Mizac, Karakter ve Kişilik Kavramları Psikiyatri de genellikle herhangi bir davranışın altında yatan dinamikler cok irdelenir.
Depresyonda ki bir hasta, panik atak veya bipolar bozukluğu olan hasta da davranışın temellerine inildiğinde genellikle hastanın yakınları bize “bunu neden yapıyor” rahtasızlığından mı gibi sorular yoneltmektedir. Bu acıdan hastalıkları gozetmeksizin psikiyatride mizac karakter ve kişilik tanımlarını yapmak istedim.
Mizac (temperament) tabiat, yaradılış, huy anlamında kullanılmaktadır. Uyaranlara doğuştan yapısal olarak belli bir şekilde tepki verme eğilimidir. Son gunlerde moda olan Fıtrat kelimesini de kullanabiliriz. Mizac, antik cağda "benlik ve ozelliklerinin bireysel ve biricik oluşunun biyolojik temeli" olarak tanımlanmıştır. Psikososyal araştırmalara gore mizac, kalıtılan gelişimsel olarak sabit olan kişilik icerikleri olarak kabul edilir. Mizac alanları cocukluktan erişkinlik donemine sabittir ve farklı kultur ve etnik yapılarda yapısal olarak tutarlıdır. Bireylerde gorulen mizac ozellikleri yaklaşık %50 oranında kalıtılabilir. Genetik faktorler sıklıkla mizac tipini belirler. Diğer taraftan mizacın zamanla kısmi olculerde değişme gostereceğine de inanılmaktadır.
Karakter, cocuğun buyurken kullandığı savunma mekanizmalarının, endojen mizac eğilimlerine ve cevresel etkilere adaptasyonunun bir sonucudur. Karakterin kalıtımı daha zayıftır ve sosyo-kulturel oğrenmeden ılımlı duzeyde etkilenir. Karakter cocukluktan erişkinliğe adım adım olgunlaşır. Bu olgunlaşma onceki mizac oruntuleri ve sosyokulturel eğitimle doğrusal bir ilişki icerisinde değildir. Karakter istemli amaclar ve tutumlar cercevesinde verilen yanıtlardır.
Kişilik (personality), yapısal etkenler, gelişimsel etkenler ve toplumsal deneyimlerden kaynağını alan, bireyin kendine ozgu yaşam tarzı ve uyum modellerini belirleyen, ice sindirilmiş duşunuş, duyuş ve davranış kalıpları olarak tanımlanmıştır. Uzun bir zaman suresince kişiyi bir varlık olarak oluşturan, tanımlayan ve diğerlerinden ayırt eden ozelliklerdir. Herkesin yaşam bicimi olarak bilincli ve bilincdışı yollardan geliştirdiği kokleşmiş davranış bicimleridir. Kişilik, kişi ile cevresi arasındaki duzgun, kararlı, sabit, karşılıklı bir ilişkiyi devam ettirrnek icin kullanılır. Genetik ve yapısal faktorlerden etkilenir ve cocuğun erken donem ebeveyn ilişkisi ve sosyal ortamlarla şekillenir. "Persona" kelimesinin sozcuk anlamı "maske"dir. Persona, bireyin dış dunyadaki davranış ve diğerleriyle ilişki kurma tarzı olarak da tanımlanabilir. Kişilik ozelliği, kalıcı, alışılmış, yineleyen davranışların toplamıdır ve zaman icinde tutarlıdır. Kişilik ozellikleri kişiliğin belirginleşmiş yonleri olup, mutlaka patolojiyi gostermez. Kişilik bozukluğuna gelince, bugunku tanımı ile DSM-IV'de kişinin kulturune gore beklenenden onemli olcude sapmalar gosteren, suregiden bir ic yaşantı ve davranış oruntusudur; yaygındır ve esnekliği yoktur. Ergenlik ya da genc erişkinlik yıllarında başlar, zamanla kalıcı olur, sıkıntı ya da işlevsellikte bozulmaya yol acar.
DSM-IV kişilik bozukluğunu şoyle tanımlamaktadır: "kişinin icinde yaşadığı kulturun beklentilerinden belirgin olarak sapan, surekli davranış ve ic yaşantı oruntusu".
Bu oruntu aşağıdaki alanlardan ikisinde ya da daha fazlasında kendini belli eder: 1. Biliş; yani kendini, başka insanları ve olayları algılama ve yorumlama yolları.
 2. Duygulanım; yani duygusal tepkilerin gorulme aralığı, yoğunluğu, değişkenliği ve uygunluğu. 3. Kişilerarası işlevsellik.
 4. Durtu kontrolu. Bu oruntu değişmez; uzun suredir vardır ve başlangıcı en azından ergenlik ya da genc erişkinlik donemine uzanır. Oruntu esneklik gostermez ve cok ceşitli kişisel ve toplumsal durumları kapsar; klinik acıdan belirgin bir sıkıntıya, ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da diğer onemli işlevsellik alanlarında bozulmaya yol acar. DSM-IV'de sınıflandırılan kişilik bozukluğu alt tipleri, şizotipal, şizoid, paranoid, narsisistik, borderline, antisosyal, histriyonik, obsesif-kompulsif, bağımlı ve cekingen kişilik bozukluklarıdır.

[h=2]İstanbul Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]