Okulun Rolu
Okul fobisi tedavisinin eve odaklaması terapiye katılımcıların olabilece­ğini duşunduğu bir secenek olmasına rağmen hic şuphe yok ki okul onemli bir rol oynar. Acıkca bircok durumlar ispatlamıştır ki, cocuğun okul isteksizli­ği evdeyken değil okuldayken ne olacağı korkusundan kaynaklanır. Ev us­tunde durma bazen okul tedavisinin onemi uzerinde etki eder. Bu gercekci değildir. Cunku problemle uğraşacak okuldur. Okul calışmasında cocukların ailelerine, evdeki ilgilerine, dikkat etmeleri onemlidir. Fakat okulun yerleşmiş bilgisi olmaksızın sadece aile uzerinde calışmak yararlı olmaz. Cocuk okula gelmediği zaman okul oğrencilerinin okula karşı davranışlarını geliştirmek icin değişik yontemler uygulayabilir. Okul yaşamına samimi bir yer gozuyle bakılmasına onem verilmesi, okulu daha demokratik bir kılmak icin okulun kurallarına ve yontemine daha yumuşak bakılması bunun yanında daha iyi sonuc sağlaması acısından oğle aralan ve teneffuslerde cocuklara daha az karmaşık imkÂnlar verilmesi ilk ve orta dereceli okullar arasında gecişi kolaylaştırmak okul gelişimine yonelik stratejilerdir.
Eğer cocuk okulu sevdi ise mutluysa ve kendini orada guvende hissediyorsa cocuk evden cok okulda cocuk kendini rahat hissetmesi mumkundur. Eğer okul muduru problemin okuldan kaynaklandığını fark ederse okulun genel tutumuna uygun olarak servis dışında olanları butunleştirmek icin adımlar atmalıdır. Eğer okul butun olarak olumlu bir yerse okul fobisi olan cocuk ozel bir ilgiye ihtiyac duyacaktır. Mudur bu problemle ilgilenen personel arayabilir. Bir kişi devamsızlıkla ilgilenerek problemin devamsızlıktan mı yada okul fobisinden mi kaynaklanıp kaynaklanmadığına karar vermelidir
Oğretmen
Anlayışlı oğretmen cocuğun normal korku veya belirli kriz ile başa cıkmasının arasındaki farkın bilincinde olabilir. Stres ve cocuklarda korku cocuğa krizden onde ulaşmadan once tanımlanabilir
Kişilik ozellikleri itibariyle yakın olan cocukların okul fobisini yaşamalarında sınıf ici etkenlerde tetikleyici rol oynayabilir. Bu nedenle oğretmenin daha okulun ilk gunlerinde, “bu şiiri ezberlemeyen yarın okula gelmesin” tarzındaki bir uyarısı, yapı itibariyle yatkın olan cocukta boyle bir fobini oluşumunu kolaylaştırır. Oğretmenlerin bu konuda duyarlı ve dikkatli olmaları gerekir.
Oğretmen, cocuğun sınıf icinde mutlu olabilmesi ve sınıf ortamına katılımının sağlanması konusunda gerekli desteği gostermelidir.
Oğretmen cocuğu rahatlattıktan sonra ona bazı gorev ve sorumluluklar verecek onemini ve işlevini vurgulamalıdır.
Okul Sendromu
İster ilkokula yeni başlasın, ister ara sınıf oğrencisi olsun, bazı cocuklar okula gitmekten kacınma yonunde yoğun bir caba sarf ederler. Bu yinelenen caba zaman zaman kaygı verici boyutlara varır.
“Okul Sendromu”adını verdiğimiz bu kacınma tepkisini altı uyarı işareti vardır.
Heves ve enerji kaybı
Alıngan ve sinirli olma
İştahsızlık
Uykuda huzursuzluk
Ortada bir neden yokken gozyaşlarına boğulmak.
