KUCUK GOZ KAYMALARI (MİKROTROPİA)
Kucuk goz kaymaları hastaya onemli rahatsızlar verir ve goz dışı başka branşlara rahatsızlıklar nedeniyle başvururlar. Bircok hasta gozlerinin kaydığından da haberdar değildir. Baş ve boyun ağrısı, yorgunluk, baş donmesi, cift gorme, gozde cabuk yorulma, kafada dolgunluk, okuma yazmada hemen sıkılma onemli şikÂyetlerdendir.
A.Kucuk goz kayması(Mikrotropia): 10 prizma diyoptrinin altındaki goz kaymaları mikrotropia olarak değerlendirilir. İki gozle tek gormenin bozulmamıştır. %90 ice %10 dışa kayma şeklindedir. Şaşılık artabilir.
* Gozde tembellik vardır: İki goz arası goz numarası farkının cok olduğu goz tembelliklerinde %45 oranında mikrotropia mevcuttur.
*Foveal supressiyon: Beyin cift gormeyi gidermek icin sarı nokta (Fovea) onunde golgeleme oluşturur. Net ve kaliteli gorme bozulur.
*Ekzantrik fiksasyon: Para foveal fiksasyon hemen tum vakalarda bulunur ve goruntu goren nokta foveanın dışındadır. Bu %40 az gormeye neden olur.
B. Ameliyat sonrası kucuk goz kayması: Ameliyat olmuş her hastada genellikle kucuk kaymalar olur ve bunun ameliyat sonrası egzersizle giderilmesi gerekir. Hasta, hastanın yakınları, goz doktoru kaymanın farkındadır. Ozellikle gun sonu, yorgunluk ve aşırı yakın calışma sonrası belirginleşir.
*Gorme: Şaşılık ameliyatı merkezi gorme geliştirildikten sonra yapılmalıydı. Bu yapılmadı ise tedaviye inatcı bir goz tembelliği olabilir. Maalesef ulkemizde kural kapıdan gireni ameliyat etmektir.
*3 boyutlu gorme: 3 boyutlu gorme iki gozun yuzde hafif bir acı ile farklı konumda olması ile sağlanır. Kucuk goz kaymasında bu acı daha da artmıştır.
*Diplopi: Cift gorme olabilir. Şaşılık fazla ise cift gorme de fazladır. Cift gorme hastayı rahatsız eden onemli sorundur:
*Supressiyon (Golgeleme): 12 yaşından sonra supressiyon olmaz. 12 yaş altında supressiyon bulanık gosterir, gozde tembelleşme nedenidir.
*Yan bakış: Ekzantrik fiksasyon goruntunun sarı nokta (fovea) dışına duşmesidir, %40 az gosterir. Goz burayı fovea olarak kabullenmiştir. Ameliyat sonrası goruntu sarı noktaya tam duşse de gozde az gorme vardır, buranın geliştirilmesi gerekir.
*Kaymanın yonu: Kucuk ice kayma, ice kayarken ameliyat sonrası dışa kayma, konverjans yetmezliği (Gozleri aynı noktada toplayamama)
*İki gozun kullanılması: Sağlam gozun daha fazla kullanılması onemli sorunlara neden olur.
Şaşılığın olcumu: Sinoptofor cihazı kullanılarak hassas olcum yapılmalı ve tedavisi de sinoptoforla izlenmelidir. Sinoptofor onlarca goz fonksiyonunun değerlendirilmesinde kullanılır.
OZETLE Farkına varılmayacak kadar kucuk goz kaymaları goz tembelliği nedenidir. Goruntu sarı nokta dışına duşer. Onunde golgeleme vardır. Goz tembelliği nedenidir. İki goz arası numara farkı olanlarda daha cok oranda gelişir. Hem goz tembelliği hem de şaşılık tedavisi yapılmalıdır.
KUCUK GOZ KAYMALARININ GİDERİLMESİ
Kucuk goz kaymaları kişiye onemli sıkıntılar verir. Okul cağındaki cocuklarda ve cok okuyup yazanlarda, gun boyu bilgisayar başında olanlarda mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
Kaymanın duzelmesinde neler etkili olabilir? Once kolay uygulamalarla duzelme araştırılmalıdır. Egzersize başlamadan hastanın bu şansı değerlendirilmelidir.
