Migren sadece baş ağrısından ibaret bir hastalık değildir. Kişinin gunluk aktivitelerini engelleyen, baş ağrısı yanı sıra bircok belirtiler de gosteren bir durumdur. Baş ağrısı, migrenin belirtilerinden yalnızca biridir. Genellikle tek taraflı, yoğun ve zonklayıcı tarzda bir baş ağrısıdır. Migren, Dunya Sağlık Orgutu’ne gore, gunluk yaşamı en cok engelleyen kronik hastalıklar arasında yer almaktadır. Turkiye de gorulme sıklığı %16, Kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha sık gorulmektedir. Hormonal olarak aktif olunan genc ve orta yaş donemde migren sıklığı daha da artmaktadır. Her beş kadından birinde gorulmektedir. Erkeklerde ise gorulme oranı onda bir.
Migren ağrısı nasıl bir ağrıdır?
Migren ağrısı genelde goz arkasında, oyucu, yarım, zonklayıcı karakterde, bulantı ve kusmanın eşlik edebildiği ağrıdır. Ancak her migren ağrısı yarım değildir, yuzde 40 migrenlide ağrı tum başı tutabilmektedir. Enseden başlayan ağrılar daha cok gerilim baş ağrısı gibi duşunulse de migrenlilerin coğunda da ağrı enseden başlar. Ağrı bazen de bir gozun etrafında başlar ve enseye doğru yayılır. Migren ağrısının en temel ozelliklerinden biri de ağrının eğilip kalkma, yurume ve merdiven cıkma gibi hareketler ile şiddetlenmesidir.
Ağrıya eşlik eden başka belirtiler var mı?
Ağrıya sıklıkla bulantı, kusma, ışıktan ve sesten rahatsız olma ve cok nadiren bir tarafta uyuşma veya kuvvetsizlik eşlik edebilir. Hastalar bu donemde yemek yeme istemez; ışık, gurultu ve kokulardan cok rahatsız olduğu icin genellikle loş, sessiz bir odada istirahatı tercih eder. Uyuyabilirse coğu hastada ağrı hafifler ve gecer.
Kişi onceden migreninin tutabileceğini hissedebilir mi?
Migrenli kişilerin yarıya yakınında prodromal belirti diye adlandırılan esneme, huzursuzluk, konsantrasyon gucluğu, bazen yemek yeme isteği gibi hisler ortaya cıkar. Bu belirtilerden saatler, hatta bazen birkac gun sonra migren ağrısı başlayabilir. Bu donemde tatlı yeme isteği on planda olabilir.
Migrenlilerin yaklaşık beşte birinde ‘aura’ dediğimiz bir donem vardır. Bu doneminde kişi gorme alanında kırık cizgiler, parlak ışıklar gormeye başlar. Gormesi bulanıklaşabilir. Bazen de bir kolda, yuzde uyuşma hissedilebilir. Belirtiler ortalama 30-45 dakika devam eder. Bu donem biterken sıklıkla şiddetli migren ağrısı başlar.
Migren kimlerde gorulur?
Migren kadınlarda daha sık gorulur. Ailesinde migreni olanlarda daha sıktır. Migrenlilerin en az 4’te birinde ailede başka migrenliler de var. Ancak gunumuzde migren icin bir gen saptanabilmiş değildir.
Migren daha sıklıkla 20-40 yaş arasında ortaya cıkar. Ancak cocukluk doneminde veya 50 yaşlardan sonra da gorulebilir. Cocuklukta gorulduğunde suresi yetişkinlerden daha kısa olup genelde 3-4 saat surmektedir.
Migren baş ağrısının ozellikleri nelerdir? Migrenim olduğundan nasıl şuphelenebilirim?
Eğer baş ağrınız aşağıdaki ozelliklerden iceriyor ise;
Eğer ilac almazsanız ya da tedavi başarılı olmazsa, bu baş ağrısı atakları 4-72 saat suruyor, ağrı gecince rahat iseniz
Baş ağrınız başın bir tarafında oluyor ise
Baş ağrınız zonklayıcı ozellik taşıyorsa
Baş ağrınız gunluk aktivitelerinizi sınırlayacak olcude şiddetliyse
Baş ağrınız merdiven cıkmak gibi bir fiziksel aktivite ile şiddetleniyor; acık havada gezmek yerine karanlık, loş bir yerde yatmayı tercih ediyorsanız
Baş ağrılarınıza bazen bulantı, kusma eşlik ediyor ise
Işıktan ve sesten rahatsız oluyorsanız
siz bir migren hastası olabilirsiniz.
Migrenin diğer baş ağrılarından farkı nedir?
Migren kendine ozgu bir baş ağrısıdır. Baş ağrısının diğer bir turu olan gerilim tipi baş ağrısından farklıdır. Orneğin gerilim tipi baş ağrıları temelde stres ve psikolojik nedenlerle ortaya cıkan ağrılardır. Kasların kotu kullanımı gerilim baş ağrısında etkendir. Oysa migren baş ağrısında psikolojik nedenlerden ziyade genetik yatkınlık ve hormonal nedenler on plandadır. Migrende beynin beyin damarlarının ve zarlarının iltihaplanması ve bu iltihaplı damarların baş ağrısını oluşturması soz konusudur. Psikolojik nedenler migreni tetikleyebilir ama migren psikolojik bir ağrı değildir.