Baş ve karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi psikosomatik belirtilerde artış.
Cocuğun okula gitmeme tepkisinin ardındaki etkenlerle, kaygının yerleşmesine neden olabilecek olasılıklar şunlar olabilir:
Problem olasılığı 1-ayrılık endişesi. Sorunun ilk nedeni sizden ayrı kalmanın getirdiği mutsuzluktur. Bu durum, daha cok oyun grubundan ve anaokulu deneyiminden yoksun, tek cocuklarda gorulur. Birdenbire, gunu buyuk bir bolumunde evden ayrı kalmanın oluşturduğu gerilim onemli bir sıkıntıya yol acabilir.
Problem olasılığı 2- yeni deneyimlerle baş etme. Gucluğe neden olan faktorlerden bir diğeri de, cocuğun değişim ve yeniliklerle baş etme ihtiyacıdır. Bunlar sadece derslerin getirdiği yeni zihinsel beklentiler değil, aynı zamanda okula başlamayla birlikte gelen bir dizi yeni deneyimi de kap­samaktadır. Oldukca farklı bir ortama girme, sınıfını bulma, yabancılarla tanışma, yemek icin nereye gidilmesi gerektiğini keşfetme, ellerini yıkayacağı yeri bulma, okul kurallarını oğrenme, kişisel disiplini geliştirme, grup projele­rinde yer alma gibi deneyimler soz konusudur.
Evin bildik, rahat ve zihinsel acıdan daha az yorucu ortamında anneyle birlikte yaşamaya alışan cocuğa bu, urkutucu bir deneyim gibi gelebilir.
Problem olasılığı 3- Gercekci olmayan yuksek beklentiler. Yetişkinlerin beklentileriyle mucadele etmek, bazı cocuklarda sterse yol acan başlıca etkendir. Bu daha cok, cocukların başarılarında, mukemmeliyetci bir tutum benimsemek şeklinde kendini gosterir. Bazıları, sınıfta bir testten ikinci olmayı, sonuncu olmaya eşdeğer gorurler. Her seferinde yuksek standartlar koyduğunuz ve buyuk olasılıkla tam bir başarı dışındaki durumlarda eleştirici olduğunuz takdirde, cocukta stres oluşma riski artacaktır.
Problem olasılığı 4- Kendini yalnız hissetme-. Arkadaş edinme konusunda yetersiz ya da isteksiz gibi gorunen utangac ve cekingen cocuklar, yalnızlığa ve reddedilmeye mahkûmdurlar. Belirli kişilik ozellikleri rağbet gorme riskini artırır. Bencil ya da saldırgan, sulu goz ya da dağınık olarak gorulme, reddedilmenin en sık rastlanan nedenleri arasındadır. Diğer durumlarda, yalnızlığa cocuğun kontrolu dışındaki olaylar neden olmaktadır.
Cocukların alışkanlıklarına oldukca bağlı olmalarından dolayı yeni gelenin, coğunluğun dışındaki herhangi bir ozelliğe sahip olması da, reddedilmesi icin bir sebep olabilir. Arkadaşlarınızdan daha parlak ya da durgun olan bir cocuk, arkadaşlarınca alay konusu olabilir ya da soyutlanabilir. Aksan, giyim veya gorunumdeki farklılık, hatta alışılmadık bir isme sahip olma bile cocuğun sosyal acıdan reddedilme riskini artırmaktadır.
Yalnızlığın diğer bir nedeni de, okul ile ev arasındaki fiziksel uzaklıktır. Aynı cevredeki cocuklar, zamanlarının buyuk kısmını, coğunlukla okul dışında birlikte oynayarak gecirirler. Eğer cocuğun yaşadığı yer okuldan cok uzakta ise, onlara katılması mumkun olmayacak ve belki de potansiyel arkadaş cevresinden dışlanmış olacaktır.
