Gunumuzun en buyuk sorunlarıdan olan aşırı stres yorgunluk uykusuzluk dengesiz beslenme beraberinde olumsuz sonuclar doğuruyor. Bu olumsuz sonuclar geri donuşu olmayan hastalıklara yol acıyor. Bu hastalıkların başında da ms (multiple skleroz) yer almaktadır. norotravmanın ardından genc erişkinlerde en sık gorulen norolojik bozukluktur. Sadece ABD'de yaklaşık 350.000-400.000 doktorlarca tanı konmuş kişi vardır. Hastalığın nedeni daha tam olarak anlaşılmamış olmakla birlikte, genetik ve cevresel etkenlerin birleşimiyle ortaya cıktığına inanılmaktadır. Ceşitli tipleri olsa da tumu merkezi sinir sisteminin (MSS) yangısı (enflamasyonu) ile nitelenir. Ana problem vucudun sinir dokunun etrafını cevreleyen ve bir kılıf olan miyelin kılıfının harabiyetidir. Kısaca oz bağışıklık hastalığıdır. Yani bağışıklık sisteminin kişinin kendi hucrelerini tanıyamaması, bunun sonucunda vucutta yabancı madde sanıp yok etmeye calışması ile sonuclanıp vucudun kendi kendine zarar vermesidir.
Bir MS hastası, MS'i şu ornekle tanımlıyor. "Elektrik kablolarını duşunun. Tellerin uzeri, yalıtımı sağlayan plastikle kaplıdır. Bir sebepten kabloların uzerindeki plastik sıyrılır veya yer yer acılır. Bu durumda cıplak teller birbirine değer ve kısa devre olur. İnsan vucudunda da binlerce kilometre sinir vardır ve bu sinirlerin uzeri miyelin denen yağlı bir madde ile cevrelidir. MS te bu miyelin yer yer yok olur ve vucutta kısa devre oluşur." Hastanın da dediği gibi bir nevi kacaklar soz konusu oluyor bu kacaklar nedeniyle de yeterli duzgun iletimi sağlayamadığı icin denge kordinasyon problemleri ortaya cıkıyor.
Hastalığın adı iki sozcukten oluşmaktadır:
Multipl: coklu yani bir ya da daha cok bolgede etkin olmak
Skleroz: Kalınlaşma Sertleşme yani vucudun savunma mekanizmasının myelin kılıfına saldırması sonucu, bu kılıfı sertleştirerek işlevsiz duruma getirmesi.
Multiple Skleroz: miyelin kılıfının deformasyonu sonucu oluşan rahatsızlık
Vucudun yabancı madde diye saldırdığı miyelin kılıfı yağlı yumuşak ve iletken bir yapıya sahiptir. Amacı sinir iletiminin duzgun ve hızlı olmasını sağlamaktır bu kılıfın etkilendiği bolumler artık işlev gormez hale gelir bu işlevsizlik sonucu iletim de aksaklıklar ortaya kacaklar ortaya cıkar. Bu etkilenimin olduğu yerde sertleşme işlevsizleşme olur ki buna PLAK denir. Plak MS hastalığında cok onemli yer tutar plak sayısının cok olması MS in hastalığının olumsuz sonucunun daha cok goruleceğini gostermektedir. Gelen impuls (akım) plağa geldiğinde iletim sağlayamayacak ve iletim aksamalar olacak bu da bu hastalığı ortaya cıkaracaktır. Hastalığın etkilediği kişiler coğunlukla 20-40 yaş arası erişkinlerdir. Kadınlarda gorulme sıklığı erkeklere oranla iki katıdır. Hastalığın coğrafyası da, ekvatordan kutuplara doğru gidildikce genişler. Daha cok Kuzey Avrupa'da yaygındır.
MS YOL ACAN FAKTORLER NELERDİR;
Hastalığın ana nedeni bilinmemektedir ama yapılan araştırmalar genetik gecişli olduğunu gostermektedir. Bununla birlikte cevresel etmenlerin de (yorgunluk sinir stres travma kotu beslenme vs.) etkilediği bilimsel gercektir.
Bununla birlikte; Bu konuda uc yaygın teori vardır:
I- Virus Saldırısı
MS bazı yavaş etkili virusler tarafından meydana getirilebilir

II- Bağışıklık reaksiyonu
MS, vucudun yanlışlıkla kendi dokusuna saldırdığı bir oto-ummin reaksiyon sonucunda ortaya cıkmış olabilir.

III- Kombinasyon
Hem virusler hem de bağışıklık sistemi reaksiyonu MS’e yol acabilir. Virusler vucuda girdiğinde hucreler icinde gelişmeye başlarlar. Vucudun savunma mekanizması hem viruslere karşı hem de vucudun kendi hucrelerine karşı tahrip edici olabilir.
NE GİBİ BELİRTİLERİ OLABİLİR VEYA NE GİBİ SEKELLER BIRAKABİLİR;

Bulanık ya da cift gorme, (gozbebeklerinin istemsiz hareketi),
Beceriksizlik,
Konuşma bozukluğu,
Duygu durumlarda kolayca değişebilme niteliği,
Yorgunluk
Elde sinirlerdeki harabiyet nedeniyle kasların işlev yapamama hali ile karakterize paralizi (felc) durumu,
Vucudun tek tarafını tutan felc durumu,
His kaybı, uyuşma ve karıncalanma hissi,
Sık idrara cıkma ve idrar kacırma (inkontinans)
Erkeklerde iktidarsızlık,
koordinasyon bozukluğu
Sadece bir kol veya bir bacağı tutan felc,
Denge problemi ve baş donmesi
TEDAVİSİ;
Gunumuzde hastalara tum MS ceşitlerinde kortizon (metil prednizolone) ve ataklı MS ceşitlerinde kortizon ve beta-interferon veya copaxone vb. tedavisi verilmekle birlikte FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON onerilmektedir. Bu rahatsızlıkda ataklar sonrası kaybedilen işlevlerin geri kazanılabilmesi icin ayrıca gecirilen atağın bıraktığı sekeli azaltabilmek icin iyi bir fizik tedavi programı şarttır. Bu program da hasta icin gerekli olan her sey fizyoterapisti tarafından belirlenmeli ve uygun tedavi programı cıkarılmalıdır.
Bu program dahilinde denge koordinasyon germe kuvvetlendirme drecli egzersizler progresif egzersizler PNF fasilitasyon inhibisyon teknikleri gibi bir cok tekniklerden faydalanılarak hastalığın tedavisi mumkun olduğunca yapılmalıdır. Aksi takdirde iyileşme şansını kaybedebilir.
KORUNMA YOLLARI
Bu rahatsızlığın nedeni net olarak belli değildir. Fakat yapılan araştırmalar duzenli beslenmenin stresden uzak bir yasam tarzının surdurulmesinin duzenli olarak spor yapmanın hastalığa yakalanma riskini azalttığını gostermektedir.




[h=2]Malatya Fizyoterapist uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]