Okula Başlarken Ayrılık Kaygısı
Cocukların okula başladıkları donemde, uyum problemleri ile karşılaşılabilmektedir. Okula gitmek istemeyebilir veya başlangıcta istekli olmalarına rağmen sonrasında isteksiz davranabilirler. Normale gore daha kaygılı ve aileye duşkun davranışları gorulmektedir. Bu durumda cocuğun ayrılma kaygısı yaşıyor olabileceği akla gelmelidir. Her cocuk ozeldir bu nedenle de farklı davranışları ve nedenleri bulunmaktadır.
Ayrılma kaygısı; cocuğun bağlanma turunden, gecmişte yaşadığı bir olaydan, ailenin cocuğu okula gonderirken sergilediği davranışlardan, okul ve ev değişikliğinden, travmatik bir yaşantıdan, cocuğun okula yuklediği anlamdan ve okul ortamının ozelliklerinden kaynaklanabilir. Aileyle cocuk arasında patolojik bir bağlanma turunden ve guvenli bağlanmanın olmayışından-zarar gormuş olmasından bahsedilebilir. Zaman zaman belirtiler kaybolup tekrar ortaya cıkabilir.
Cocukta; okuldan kacma veya okula gitmek istememe, aklının ailede kalması ve aileden ayrıldığında huzursuzluk duyma, aşırı ağlama, aşırı ofke, ayrılma konusunda direnc gosterme, karın ağrısı ve mide bulantısı, yeme ve uyku problemleri, vucudun bir bolumunde ağrı, alt ıslatma, nefes darlığı ve kalp carpıntıları, derslerine ve odevlerine karşı ilgisizlik, ice kapanma, korku, stres vs. gibi belirtiler gorulebilir.
Temelinde guven ve sevgi acısından endişe bulunmaktadır. Cocuklar ailelerinden ayrıldıklarında; ihtiyaclarının karşılanması, terk edilme, cevredekilerin ve ortamın yabancılığı, eve olan uzaklık, aileye istenildiğinde ulaşılamama duşuncesi, yetersizlik ve hata yapma korkusu konularında endişe yaşarlar. Bu nedenle cozum olarak; cocukların endişe duyduğu konularda destekleyici davranışlar sergilenmenin gerektiğinden bahsedebiliriz.
Ne yapmalıyız?
Sabırlı, kararlı ve tutarlı olunmalı ve başlangıcta sorunlarla karşılaşılma ihtimaline karşı hazırlıklı olunmalıdır.
Cocuğa acıklanan her soz kısa ve net ifadelerden oluşmalıdır. Anlamasını ve dikkatini surdurmesini kolaylaştıracaktır.
"Her daim" cocuğun yanından ayrılırken kacarak, gozukmeden gidilmemelidir. Bu cocuğun guvenini sarsan bir durumdur. Cocuğa yanından ayrılınacağı ve daha sonra tekrar yanına gelineceği anlatılmalıdır. Yanından gidilmesinin nedenleri ve ne kadar ayrı kalınacağı belirtilmelidir. Ayrı olunan sure icinde ihtiyac duyulduğunda cocukla telefonda goruşulerek geri gelineceği tekrar soylenmelidir. Cocuğun ikna olması ve sakinliğini koruması acısından onemlidir.
Cocuğunuzu, genel anlamda okula başlamanın oncesinde; kuralları, sorumlulukları ve sınırları olan bir yaşam tarzına alıştırın. Cunku yaşam; kuralları icerir ve bizlere sorumluluklar yukler. Cocuk hayatı gercekliğiyle oğrenmeli ve sınırlılıkları, kuralları ve sorumlulukları olan bir yaşama sahip olduğumuzu bilmelidir. Fakat bu durum abartılarak, cocuğun kendi kararlarını kendisinin almasını engelleyecek duruma getirilmemelidir. Aksi halde ozguveni duşuk, dış denetimli, otorite ihtiyacı duyan, karar verme becerisi ve kendine saygısı duşuk bir karakter yapısı ortaya cıkacaktır. Sınırsız ve kuralsız bir cocuk olmasının engellenmesi yeterlidir. Aşırısı zararlıdır. Bu durumun okulla bağlantı olarak da lanse edilmesi uygun değildir; cunku cocuğun kurallara uymasının ve sınırlarını bilmesinin gerekcesi okul değildir. Yaşamdır. Aksi halde zihninde, okul hakkında olumsuz bir imaj cizilecektir.
