Anne adayının ve karnındaki bebeğin sağlık durumlarının travay veya doğum eylemi sırasında tehlikeye girdiği ya da travay suresinin beklenenden uzun surduğu durumlarda Mudahaleli Doğum gerekebilir. Mudahaleli doğum denilince aşağıdakiler akla gelir.
Doğum İnduksiyonu (Suni sancı) :İcine bir takım ilaclar koyulduktan sonra, anne adayına intravenoz yani damar yoluyla serum verilmesine doğum induksiyonu denir. Doğum eylemi sırasında en sık olarak uygulanan mudahale olup, rahim kasılmalarının yani doğum sancılarının başlatılması ya da desteklenmesi yoluyla doğumun hızlandırılmasıdır. Halk arasında buna suni sancı da denmektedir.
Epizyotomi (Dikişli doğum) uzensiz bir şekilde yırtılmayı onlemek ve bebeğin başının cıkışını kolaylaştırmak icin vajina ve anus arasındaki perine bolgesinin kesilmesidir. Halk arasında bilinen adı ile doğumda dikiş atılmasıdır. Her doğumda epizyotomi olması zorunlu değildir.
Forseps : Halk arasında "kaşık" olarak gecen ve bebeğin başının aşağıdaki şekilde kavranarak doğumu kolaylaştırmaya yarayan bir alettir
Vakum : Aşağıdaki şekilde gorulduğu gibi bebeğin başına yerleştirilen bir can ve buna bağlı bir vakum cihazı ile bebeğin başının cekilmesi yoluyla doğumun hızlandırılmasına yarar.
I-DOĞUM İNDUKSİYONU (Doğum İnduksiyonu (Suni sancı))
Rahim kasılmalarının yani doğum ağrılarının ile başlatılması, desteklenmesi veya arttırılmasına doğum induksiyonu denir. Amac doğum surecinin hızlandırılmasıdır.
İnduksiyon işlemlerinin tumu hastane ortamında uygulanmalıdır. Genel olarak uc tur doğum induksiyonu yontemi vardır:
1-Amniotomi
En cok uygulanan doğal induksiyon yontemidir. Bebeğin icinde bulunduğu su yani amniyon kesesinin acılmasına amniotomi denir. Bu yolla hem anne vucudundan salgılanan bazı maddeler, hem de bebeğin kafasının direkt olarak rahim ağzı uzerine basınc etkisi ile doğum ağrıları başlayıp artabilir.
Ancak amniotomiden sonra 24 saat icinde doğum ağrıları başlamazsa anne ve bebekte enfeksiyon riskleri ortaya cıkabilir.
2- Oksitosin infuzyonu (Suni sancı)
Doğum induksiyonu amacıyla uygulanan bir başka yontem ise damardan oksitosin isimli ilacın serum icinde verilmesidir. Halk arasında verilen isim suni sancıdır. Uygulama nedeni ve şekli ne olursa olsun induksiyona başlanmadan once, dikkatli bir değerlendirme ve muayene yapılmalıdır. Bunun nedenle:
-Bebek ile annenin kemik catısı arasında uygunsuzluk bulunmadığı belirlenmelidir.
-Bebekte bir pozisyon anormalliği bulunmamalıdır.
-Rahim ağzında doğuma hazırlık değişiklikleri gercekleşmiş olmalıdır.
Uygulamaya mumkun olan en duşuk dozlarda başlanır ve istenen yoğunluk, şiddet ve sıklıkta kasılmalar başlayıncaya kadar doz yavaş yavaş arttırılır. Anne adayının ve bebeğin cok yakın olarak izlenmesi gerekir, cunku iki kasılma arasında rahmin gevşememesi veya kasılmaların cok uzun surmesi hem anne hem de bebek acısından tehlikeli sonuclar doğurabilir.
Doğumun izlenmesi yani monitorizasyonu NST (Non Stress Test) ile olur.
NST de, bebeğin kalp atımları ve rahim kasılmaları bir grafik kağıt uzerine basılır. Ust bolum kalp seslerini, alt kısım ise rahim kasılmalarını gosterir
3- Prostaglandin uygulaması:
Prostaglandin maddesinin ağızdan veya vajinal yolla uygulanmasıyla doğumun başlatılması veya hızlandırılmasıdır.
Prostaglandinler, genellikle gunu gecen yani doğumu geciken veya bebekteki anormalliklerden dolayı gebeliğinin sonlandırılması karar verilen gebelere uygulanır.
II- Epizyotomi (Dikişli doğum)
Doğum sırasında bebeğin gelen kısmının vajina ve anus arasında duzensiz yırtıklara neden olmadan ve bir an once doğurtulması amacıyla vajina ile anus arasındaki bolgenin (perine) kesilmesi ile yapılan doğum mudahalesine epizyotomi denir. Halk arasında dikişli doğum olarak bilinmektedir. İlk gebeliklerde vajina esnekliği daha once doğum yapmışlara oranla daha az olduğundan ilk gebelikte uygulanma olasılığı daha fazladır. Epizyotomi kesileri en sık olarak mediolateral (capraz) ve median (anuse dik) şekilde olabilir.
III- Forseps
Forseps bebeğin bir an once doğurtulması amacı ile kullanılan kaşık şeklinde aletlerdir.
Forseps bebeğin başının doğumunun uzadığı hallerde, bebekte sıkıntı saptanması durumunda, ya da annenin ıkınmasının uygun olmadığı kalp hastalığı gibi durumlarda ya da annenin uygun şekilde ıkınamadığı durumlarda kullanılır.
Modern obstetride sadece cıkım esnasında uygulanması uygundur. Bebeğin kafasının yukarıda olduğu hallerde sezaryen ile doğum tercih edilmelidir.
IV- Vakum
Vakum uygulanma gerekceleri ve komplikasyonları da forseps ile benzerdir. Burada bebeğin kafasına yerleştirilen bir can ve buna bağlı bir vakum cihazı yardımıyla bebek cekilir. Forsepse gore uygulanması daha kolay olup hem anne hem de bebek acısından daha az travmatiktir.
Gunumuzde medikolegal baskılar nedeniyle forseps ve vakum uygulamaları oldukca azalmış ve sezaryen doğum oranlarında artışlar olmuştur.
[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]