OKUL CAĞINDAKİ COCUKLARDA DENGELİ VE SAĞLIKLI BESLENME
Ağac yaşken “doğrulur!”
Yaşamın ilk yılları, sağlığın temellerinin atıldığı son derece onemli bir donemdir. Beslenme alışkanlıkları kalp - damar hastalıkları, hipertansiyon, diyabet, kanser gibi pek cok hastalıkta onemli rol oynamaktadır. Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme bircok kronik hastalıktan korunmada etkili olmaktadır. İleri yaşlarda gorulen birtakım rahatsızlıkların temeli henuz kucuk yaşlarda iken atıldığı icin yaşamın her doneminde besin alımına dikkat etmek gerekmektedir.
Okul cağındaki cocuklar buyume ve gelişme doneminde olduğu icin yeterli ve dengeli beslenmeleri ayrı bir onem taşır. Bu yaşlardaki yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda fiziksel gelişimin yanı sıra zeka gelişimi ve oğrenme yeteneklerinin de olumsuz yonde etkilendiği gorulmektedir. Daha sonraki yaşlarda cocukların fiziksel gelişimleri beslenme durumlarının iyileştirilmesi ile bir dereceye kadar duzelebilse de mental gelişimlerindeki bozukluğun yeterli ve dengeli beslenen cocukların duzeyine erişemediği gorulmekte ve bu durum okul cağında kendisini gostermektedir.
Aşağıdaki besinleri tuketen cocuklar “zehir gibi” olur!
Yapılan bilimsel calışmalar, algılamayı artıran ve hafızayı guclendiren bazı besinlerin olduğunu ortaya koymuştur: Balık, yumurta, et, tavuk, hindi, yağlı tohumlar (fındık, yerfıstığı, badem ve ceviz), sut, yoğurt, havuc, limon, yaban mersini, avokado, kırmızı kepekli tahıllar, ısırgan otu ve pekmez... Ote yandan rafine şeker iceren besinlerin fazla tuketimi vucutta triptofan ve seratonin duzeylerini etkilemekte ve bilişsel işlev uzerine olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Beslenme cantasına yeniden duzenleme getirin
Cocuğunuz ister sabahcı, ister oğlenci olsun; hic fark etmez. Yeter ki kahvaltı ederek gune başlasın. Cunku kahvaltı etmeyen cocukların okul başarılarının daha duşuk olduğu pek cok bilimsel makalede ustune basılarak vurgulanmaktadır. Zamansızlık bahane edilerek, hatta coğu kez uşengeclik sebebiyle ihmal edilen kahvaltının eksikliği, gunun erken saatlerinde kan şekerinin duşmesine bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, uyku hali, dikkatsizlik ve konsantrasyon gucluğu gibi belirtilerle okul başarısını direkt olarak etkilemektedir. Halbuki sut, yumurta, peynir, zeytin, pekmez, esmer ekmek, soğuş salata gibi besinlerden oluşan klasik bir kahvaltı yapılabildiği gibi taze sıkma meyve suyu, omlet ve esmer ekmek de tuketilebilir. Daha pratik olması adına; sut ile birlikte kahvaltılık tahıl gevrek karışımı ya da esmer ekmek ile hazırlanmış soğuk sandvic veya tost da tuketilebilir.
Okula goturulen beslenme cantasında bulunan besinlerle uyandıktan saatler sonra kahvaltı yapmaktansa, 5 – 10 dakika erken uyanarak hazırlanan kahvaltıyı evde tuketmek; beslenme cantasına da kutu sut, şeker ilavesiz meyve suyu (%100 diye tabir edilenlerden), taze veya kuru meyve, yağlı tohumlar vb koyarak ara oğun şeklinde tuketmek cok daha sağlıklı olacaktır.
Ya sonra…
“Fast food” diye tabir edilen ayakustu beslenme veya abur - cubur yeme alışkanlığı cocuk ve gencler arasında yaygın olarak gorulmektedir. Aslında bu tip beslenme gunumuzde insanın hızlı yaşam temposu nedeniyle oluşmuştur. Boylelikle gunluk alınan enerjinin onemli bir kısmı yağlardan karşılanmaktadır. Ayrıca A ve C vitaminleri, kalsiyum, posa (lif) tuketimi yetersiz kalırken enerji, yağ ve tuz tuketiminde aşırıya kacılmaktadır.
Bu yaş grubunun diğer bir yanlış alışkanlığı da oğun atlamaktır. En cok atlanan oğun ise kahvaltıdır. Sabah kahvaltısı gunun en onemli oğundur. Ergenlik cağında ozellikle kızlarda yemek yeme ile ilgili bozukluklar (anoreksia ve bulimia nevroza vb) gorulmektedir. Gencler kendi kendilerini kusturmakta, laksatif ve diuretik ilaclar kullanmakta, dolayısıyla sağlıkları bozulmaktadır.

Okul cağı cocuklarının oğun atlamalarını onlemek, şeker ve şeker iceren besinlerden, abur - cubur yeme alışkanlıklarından uzaklaşmalarını sağlamak adına aileye cok onemli gorevler duşuyor. Cocukların nasihatten ziyade iyi orneğe ihtiyacı vardır. Onların yanında asitli icecek yerine pekmezli su; dondurma yerine dondurulmuş yoğurt; cips yerine tam taneli kahvaltılık tahıl gevrekleri tuketerek ilk adımı atabilirsiniz. Cunku cocuklar, ebeveynlerinden gorduğu davranışları kendi hayatlarına uyarlamaktadır. Kahvaltı etme alışkanlığı bulunmayan, surekli cips, kuruyemiş, asitli icecek, tatlı tuketen bir anne babanın cok sağlıklı beslenen bir cocuk yetiştirmesi beklenemez. Elbette bu yaş grubundaki cocukların okuldan geldiklerinde boylesi kotu bir beslenme alışkanlığı icerisinde bulunmaları istenmez. Ancak ev odevlerini yaparken biskuvi, meşrubat, tatlı yerine sut, kivi, kepekli sandvic yemelerini duşunmek de pek gercekci değil. Burada tum iş annede bitiyor.
Okul donuşu ideal bir beslenme programında ceşitlilik on planda olmalıdır. Her gun aynı tarz besinlerden oluşan ara oğunler bıkkınlık hissi yaratacaktır. Bir gun taze sıkılmış meyve suyu ve kepekli biskuvi, diğer gun kepekli tost / sandvic ve ayran şeklinde alternatifler oluşturulmalıdır. Bu besinleri sunuş şekli de buyuk onem taşımaktadır. Ornek olarak; taze sıkılmış meyve suyunun icerisine rengarenk ve spiral şeklinde bir pipet konulması, meyve tabağı hazırlanırken dilimlenen meyvelerden ceşitli şekillerin oluşturulması, haşlanmış yumurtaların kabuklarının boyanması gibi. Boylelikle besin değeri yuksek olan yiyecek ve iceceklerin keyifle tuketimi sağlanabilir. Tatlı konusunda da tuketim sıklığı ve miktarına bir sınırlama getirilmeli, sutlu veya meyveli tatlılar tercih etmesi sağlanmalıdır.

[h=2]Muğla Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]