Migreni tetikleyen faktorler nelerdir?
Parlak ışık veya titreyen ışıklar
Basınc değişiklileri, hava durumu değişiklileri
Lodos, aşırı sıcak
Duzensiz uyku. Uykusuzluk ya da aşırı uyuma migreni tetikleyebilir.
Ucak yolculukları
Hava kirliliği, sigara dumanı
Kadınlarda hormonal değişiklikler (Âdet donemi Kotu kokular, bazen parfum kokuları
Ruhsal durum değişiklikleri, bazen uzuntu bazen de sevincli durumlar migreni tetikleyebilmektedir.
Gurultu
Aclık, orneğin Ramazanda migren tetiklenebilmektedir.
Bazı yiyecek ve icecekler (cikolata, kabuklu kuruyemiş, kırmızı şarap vb)
Migreni tetikleyen faktorler arasında pek cok besin sorumlu tutulmaktadır. Ancak, her hastada migren ağrısını artıran yiyecek farklı olabilir. Onemli olan kişinin ağrısını tetikleyen maddeyi kendisinin bulup, keşfetmesidir. Orneğin peynir yedikten sonra atak geldiyse peyniri diyetten cıkarmak gerekir. Ama atak gelmiyorsa boyle bir kısıtlamaya gidilmez. En cok suclanan gıda olan cikolata ile migren atağı coğu zaman ilişkili değil
Kahve iyi mi kotu mu?
Dengeli kahve tuketimi yararlı olabilir, ağrı kesicilerin etkisini artırıcı rol oynayabilir. Ama cok kullanıldığında tam tersi etki gosteriyor. Bireysel faktorler de cok onemli; bazı kişilerde kahve migreni tetiklerken bazı kişilerde de migrenin hafiflemesine neden olmaktadır.
Migren yaşam boyu surer mi?
Migren uzun donemli bir hastalıktır. Omur boyu olabilir. Genelde 20-40 yaş arasında başlasa da nadiren 60’lı yaşlarda da başlamaktadır. Bazen birkac sene, bazen 10-20 yıl, bazen daha uzun surebiliyor. Bazen de migren ağrıları diğer ağrılar ile birlikte olabilmekte, kronik migren haline donebilmektedir.
Kronik migren nedir?
Eğer migren ağrısı ayda 15 gunden daha uzun devam ediyor ise bu duruma kronik migren diyoruz. Tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Migren tanısı nasıl konur?
Migren tanısı icin ozel bir tetkik yoktur, tamamen kişinin oykusune dayanmaktadır. MR ve kan tetkiklerini migren tanısı icin değil, ayırıcı tanı icin isteriz. Her hastada MR yaptırmaya gerek yoktur.
Migren nasıl tedavi edilir?
Tedavinin ana esası bireyselleştirmektir. Yani her migrenlinin tedavisi kendine ozgudur. Tedavide oncelikle migreni artıran nedenleri ortaya koymaya calışırız. Migren atağının yiyecekler ile, uykuyla ya da aclıkla ilişkisini fark etmişsek once bunların duzeltilmesini istiyoruz. Tetikleyicileri ortadan kaldırabildiğimiz olcude azaltmayı oneriyoruz. Ancak parlak guneş ışığı, lodos, veya adet donemi gibi değiştiremeyeceğimiz tetikleyiciler de bulunmaktadır. Ya da bazı kişilerin migrenini ucak yolculuğu tetikler ancak bundan vazgecmek mumkun olmayabilir.
Tum bu onlemlere rağmen eğer kişi ayda bir iki migren atağı yaşıyor ise uygun ağrı kesiciler ve ek tedaviler oneriyoruz. Basit ağrı kesiciler ile gecmiyor ise o zamana migren ağrısına ozgu olan ve %90’a yakın oranda etkinlik gosteren triptan grubu ilacları kullanmaktayız.
Ağrılar şiddetli ve ayda 4-5’ten fazla ise atak gelmesini engelleyici tedaviler uyguluyoruz. Bu tedaviler icin tansiyon ilaclarını, epilepsi ilaclarını ya da depresyon ilaclarını kullanabilmekteyiz. Bu ilacları hastalarda tansiyon, epilepsi veya depresyon olduğu icin değil; bu ilacların bazılarının migren ağrısı sıklık ve şiddetini azaltma etkileri olduğu icin kullanmaktayız.
Eğer ayda 15’ten fazla migren ağrısı oluyor ise kronik migren olarak kabul edip uygun hastalarda BOTOX tedavisi yapmaktayız.
Bazı migrenler tedaviye direncli olabiliyor. Ancak migrenlilerin %90 kadarında tedavi ile başarılı sonuclar almaktayız. Hastalarda oncelikle ağrıların sıklık ve şiddetinin %50 oranında azalmasını daha sonra da daha da azalmasını hedeflemekteyiz.
