Plateletten zengin plazma (platelet rich plasma-PRP) tedavisi son yıl- larda giderek populerleşen ve kullanımı giderek yaygınlaşan, sitratlı kan tupune konulan otolog kanın santrifuju sonrasında daha yuksek platelet konsantrasyonu iceren plazma komponentidir. PRP kullanımının amacı, eritrosit miktarını, azaltıp platelet sayısını artırarak suprafizyolojik konsantrasyonlarda buyume faktoru salınımını arttırarak, doku tamirini di- rekt ve indirekt yollardan hızlandırmaktır. PRP’nin klinik etkisi icin bazaldeğerin (150 000-400 000/μl) en az 4 katı yani 1 000 000/μl uzerinde olduğu zaman yara uzerindeki re- jerenatif etkisinden bahsedilmektedir.1-4 Yara iyileşme surecinde buyume faktorlerinin hucre regulasyonu, diferansiasyonu, proliferas- yonu, kemotaksisi, anjiyogenezi ve matriks sentezi sureclerinde onemli rolleri olması, buyume fak- torleri acısından zengin olan PRP’nin bu surecte kullanılabileceğini kanıtlamaktadır.5-8 PRP’nin yara iyileşme surecinde gerekli olan fibroblast pro- liferasyonu, Matriks metalloproteinaz (MMP) 1-3 artışı ve tip 1 kollajende artışı sonucu ekstrasellu- ler matriks (ECM) sentezinde artış gercekleştirdiği kanıtlanmıştır.9 Ayrıca PRP’nin otolog bir urun ol- ması, neden olabileceği alerjik reaksiyonları ve bu- laşıcı hastalık riskini cok aza indirmektedir.10-13 PRP’nin zamanlaması değerlendirilecek olursa; PRP’nin icindeki konsantre plateletlerin biyoakti- vitesi 6 saat boyunca devam eder ve 3 saat icinde PRP’nin enjekte edilmesi gereklidir. CaCl2 ile ak- tive edilen PRP’de ise aktivasyondan hemen sonra 10 dakika icinde depo edilmiş GF’lerin %70’ini, ilk saat icinde %100’e yakını salıverilir. Bu yuzden ak- tivasyondan sonra en kısa zaman icinde uygulan- ması onerilir. Ozellikle PRP ile birlikte kullanı- labilecek yontemler acısından bu zamanlamaya dikkat etmek onemlidir.10,14 PRP’nin dermatolojideki kullanım alanları; kronik yaralar, ulserler ve yanıklar olmakla birlikte kozmetik dermatoloji alanında da yara iyileştirme prensibi temel alınarak başarı ile kullanılmaya baş- lanmıştır.15-18 PRP’nin tek başına kullanılabilmesi- nin yanında invaziv/non-invaziv kozmetik işlem- lerden sonra (or: kimyasal peeling, roller, lazer, RF vb.) yara iyileşmesini artırmak ve hızlandırmak icin bu yontemlerle kombine olarak da kullanıla- bilir.12,19 Kozmetik dermatoloji alanındaki kombinas- yon calışmaları cok fazla olmasa da, son zamanlarda PRP’nin populerliğinin artmasıyla doğru orantılı bir şekilde yapılan calışmaların sayısı giderek art- maktadır. Melazma ve postinflamatuar hiperpigmentas- yon (PİH) tedavisi icin PRP uygulaması, diğer te- davi seceneklerine kombine edilebilir. TGF-β1’inmelanogenezisi inhibe edici ozelliği bulunmakta- dır.20 Bu sebeple TGF-β1’den oldukca zengin PRP melazmada veya PIH’da tek başına ya da lazer, kimyasal peeling, mezoterapi ve roller ile birlikte kullanılabilir. Melazma tedavisi icin yapılan lazer, kimyasal peeling, roller gibi işlemlerin sonrasında topikal olarak uygulanmasının sinerjik etki yara- tacağı kacınılmazdır. Ayrıca bu işlemler sonu- cunda oluşabilen eritem, odem, ağrı ve has- sasiyetin, sonrasında PRP uygulanması ile azaldığı ve hasta memnuniyetini arttırdığı kanıtlanmış- tır.9,12,19,21,22 Sac transplantasyonu sonrasında da PRP uy- gulaması eklenebilmektedir. PRP tedavisini ekle- menin mantığı; iceriğindeki VEGF8 ve PDGF4 gibi anjiyogenez kolaylaştırıcı buyume faktorleri ile daha guclu ve dolgun sac buyumesi elde edebilmek ve işlem sonrası eliminasyon ve absorbsiyon ile kaybedilen %15-30’luk sac kaybını minimalize etmek şeklindedir. Sac ekiminden sonra yapılan 4-6 seans PRP uygulaması kombinasyonu standart olarak uygulanmaya başlanmıştır.23-27 Lazer tedavileri ile PRP uygulaması kombine olarak kullanılabilmektedir. Fraksiyonel CO2 lazer sonrasında PRP’nin lazer uygulanan alanlara topikal uygulaması, lazer sonrasında oluşan eri- tem, hassasiyet, odem, akne, milia gibi akut yan etkileri ve skar oluşma, kalıcı eritem ve postinfla- matuar hiper-hipopigmentasyon riskini azalttığı, iyileşmeyi hızlandırdığı ve PRP ile kombinasyonu sonucu oluşan sonucların daha iyi olduğu goste- rilmiştir.9,21,28 Akne skarları icin yapılan