Kurtaj, kadın doğum uzmanlarının en sık uyguladığı kucuk cerrahi mudahalelerden biridir. Anlamı kazımak olmasına rağmen, gunumuz modern tıbbında keskin metal kurekler neredeyse tamamen terk edilmiştir. Gunumuzde en sık vakum aspirasyon yontemi ile kurtaj yapılmaktadır.
Kurtaj, en sık istenmeyen gebeliklerin tahliyesi amacıyla uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra duşuklerde kanamanın durdurulması maksadıyla da kullanılabilir. Bir de hormonal dengesizlik ve duzensizliklerde kanamanın etolojisini araştırmak icin, patolojik materyal almak adına biyopsi amaclı yapılan kurtaj işlemi vardır. Kucuk bir cerrahi mudahale olmakla birlikte dikkatli yapılması ve ozen gosterilmesi gereken bir işlemdir.
Kurtaj nasıl yapılır?
Kurtaj, klasik anlamda kuretaj kelimesinden gelmektedir, kazımak anlamındadır. Metal ve frajil kuret adı verdiğimiz aletler, bugun kurtaj yaparken tamamen terk edilmiş vaziyettedir. 10. gebelik haftasının uzerinde herhangi bir sebeple kurtaj yapıldığında bu tarz aletler kullanılır. Yasal kurtaj sınırı olan 10. gebelik haftasının altında kurtaj yapıldığında en sıklıkla vakum aspirasyonu adı verilen yontem uygulanmaktadır.
Rahimin icerisine cok ince plastik kanullerle, bunun da ucunu vakumlu bir şırıngaya takarak vakum uygulamak ve gebelik iceriğinin aspire edilerek temizlenmesi işlemi yapılır. Bu tarz bir mudahalede kurtajla ilgili riskler minimize edilir.
Kurtaj olmak isteyen bir hastada, oncelikle hastanın detaylı bir oykusu alındıktan sonra jinekolojik muayene gercekleştirilir. Akabinde ultrasonografi ile hastanın son adet tarihine gore gebelik haftasının uygun olup olmadığı belirlenir. Kurtaj işleminde doktorun ultrasonografik muayene ile belirlediği gebelik haftası esastır. Bu haftanın mutlaka 10. gebelik haftasına kadar olması gerekmektedir. Ardından hastaya konuyla ilgili bilgiler verdikten ve aclık suresini değerlendirdikten sonra steril ve uygun koşullarda - tercihen hastane ortamında - yapılmalıdır.
İşlemden once hastanın 4-6 saat arasında ac olması gerekmektedir. Hasta, jinekolojik muayene masasında, klasik muayene pozisyonunda yatırılır. Lokal veya genel anestezi yontemi uygulandıktan sonra, perine ve vajinal bolge steril solusyonlar ile temizlenir. Akabinde vajinanın acılmasının sağlandığı bir alet yerleştirilir. Daha sonra da rahim ağzının hafifce genişletilmesi işlemi uygulanır. Kanuller ile iceriye girerek icerisi aspire edilir. Mudahale yaklaşık 5-10 dakika kadar surmektedir. Hasta genel anestezi aldıysa, kendine gelmesi 15 dakika kadar surecektir. Mudahaleden sonra birkac saat kadar hastane ortamında dinlendirilir. Hasta akabinde evine gonderilir. Fakat genel anestezi alan hastalardan dinlenme suresi daha onemlidir. İşlem sonrasında mutlaka 1 hafta sonra kontrol yapılmalıdır.
Kurtaj ne zaman yapılır?
Kurtaj, kanunlarımıza gore 10. gebelik haftasının bitimine kadar yapılabilir. En sıklıkla da 5-8 haftalar arasında uygulanır. Cunku hastalar adet rutininden birkac gun sonra hamile kaldıklarını fark ederek bize gelirler. En sağlıklı kurtaj bu haftalarda yapılmaktadır. Riskler 8. haftadan sonra biraz daha fazladır.
10. gebelik haftasının uzerinde gebelik tahliyesi, ancak bebeğin yaşamaması durumunda veya bebeğin hayatla bağdaşmayan cok ağır bir anomalisi olması durumunda, 3 doktorun imzalı onayı ile yapılabilir. Savcılıktan mahkeme kararıyla gonderilen cinsel saldırı, ensest ilişki gibi bir durumda hakim ve savcı onayıyla yapılabilmektedir.
Kimlere kurtaj yapılabilir?
18 yaşın uzerinde reşit olan ve gebeliğin devamlılığını istemeyen hastalara, 10. gebelik haftasının bitimine kadar kurtaj yapılabilir. 18 yaşın uzerinde olan ve evli olan hastalarda, eşin de mutlaka bu konuda onayının alınması gerekmektedir.