Tedavi ne kadar surer?
Genellikle en az 3 ay ama coğu durumda 6 ay hatta daha uzun sureli tedavi gerekmektedir. İlaclar kesildikten sonra hastaların yarısında daha az olsa da ağrı geri donebilmektedir.
Alternatif tedavi yontemlerinin yararlı etkisi var mı?
Akupunktur migren hastalarında uzun yıllardır denenmektedir. Migrendeki etkisi tartışmalıdır. Bilimsel araştırmalar akupunkturun ustunluğunu gostermemiştir. Yalancı akupunktur ile gercek akupunktur uygulanan kişilerde yapılan araştırmada iki grup arasında cok buyuk fark olmamış. Bununla birlikte bazı kişilerin akupunktura iyi yanıt verdiğini biliyoruz. Bazı kişilerin kuru iğne olarak tanımladığımız, sadece steril bir iğnenin baştaki belli kaslara batırılması ile de rahatladığını biliyoruz.
Yoganın da iyi geldiği hastalar var. Ancak biyoenerji, suluk tedavisi ya da bitkisel ilacların tedavide etkinlikleri bulunmamaktadır.
Migren ataklarından korunmak icin ne yapabilirim?
Migreni tedavi ederken aynı zamanda oluşabilecek migren ataklarının da onune gecmek gerekir ki bu hastanın korunmasına yoneliktir. Orneğin, şunları kendiniz yaparak migren ataklarından korunabilirsiniz:
Işıktan rahatsız olanlar guneş gozluğu kullanabilir,
Aşırı kalabalık ve yorgunluktan uzak durmak gerekir,
Bol bol dinlenmeli, stresten uzak durmalı ve duzenli bir yaşam surmelisiniz,
Gerginlik yaratan durumlardan kacınmalı, kendinizi rahatlatan aktivitelere yonelebilirsiniz,
Yurume, hafif egzersiz bedeninizin rahatlamasını sağlar,
Migren atağı başladığında yastıksız bir yatağa uzanın (gurultuden, ışıktan uzak) ve uyumayı deneyin,
Ayağınızı sıcak ya da soğuk suya koyup rahatlayabilirsiniz,
Baş ağrısı zonklayıcı bir şekildeyse buz torbası koymak faydalı olur,
Baş boyun bolgesine yapılan masaj da rahatlamak icin cok yararlıdır,
Bunların dışında hekim kontrolunde ilac tedavisi uygulanabilir.
Yatıştırıcılar, antidepresan ilaclar, beyin damarlarını buzen ilaclar kullanılır. Fakat beyin damarlarını buzen ilaclar hamilelerde kesinlikle kullanılmaz. Nobet sırasında ağrı kesici kullanılabilir, ama bulantıya neden olduğu icin kusmayı onleyici ilaclar da alınmalıdır.
Botox migren ağrılarında etkili midir? Hangi migrenlilere uygulanır?
Toplumda yaklaşık %20 oranında migrenli kişi vardır. Kronik migren kişilerin ve ailelerinin yaşam kalitesini onemli olcude bozar.
Kronik migreni olan hastalar, acil servis, genel pratisyen hekim veya uzman hekim ziyaretlerine, daha az sıklıkta migren epizodu yaşayan hastalara gore daha fazla eğilim gosterirler. Ancak, diğer migren tiplerinden farklı olduğu halde, kronik migren hastalarının yaklaşık %80’i doğru tanı alamamaktadır.
Doğru tanı ve uygulama ancak Noroloji uzmanlarında yapılabilir.
Kronik migren tedavisi triptanlar, trisiklik antidepresanlar, beta blokerler ve anti-epileptikler gibi recetesiz ve receteli tedavilerin birleşiminden oluşmaktadır.
Uygun secilen hastalarda Botox tedavisi son derece etkilidir.
Botoks tedavisinin migren sıklığını azalttığı gosterilmiştir ve bu durum hastalar icin onemli faydalar sağlayabilir. Kronik migren tedavisi uzun sureli kanıta dayalı yaklaşımlar gerektirmektedir.
Botox tedavisi her baş ağrısında etkili değildir. Migren ağrılarının sıklığı az ise botox tedavisi gerekli değildir. Noroloji uzmanı ile goruşulerek uygun olan kişilere yapılabilir.
Uygulama sonrası kronik migrenli hastaların %80’ baş ağrılarında onemli rahatlama yaşar. İyileşme suresi 3-6 ay kadar devam eder. Daha sonra tekrarlanır.
Uygulama nasıl yapılır?
Kliniğimizde cok ince (insulin iğnesinden daha ince) bir iğne ile kafa derisinin belli noktalarına uygulanır. Uygulama ortalama 15 dk surer, uygulama sonrası işinize donebilirsiniz.
Uygulamanın yan etkileri var mıdır?
Deneyimli bir noroloji uzmanı tarafından uygulama yapılır ise yan etki olasılığı cok duşuktur, migrendeki uygulamada kalıcı ve ciddi yan etki olasılığı yoktur.

[h=2]İstanbul Noroloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]