Diğer cocuklarla karşılaştırılmamalıdır.
Okul ve oğretmenler, ceza aracı olarak kullanılmamalıdır.
Uyku ve beslenme duzenine dikkat edilmelidir.
Cocuğun okula başlayacağı fikri, ebeveyn tarafından da kabullenilmelidir. Okulla ilgili konulardaki olumsuzluklara cocuğun tanık olması engellenmeli ve stresli davranışlar sergilenmemelidir; cunku cocuk okulu anlamlandırma surecinde ailenin davranışlarını gozlemlemektedir.
Cocuğun zihinsel hazırlığını sağlayabilmesi icin, okula başlamadan once durum hakkında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Cocuk okula gideceğini, oncesinde bilmelidir ki buna gore zihinsel hazırlığını oluşturabilsin.
Okulu onceden gormesi cocuk icin faydalı olacaktır. Oncesinde zihninde somut bir resim oluşturabilmesini ve buna bağlı olarak kaygısının azalmasını sağlayacaktır.
Okul icin gerekli eşyaları alırken cocuğun eşlik etmesi sağlanmalıdır.
Bedensel ve duygusal acıdan da okula hazır olmalıdır. Yetersizlik duygusuna kapılacağı faktorler varsa uzerinde durulmalı ve desteklenmelidir.
Okul; ders ve odevden ibaret olarak anlatılmamalı, surekli olarak bu konulardan bahsedilmemelidir. Fakat bu bilgiler de goz ardı edilmemeli, cocuğa anlatılmalıdır. Yeni arkadaşlar edineceği, yeni şeyler oğreneceği, yaşıtlarının da kendisi gibi okula gittiği anlatılmalıdır.
Okul, her şeyiyle cok mukemmel ve guzel bir ortam gibi anlatılmamalıdır. Sevmediği ve rahatsız olduğu bir durumda guven kaygı, hayal kırıklığı ortaya cıkabilir.
Cocuğun okulla ilgili tutumu karşısında ebeveynler birbiriyle tutarlı davranışlar sergilemelidir. Anne okula alıştırmaya calışırken baba "bugun gitmesin o zaman" vs gibi zıt duşunceler belirtmemelidir.
Cocuğa, okul başlangıc ve bitiş saatleri, kac dersi olduğu ve okuldan alınacağı saatler soylenmelidir. Gerekirse sıkılmadan defalarca acıklanmalıdır.
Cocuğun sevildiğini ve onun yalnız bırakılmayacağını hissetmesi sağlanmalıdır.
Cocuk -başlangıcta- okul ortamında aileden ayrıldığı icin huzursuzluk cıkardığında imkan varsa telefonla aileye ulaşılıp aileyle goruşturulmelidir. Telefonda; okul cıkışı dersler bittikten sonra kendisinin okuldan alınacağı belirtilmeli ve bu şekilde sakinleşmesi sağlanmalıdır. Bu davranış ile cocuk, ailesine istediği an ulaşabileceğini gorerek kendini guvende hissedecek ve terk edilme kaygısında azalma olacaktır.
Cocuk olumsuz davranışlar sergilediğinde ebeveynler sakin ve rahat davranışlar sergilemeye devam etmelidir. Bu durum, cocuğun okula gitme duşuncesini normalleştirmesini sağlayacaktır.
Cocuk okuldan erken geldiğinde ve okula gitmek istemediğinde, kararlılıkla cocuk okula goturulmeli-gonderilmelidir.
Okul hakkında cok soru sormaktan kacınılmalı bu sayede de cocuğun bunalması engellenmelidir.
Problemler yoğun yaşanıyorsa veya ustesinden gelinemiyorsa uzmandan destek alınmalıdır.

[h=2]Ankara Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]