18 yaşın altında istenmeyen gebelik problemiyle gelen bir hastada, kurtaj yapmadan once ebeveynlerin yazılı onayı alınmalıdır. Ebeveyn yoksa yasal vasi de olabilir. Yasal olarak 10. gebelik haftasının bitimine kadar kurtaj yapılabilir. Bu da kadının en doğal ve cağdaş bir hakkıdır. Ama mutlak suretle oncesinde yapılacak detaylı bir jinekolojik muayene ve ultrason ile gebelik haftasının belirlenmesi gerekmektedir.
10. gebelik haftasının uzerinde, ancak bebek yaşamıyorsa veya yaşamla bağdaşmayacak cok ağır bir sakatlık varsa, boyle durumlarda 3 tane doktorun imzalı onayıyla bir kurul oluşturularak ve rapor duzenlenerek gebelik sonlandırılabilir. 18 yaşın uzerinde bekar olan bir kadın veya evli olup da eşinin onayı olduğu takdirde, 10. gebelik haftasına kadar kurtaj olmak yasalara uygundur. Fakat hastalara bunu soylerken bir taraftan da kurtajı doğum kontrol yontemi gibi gormemelerini mutlaka hatırlatırız. En onemlisi iyi bir doğum kontrol yonteminin uygulanması ve kurtaj olmaktan uzak kalınmasıdır.
Kurtaj sonrası ne gibi şikayetler gorulur?
Kurtaj sonrası en sıklıkla alt batında hafif bir ağrı gorulebilir. Ama bu ağrı hem mudahale sırasında yaptığımız hem de daha sonra onerdiğimiz basit ağrı kesicilerin kullanımıyla rahatlıkla azaltılabilir ve giderilebilir. 2-3 haftaya kadar uzayan kanamalar gorulebilir. Bunların yoğunluğu cok şiddetli olmadıkca doğal kabul edilir.
Ama cok yoğun pıhtılı adet vasfını aşan bir kanama olması durumunda hastanın rahim icerisinde parca kalabilme ihtimalini goz onune alarak hekime acilen başvurulması gerekir. Boyle bir durum saptandığında yapılacak cok basit bir işlemle rahim kavitesi boşaltılacak ve hastanın rahatlaması, kanamanın da durması sağlanacaktır.
Eğer herhangi bir komplikasyon geliştiyse ateş, kanama, yoğun ağrı gibi belirtiler daha şiddetli olacaktır. Ama yolunda giden bir kurtajda ağrı ve hafif kanama dışında cok onemli bir yan etki beklenmez.
Mudahale sırasında genel anestezi alan hastalarda ilk birkac saatte hafif bir sersemlik hali olabilir. Bu yuzden o gun icerisinde yoğun bir fiziksel aktivite yapılmaması ve dikkat gerektiren işlerden uzak durulması gerekir.
Kurtaj yaptırdıktan sonra nelere dikkat edilmelidir?
Kurtaj yapıldıktan sonra, işlemin yapıldığı hastanede birkac saatlik dinlenme ve hemşire refakatinde istirahat edilmesi onemlidir. Bu şekilde kanama ve tansiyon takip edilir. Mudahaleden yaklaşık 1 saat gectiğinde ve hastanın bilinci acıldığında, yemek yenebilir ve su icilebilir.
Yeterince dinlendikten sonra o gun evde istirahat edilmesi daha cok onerilir. Bu surec icerisinde verilen antibiyotiklerin duzenli olarak kullanılması cok onemlidir. Butun hastalar 1 hafta sonunda mutlak suretle kontrole cağrılır. Bu surec icerisinde hasta ayakta banyo yapabilir. Ama kuvet banyosu, havuza ve denize girmek, sauna, hamam, kaplıcaya gitmek gibi uygulamalardan kacınılmalıdır. Cunku rahim ağzında hala kanama devam ettiği icin enfeksiyonlar olabilir.
Bu sure icerisinde cinsel temasta da olunmamasını oneririz. Eğer kanama yoğun bir şekilde devam ediyorsa bu yasak 3. haftaya kadar uzayabilir. Ama herhangi bir ağrısı ve kanaması olmayan hastada, bir haftalık kontrolden sonra normal hayata donulebilir.
Kurtajdan sonra tekrar hamile kalmak icin gecmesi gereken sure nedir?
Hasta, kurtaj yaptırdıktan sonra genelde ilk adetini mudahale tarihinden 4-6 hafta sonra gormektedir. Bu surecte de yumurtlama tekrar başlamaktadır.
Vucudun toparlanabilmesi icin hastalara onerilen sure genellikle 2 aydır. 2 adet donemi sağlıklı bir şekilde gecirilmeli, adetin normal olduğu gozlenmelidir. Ondan sonra tekrar gebe kalmak isteyen hastada uygun bir jinekolojik muayene, tetkiklerin tamamlanması ve folik asitin takviyesinin başlanmasıyla birlikte gebe kalmak mumkundur.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]