*Gozlukte duzenlemeler kucuk kaymaları giderebilir. Artı numaranın fazla gelmesi dışa kaymaya ve konverjans yetmezliğine, az olması ice kaymaya neden olabilir. Artı camı biraz artırma ice şaşılığı, azaltma dışa şaşılığı kontrol altına alabilir.
*Astigmatın egzersizle giderilmesi şaşılık duzelmesinde etkili olabilir.
*Merkezi gormenin geliştirilmesi kucuk goz kaymalarını duzeltebilir.
*Ekzantrik fiksasyonun giderilmesi onemlidir. Goruntu goren nokta dışındadır ve %40 az gormektedir. Hasta size bakarken gozu başka yerde olabilir.
*Uyum şaşılıkta oldukca etkilidir. Guclu uyum ice kaydırır. Uyum gevşekliği ve gecikmesi de dışa kaydırır. Uyumu matematiksel olarak değerlendirmek ve tedaviye yon vermek mumkundur.
*Odaklamanın mukemmelleştirilmesi kucuk kaymaların duzelmesini sağlayabilir.
Bunlar yarar sağlamazsa neler yapılmalı?
*Gozluk: Gozluk en onemli kucuk goz kayması nedenidir. Gozluk vermek de gozlukculuk de sanattır. Bu sanatın hakkı maalesef verilememektedir. Gozlukte yapılan duzenlemeler ile kucuk goz kaymaları kontrol altına alınabilir veya giderilebilir.
Prizma ile telafi: Bunu tedavi olarak değil gecici bir sure hastayı rahatlatmak icin uygulanabilir.
*Gorme değil mukemmel gorme: Gormede duzelme icin yaş kavramı değişti. Kişiye daha net gorme sağlamak mumkundur. Mukemmel gormeyi bozan nedenler ortadan kaldırılarak ve gorme geliştirilerek daha iyi bir gorme sağlanabilir. Merkezi gormenin geliştirilmesi: Merkezi gorme geliştirildikten sonra şaşılık ameliyatı yapılmalıdır. Bu yapılmadığı icin gozler tekrar kaymakta ve goz tembelliğini de gidermek zorlaşmaktadır.
*3 boyutlu gorme: 3 boyutlu gorme iki gozun yuzde hafif bir acı ile farklı konumda olması ile sağlanır. Kucuk goz kaymasında bu acı daha da artmıştır. Fuzyon, goz kası, gorme egzersizleri 3 boyutlu gormenin duzelmesinde olumlu katkı sağlayacaktır.
*Kas egzersizleri: Kasla arası denge, kuvvetli kasın gevşetilmesi, zayıf kasın guclendirilmesi bilgisayar egzersizleri, basitleştirilmiş alet ve ozel gozluklerle sağlanır.
*İki gozu birlikte calıştırma: Kucuk goz kaymalarında beyin hep iyi goren gozu kullanımda tercih etmektedir. Bu diğer gozde gormede azalma, net gormeme ve ceşitli goz fonksiyonlarında tembelliğe, yetersizliğe, atalete neden olur. İki gozle tek gormenin sağlanması evde kullanılabilen basit aletlerle, bilgisayar egzersizleri ve ozel gozluklerle sağlanır.
*Fuzyon: Sağ ve sol gozden gelen goruntulerin birleştirilmesi belli bir yaş kadar mumkundur. Fuzyonun olculebilen matematiksel değeri vardır. Bu sağlansa bile fuzyonu oluşturan birleşenler fonksiyon gormeyebilir.
*Uyum (Akomodasyon): uyum fonksiyonunda duzensizlik varsa, ozellikle uyum gevşekliği veya fazlalığı duzene sokulmalıdır.
Odaklama: Guclu odaklama net gormeyi sağlar ve kucuk goz kaymalarının giderilmesinde yararlıdır.
Durum değerlendirilmesi: Hastanın durumu değerlendirilir ve ozel egzersiz programı hazırlanır.
Ne kadar bir sure de duzelir? Kaymanın miktarına ve gormenin durumuna bağlıdır. 6-12 aylık gunde yarım saatlik bir egzersiz cozum sağlayacaktır.
Neler gerekiyor? Bilgisayar, birkac kucuk alet, ozel gozluk, gunluk ayırabileceğiniz yarım saat…
DR. SELİM HUSREVOĞLU


[h=2]İstanbul Goz Doktoru uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]