Okula başlamak, okul değiştirmek ve hatta sınıf değiştirmek, eski arkadaşlara etmek anlamına gelebilir. Ozellikle erkek cocuklar, oyun gruplarına yeni birinin katılımı konusunda isteksizdirler. Yeni gelenin sosyal kabul gormesi coğunlukla uzun zaman alır. Cekingen, guvensiz ve sosyal yetenekleri az gelişmiş bir cocuğun kabul gormesi daha da uzayabilir. Bazı utangac kişilik ozellikleri olan cocukların cesaretleri, surekli reddedilmekten dolayı oylesine kırılır ki, tum katılma hayallerinden vazgecerler. Ozellikle kardeşleri olmayan cocukla, arkadaşlıktan uzak dururlar, cunku uygun şekilde oynamayı bilemezler.
Problem olasılığı 5- Zarar verici davranışlar maruz kalma: 0- kula başlayan cocukların başkaları tarafından zarar gormelerini kontrol etmenin yolu yoktur. Bu, tum yaş duzeylerinde gorulebilir ve cocuklarda cok buyuk endişe, acı ve uzuntuye neden olur. Bazı durumlarda surekli olarak başkalarından zarar gorme, bunalımlara bile yol acabilir. Okula yeni başlayan bir cocuk, başkalarından zarar gorme durumunda pek cok acıdan, daha savunmasızdır. Herhangi bir gucluğun, henuz başlangıcta halledilmesi, cocuğun mutluluğu ve başarısı acısından cok onemlidir
Okul fobisi olan cocuk, okulu sever ve okula gitmeyi başarabilirse ornek bir oğrenci olur. Bu cocuklar başarı kaygısı olan, uyumlu, aşırı onay bekleyen, ailesine bağımlı cocuklardır. Okul fobisi olan cocuğun sorunu temelde evden kaynaklanmaktadır.
Babası tarafından kotu muamele goren ve kendisine aşırı derecede bağımlı olan annesine destek olmak amacıyla okula gitmek istemeyebilir.
Eğer cocuk evdeki yaşamıyla ilgili bir guvensizlik duyuyorsa, gun boyunca o evdeki yaşamıyla ilgili bir guvensizlik duyuyorsa, gun boyunca o evde yokken herhangi bir olay olabilir diye okula gitme konusunda bilinc dışı bir korku geliştirebilir. Cocukta ev yaşamına ilişkin bir guvensizlik uyandıran, endişeye yol acan bazı nedenler aşağıda sıralanmıştır:
Ebeveynden biri evden uzakta (şehir dışında) calışmaktadır.
Aile bireylerinden biri ciddi bicimde hastadır.
Annesi ve babası onun onunde cok fazla kavga etmektedir.
Ailenin yeni bir bebeği olmuştur.
Kısa bir sure once yakın bir akraba olmuştur.
Ana-babası, cok ustune duşmektedir ve aşırı koruyucudur.
Ana baba yeni boşanmıştır.
Yukarda belirtilen yakın cevre ozelliklerine sahip cocuklarda sıralanan bu nedenlerden biri, tetiği ceken ve okul fobisini başlatan bir etken olabilir.
Okul fobisi olan cocuklar, aile bireyleri dışındaki yabancı kişilerle sosyal ilişki kurmakta gucluk cekerler ve utangactırlar. Okul fobisi, cocukta ceşitli derecelerde psikosomatik belirtiler şeklinde gorulur. Bunlar coğunlukla, mide bulantısı, karın ağrısı, kusma, baş donmesi şeklinde bedensel yakınmalardır. Bu yakınmalar, sabahları okula gitmeden once Pazar akşamları gorulur. Okul servis aracının gitmesiyle birlikte tum yakınmalar biter.
Okul fobisi yaşamakta olan cocuk; okula gitmek istemez, duygusal bozukluklar gosterir. Ancak bununla birlikte başka bir anti-sosyal davranışlara rastlanmaz

[h=2]Ankara Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]