bir calışmada, 14 hastaya ablatif CO2 lazer ile soyma işlemi sonra- sında tek taraflı mezoterapi şeklinde PRP uygula- ması yapılmış, tek taraflı PRP uygulaması yapılan alanda eritem, odem, hassasiyet daha az bulun- muştur. Ayrıca 4 ay sonra kontrol muayenesindeki akne skarlarının iyileşme duzeyi PRP uygulanan tarafta daha fazla bulunmuştur.29 Atrofik akne skarı tedavisi icin yapılan karşı- laştırmalı grup calışmasında fraksiyonel CO2 lazer yapılan alanlara salin solusyonu, topikal PRP ve in- tradermal PRP enjeksiyonu uygulaması karşılaştı- rılmış, kombine PRP uygulamalarının eritem veodemin azalması acısından cok daha iyi ve total du- zelme acısından saline gore cok fazla iyileşme gos- terdiği bulunmuştur. Topikal PRP uygulamasının ıntra dermal uygulamaya gore sonucları birbirine yakın bulunmuş ağrı skorlamasının cok farklı ol- ması yuzunden topikal PRP uygulamasının tercih edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.30 PRP’nin rejuvenasyon amaclı yapılan ablatif ve fraksiyonel non-ablatif lazer sonrasında kombi- nasyonunun, lazerlerin tek başına kullanımlarına gore hem sonuc hem de daha hızlı iyileşme acısın- dan daha iyi sonuclar verdiği vaka calışmalarında kanıtlanmıştır.9,21,28,31 Posttravmatik skarlar icin yapılan calışmada; skarların bir tarafına fraksiyonel ErYAG uygula- ması, diğer tarafına ise fraksiyonel ErYAG lazer uygulamasından sonra topikal PRP uygulaması ya- pılmış. PRP ile kombinasyonu yapılan tarafın skar ciddiyet skalasına gore daha fazla iyileştiği bulun- muştur.32 Travmatik skarların tedavisi icin yapılan başka bir calışmada bir grup hastaya PRP ile karıştırılmış yağ grefti uygulaması ve 1540 nm non ablative Er- Glass lazer kombinasyon uygulaması yapılması sonrası bu yontemlerin tek başına uygulanmalarına gore kombinasyonları ile uygulanmaları sonrasında daha iyi sonuc elde edilmiştir.33 Akne skarları icin yapılan 22 hastalık bir ca- lışmada, her hastaya 3 defa fraksiyonel ErYAG uy- gulaması sonrasında topikal PRP tedavisi verilmiş, eritem 3 gunden az surmuş ve akne inflamasyonu gorulmemiş, akne skarlarındaki duzelme %50-90 arasında olduğu belirtilmiştir.34 PRP, RF tedavileri ile birlikte de kombine edi- lebilmektedir. PRP’nin Bipolar RF ile kombinasyo- nun stria tedavisi icin değerlendirildiği 19 Asyalı kadın hasta uzerinde yapılan bir calışmada; striaalanlarına 4 hafta aralıklarla 3 seans bipolar RF in- tradermal olarak uygulanmış ve sonrasında PRP yine intradermal olarak stria alanlarına verilmiş. Yapılan değerlendirmede kombinasyon tedavisinin striaları istatistiksel olarak anlamlı derecede du- zelttiği kanısına varılmıştır.35 Stria tedavisi icin 18 hasta uzerinde yapılan başka bir calışmada, stria alanlarına unipolar RF’in ultrason dalgaları ile birlikte verilebildiği bir yon- tem uygulanmış, sonrasında ultrason başlığı kulla- nılarak stria alanlarına PRP uygulaması yapılmış; bu kombinasyonun 2 haftada bir toplamda 4 seans uygulanması sonucu istatistiksel olarak yuz guldu- rucu sonuclar ortaya cıkmıştır.36 Her ne kadar literaturde kanıta dayalı ornek- lerine henuz rastlanmasa da PRP'nin kimyasal pee- ling ve mikroneedling (roller) uygulaması ile kombinasyonunun uygun olacağı; ayrıca BoNTA ve dolgu uygulamalarından once ciltte rejuvenas- yon ve revitalizasyon etkisini arttırmak icin 2-4 seans PRP uygulamasının uygun olacağı soylene- bilir. Sonuc olarak; kozmetik dermatoloji alanında yapılan uygulamaların PRP ile kombine edilmesi son zamanlarda populerleşmiş olup giderek yay- gınlaşmaktadır. Otolog bir urun olduğu icin aller- jik reaksiyon riski oluşturmaması, iceriğindeki buyume faktorlerinin yoğunluğu ve bu faktorleri- nin yara iyileştirmedeki rolleri sayesinde yapılan işlemlerin oluşturdukları akut yan etkilerinin (eri- tem, odem vs.) daha hızlı duzelmesi ve kalıcı yan etki (PIH, skar vs.) riskini azaltması, son olarak yine iceriğindeki buyume faktorlerinin yararlı et- kileri sayesinde yapılan işlemlerin pozitif etkilerini sinerjik olarak arttırması PRP’nin kozmetik uygu- lamalar ile birlikte kombine edilmesinin her gecen gun daha da artacağı aşikardır.

[h=2]Ankara Dermatolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]