Cocukla kurulacak sağlıklı bir ilişkide, cocuğun gelişim donemi ozellikleri hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Eğer anne-babalar cocuklarının gelişim ozelliklerini bilirlerse, cocuklarının yaptıkları davranışları değerlendirmede ve onlarla sağlıklı bir iletişim kurmada başarılı olabileceklerdir. Bir diğer onemli nokta; ebeveynlerin cocuklarını olduklarıgibi kabul edip, cocukların kendilerinin kucuk bir modeli olmadıkları, kendilerine ozgu bireyler oldukları gerceğinden hareket etmeleri gerektiğidir.
En şanslı cocuklar, onların olumlu olduğu kadar olumsuz davranışlarının sorumluluğunu da ustlenen ve kendi tutumlarını gozden geciren; birbirleriyle tutarlı davranıp davranmadıklarını irdeleyen anne-babaların cocuklarıdır; cunku pek az anne-babanın her ikisinin de cocuğun sorumluluğunu ustlendiği gorulur.
Sosyal davranışın kaynağı bebekliğin ilk gunlerine kadar uzanır. Yaşamın başlangıcında gorulen ilk sosyal davranış, bebeklerin annelerine olan bağlılığıdır. Ancak bebekler buyudukce anneye bu şekilde bağlı kalamaz ve cevrelerini araştırmak icin onlardan koparlar. Goruluyor ki ilk sosyal davranışların gelişim oykusu, anneye bağlılık ve ondan kopmaile başlamaktadır.
Baba ile kurulan bağın da onemi buyuktur. Gelişim surecinde yeterli ozguven, iyi şekilde organize olmuş sosyal ilişkiler ve kendi kendini disipline etme gibi ozelliklerin edinilmesinde baba ile kurulan iletişimin değeri yadsınamaz. Ayrıca cinsel kimliğin kazanılmasında, ozellikle erkek cocuklar icin baba ozel bir onem taşır.
Aile icindeki bireylerle cocuğun kurduğu ilişki, cocuğun gelişimini etkileyen en onemli etken olarak kendisini gosterir. En doğru cocuk yetiştirme tarzı bilincli otorite, destekleyici-yetkili-guvenilir tutumdur. Boyle bir aile ortamında cocukduygusal, sosyal ve bilişsel yonden daha ileri bir gelişim profili sergiler.
Cocuğun kişilik oluşumu, karakterinin bicimlenmesi ve benlik saygısının gelişimi, buyuk olcude ozdeşim modelleri olan ana-babanın kişilik yapılarına bağlıdır. Kendine guveni olan anne ve baba, bu ozguvenlerini cocuklarına da yansıtıp guvenli olmalarını sağlar. Anne ve babanın davranışlarını kendine model olarak alan cocuk, boylelikle istenen ve istenmeyen davranışları onlardan oğrenecek, kendini bu doğrultuda yonlendirecektir. Ancak cocuğun, anne ve babasının tavırlarını benimseyebilmesi icin ana-baba-cocuk ucgeni arasında, sevgi, saygı ve guven olması gerekir. Anne ve babanın birbirlerine karşı olan ilişkilerinin sevgi ve saygı temeline dayanması; cocuğun cinsiyetine ozgu rolu benimsemesi, kendine guvenli bir karakter yapısı oluşturabilmesi, sağlıklı bir kimlik geliştirebilmesi icin buyuk onem taşır.
3-6 yaşlar arsında girişkenlik ozellikleri geliştirebilmek icin, anne-babalar cocuğun bağımsız davranışlarını teşvik etmelidirler. Cocukların kendi secimleri doğrultusundaki girişimleri desteklenmeli, bağımsız bir şekilde başarılı olabilecekleri fırsatlar yaratılmalıdır.
Ebeveynlerin cocuklarına karşı davranış şekilleri, olumlu ve duyarlı olmalarının etkileri, cocukların akran ilişkilerine de yansır. Ayrıca ebeveyn-cocuk ilişkisi uyumu, cocuğun sosyal ortamlardaki uyumunu gosteren en iyi belirti olarak kabul edilir. Annesiyle iletişimde guven duyan, istekli ve pozitif olan cocukların anaokullarında akranlarıyla da daha iyi ilişkiler icinde olduğu gorulur. Pozitif-olgun tepkiler, ebeveynler ve cocuk arasındaki uyumlu davranışlar cocuğa etkili iletişim becerilerini oğrenme ve uygulama fırsatı verir.
Okul oncesi donemdeki cocuklar, ilk okuma-yazma deneyimlerini de ev ortamında edinmektedirler. Cocukların okuma-yazma deneyimlerinin şekillenmesinde ebeveynlerin ve kardeşlerin onemli rolleri vardır. Cocuklar, okuma yazmadaki ilk deneyimlerini onlarla kurduğu etkileşimlerle kazanmaktadırlar. Cocuğun cevresinde yer alan resimli kitaplar cocuğun merakını uyandırarak ebeveynleri veya kardeşleri ile etkileşime gecmesine yardım etmektedir. Ebeveynler, cocuğa resimli kitapları okurken, cocuk sayfalar uzerindeki sembollerle konuşma arasındaki ilişkileri anlamaya başlar. Okunan resimli kitaplar, cocuğun konuşma dili ile yazı dili arasındaki farklılıkları ayırt etmesine ve anlamasına yardımcı olmaktadır.
KAYNAKCA: Arıcak, T. (1997). Anne-babalar eğitim hatalarından ne kadar sorumlu? Yaşadıkca Eğitim Dergisi, 55, 20-23
Atlı, C. (2006). Okul oncesi eğitimi alan 6 yaş cocuklarının sosyal ilişkileri anlamlandırmasının incelenmesi, Yayınlanmamış Yuksek Lisans Tezi, Hacettepe Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu, Ankara.
Cuceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi
Morgan, C.T. (1986). Psikolojiye giriş ders kitabı. Ankara: Hacettepe Universitesi Psikoloji Bolumu Yayınları.
Yavuzer, H. (1997). Cocuk eğitimi. Ankara: Remzi Kitabevi.
Yavuzer, H. (2007). Cocuğu tanımak ve anlamak. Ankara: Remzi Kitabevi
Yeşilyaprak, B. vd. (2004). Gelişim ve oğrenme psikolojisi. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
Yeşilyaprak, B. vd. (2004). Gelişim ve oğrenme psikolojisi. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]