurga segment sayısı arttıkca cıkabilecek sorunlar artmaktadır.
Skolyoz ve kifoz cerrahisinde riskler daha fazla ve cıkabilecek komplikasyonlar cok daha fazladır.Bu gelişebilecek erken veya gec
donem komplikasyonlar bu cerrahinin uygulanması gerektiren tum hastalarda gelişebileceği gibi bu cerrahiyi uygulayan tum omurga
cerrahlarında da gelişebilir. Bundan dolayı hekiminizle kore olmanız uyum icinde aynı yonde hareket etmeniz onemlidir.

Omurga cerrahisinde erken donem komplikasyonları
1. Vidaların malpozisyonu: yani vidaların uygun yere yerleştirilememesi. Yani vidaların omurga icinde değil etrafında yerleşim
gostermesi.Tekrar ameliyat riski taşır
2. Sinir zedelenmeleri: Vidaların seyri boyunca sinirde bacağa giden sinirlerde meydana gelen zararlanmalar.Seviyeye gore değişmek
uzere motor ve duyu arazları gelişebilir.
3.Vidaların omuriilik zarını zedelemeleri ve Beyin omurilik Sıvı kacaklarının meydana gelmesi. Tekrar operasyon riski taşıyabilir.
4.Omurilikte zararlanmaların oluşmasıFelc riski taşır. Tekrar operasyon gerektirebilir.
5.Sinir kanallarında sıkışıklık meydana gelerek operasyondan sonra ağrıların artması.Tekrar operasyon riski taşır.
6.Yara yeri enfeksiyonları:Yaranın acılmasını gerektirir:
7.İmplant enfeksiyonları .İmplatın cıkarılmasını gerektiririr.

Omurga cerrahisinde gec donem komplikasyonları
1.Vidaların yerinden kayması genellikle nedeni zaman icinde gelişen osteoforz veya şiddetli travmalardır.
2.Vidaların kırılması Metal yorguluğuna veya seviyesine uygun kalınlıkta vida yerleştirilmemesine veya enstrumant sisteminin kalitesine
bağlıdır.
3.Rodların yerinden kayması Vidaları bağlayan sistemlerin metal yorgunluğuna, travmalara veya sistemin kalitesine bağlıdır.
4.Enstrumant uygulanan segmentin uzerinde fıtık veya kaymanın gelişmesi Hastanın dikkatsiz ve ozensiz davranmasına, travmalara
bağlıdır.
5.Enstrumant uygunan segmentin altında fıtık veya kaymanın gelişmesi Hastanın dikkatsiz ve ozensiz davranmasına ve travmalara
bağlıdır.
Omurga operasyonları
Omurga operasyonları Beyin ve Sinir Cerrahisi icersinde uygulanılan operasyonlardır. Omurga vucudun yukunu karşılayan bacaklara
ileten bir onemli bir yapıdır. Omurga aynı zamanda belirli hareketliliğe izin veren bir yapıdır. Omurgadaki bazı gelişen sorunlar mekanik
Ağrılara neden olurken bazı gelişen sorunlar hem mekanik hemde sinirsel ağrılara neden olur. Omurgadaki sorun ne olursa olsun
gelişen ağrılar sosyal, cinsel, ailesel, işsel hayatı engelleyen sorunlar oluşturabilirler.
Omurgada ne gibi sorunlar olabilir?
Omurgada kaymalar olabilir, omurgada kırıklar olabilir, omurgada eğrilikler kifoz veya skolyoz olabilir. İşte bu sorunlar derecelerine tespit
edilme yaşına gore mudahale gerektirebilirler. Omurgada yapılan mudahalelere bağlı gelişebilecek sorunlarda soz konusudur.
Orneğin bel bolgesinde 3 seviye uzerinde omurilik kanal darlığı olan bir hastaya yapılması gerekli olan bir cerrahi durumunda omurgada
kayma,kırık,kifoz ve skolyoz olmasada omurga cerrahisi planlanmaktadır. Orneğin 3 seviye lomber disk hernisi yapılacak bir olguya
yapılacak cerrahiye bağlı olmak uzere omurga cerrahisi planlanabilmektedir.
Yine aynı şekilde omurgada kayma var ama cerrahi boyutlarda değil ancak bel fıtığı var ve mudahale gerekiyor yapılacak cerrahinin
kaymayı artırabileceği duşunulerek omurga operasyonları duşunulebilmektedir.
Omurga operasyonlarında amac omurgadaki dizilimi sağlamak en azından ilerlemesini engellemektir.

[h=2]Konya Beyin Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]