Kalp ve damar hastalıklarına bağlı olumler gelişmiş ulkelerde tum olumlerin yarısını oluşturmaktadır. Kalp hastalarının da %75’i aterosklerotik koroner arter hastalıklarıdır. ABD’de her sene 600 bin kişi , yarısı ani olmak uzere koroner kalp hastalığından dolayı yaşamını yitirmektedir. Erkeklerde kadınlardan dort kat daha fazla gorulmektedir. Menapoz sonrası kadınlarda risk artmaktadır. Koroner arter hastalığına erkeklerde 50-60 yaşlarında , kadınlarda ise 60-70 yaşlarında daha sık rastlanır
Koroner Arterlerin Anatomisi
Kalbi besleyen 2 ana koroner arter vardır. Sağ ve sol ana koroner arterler sol on inen arter (LAD) sol ventrikulun on yuzunde seyrederken sirkumfleks (Cx) arter kalbin arkasında seyretmektedir. Koroner Arterler arasında ara bağlantılarda bulunmaktadır . Sağ koroner arter sağ ventrikulu besler. İnsanların %90’ında sağ koroner arter daha on plandadır. Sol ana koroner arterin kısa olan govde kısmı ateroskleroza daha fazla eğilimlidir. Sol ana koroner arter hemen sonra iki dala ayrılır: Sol on inen dal ve sirkumfleks dallar.
Koroner damarlarda kan akımı esas olarak diastol donemi denilen kalbin gevşeme doneminde olmaktadır. Koroner damarlar da diğer damarlar gibi intima, muskuler tabaka ve adventisyadan oluşan uc tabakadan meydana gelmektedir.
Koroner venoz (toplardamar) donuşun yaklaşık %75’i “koroner sinus” adı verilen bir yapı tarafından sağlanır. Bu damar doğrudan sağ atriuma acılır.
Koroner Arter Hastalıkları Koroner arterlerde meydana gelen daralma ve tıkanıklıklara bağlı olarak bu damarların beslediği kalp kasında kalıcı veya gecici hasar meydana gelebilir.
Gunumuzde koroner arterlerde en sık olarak, ateroskleroz ve ardından gelişen iskemik kalp hastalığı gorulur. Ateroskleroz en sık olarak sağ koroner arterin Crux denen bolgesinde ikinci sıklıkta LAD’nin merkeze yakın yerlerinde gelişir. Hastalığın ucuncu sıklıkta yerleştiği yer sağ koroner arterin cıkışı ile marginal dalı arasındaki bolumdur. Ateroskleroz tipik olarak birden cok bolgede ve coğunlukla birden fazla arterde gorulur.
Koroner arter hastalığı ve buna bağlı kalp kası beslenme bozukluklarına sebep olan nedenler şunlardır.
1-Ateroskleroz (%99)
2-Arteritler (Sistemik lupus eritematozus, Pan arteritis nodoza, Takayasu .)
3-Embolizm
4-Koroner damarda kalınlaşma (Amiloidoz, radyasyon)
5-Diğer nedenler (spazm, aort diseksiyonu)
6-Doğumsal koroner arter hastalıkları (Arteriovenoz fistuller, koroner arter cıkış anomalileri)
Bazen koroner arter hastalığı klasik risk faktorleri olmadan da ortaya cıkabilir. Araştırmacılar diğer bazı faktorler uzerinde de calışmaktadır.
C-reaktif protein. Karaciğeriniz bir enfeksiyona veya yaralanmaya cevap olarak C-reactive protein (CRP)uretir . CRP aynı zamanda koroner damarın icindeki kas hucrelerince de uretilir. CRP, aterosklerozda merkezi bir rol oynayan inflamasyonun genel bir belirtisidir,
Homosistin. Homosistin vucudun dokuları oluşturmak ve devam ettirmek icin gerkli olan proteinlerin yapımında kullandığı bir aminoasitdir . Fakat aşırı miktarda homosistin koroner arter hastalığı riskini arttırmaktadır.
Fibrinojen. Kan pıhtılaşmasında onemli rol oynayan bir proteindir. Fakat aşırı miktarda trombositlerin kumeleşmesine neden olur, trombositler kanın pıhtılaşmasından sorumlu hucrelerdir. Bu arterler icinde pıhtı oluşumuna ve koroner iskemi ve kalp krizine neden olur. Fibrinojen aynı zamanda ateroskleroza eşlik eden inflamasyonu da tetikleyebilir.
Lipoprotein (a). Kolesterol partikulleri spesifik bir proteine yapıştıklarında duşuk-dansiteli lipoproteinleri (LDL)oluştururlar. Lipoproteinlerin taşıdığı protein vucudun kan pıhtılarını cozme yeteneğini bozar. Yuksek duzey lipoprotein koroner hastalığı ve kalp krizi le beraber artmış kardiovaskuler hastalıkla ilişkilidir.
Ateroskleroz
Koroner arter hastalıklarının en sık sebebi olarak gozlenen aterosklerozun oncul lezyonları yağ toplanmaları ve fibroz plaklardır. Koroner damarların aterosklerozu ve daralması yıllarca semptom vermeden yavaşca gelişir. Daralma sadece aterosklerotik plağın kitlesine değil aynı zamanda damar duvarına bağlı damarı genişletici fonksiyonların bozulmasından kaynaklanır
Ateroskleroz damar duvarında lipid parcacıkların birikimi ile oluşan ve damarların lumenini (boşluğunu) tıkayarak normal kan akımını engelleyen patolojik bir surectir. Yağ birikimleri 3 yaşın altındaki cocuklarda dahi gozlenmiş aterosklerozda gorulen en erken bulgudur
Fibroz plak ise aterosklerozun en onemli patolojik lezyonudur ve hastalıkta gorulen klinik bulguların da kaynağıdır. Plak damarda %50 ya da daha fazla bir tıkanmaya neden olursa bir direnc oluşur, bir basınc farkı oluşur ve beslenme bozukluğu gelişir. Fibroz plakta daha sonra kireclenme, pıhtı oluşumu, plak icine kanama ve anevrizma gibi farklı komplikasyonlar gelişebilir.
Kesin ve belirli bir etiyolojisi olmamakla birlikte ceşitli faktorlerin ateroskleroz etiyolojisinde rolu olduğu bilinmektedir. Aterosklerozun sigara , hipertansiyon şeker hastalığı, kolesterol yuksekliği , hareketsizlik oral kontraseptif kullanımı, alkol , şişmanlık stresli kişilik yapısı gibi geri donuşumlu veya yaşlanma, erkek cinsiyeti, ailede 55 yaş altında koroner arter hastalığı, gibi geriye donuşumsuz risk faktorleri vardır . Chlamydia pneumoniae adlı bir bakteri son yıllarda ozellikle savunma sistemi baskılanmış hastalarda onemli bir risk faktoru olarak ortaya cıkmıştır.
Kan Homosistein duzeylerinin normalden yuksek olduğu insanlarda erken ateroskleroz olduğu bilinmektedir. İki risk faktoru birlikte olduğu zaman infarktus riski 4 kat, uc risk faktoru birlikte olduğunda ise 10 kat artar.

[h=2]Antalya Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]