KORONER BYPASS AMELİYATI
Kalbin yuzeyinde yer alan koroner arterler, kalbe oksijen ve besleyici maddeler taşımaktadırlar. Bu atar damarlarda ateroskleroz olarak adlandırılan damar sertliğine bağlı daralmalar veya tıkanmaların olmasına koroner arter hastalığı denilmektedir. Risk faktorleri: yaş (Erkekte 45 yaş, kadında 55 yaş ustu), aile oykusu-kalıtım, kolesterol yuksekliği, hipertansiyon, sigara kullanımı, şeker hastalığı, şişmanlık, hareketsiz yaşam tarzıdır.
Kardiyoloji Derneği tarafından yapılan cok merkezli calışmasında koroner arter hastalığı sıklığı tum nufusumuzun % 2,3'u olarak bulunmuştur. Bu oran ABD'de ise %2,8 olarak bulunmuştur. Hastalık erkeklerde daha fazla gorulmektedir, ancak menapoz sonrasında ve sigara kullanan bayanlarda bu oran artmaktadır. Hastalar, Goğus ağrısı (Angina): ozellikle sol tarafta sıkıştırıcı, ezici tarzda olup omuza, sırta, ozellikle sol kola ve son iki parmağa yayılmaktadır. Egzersiz, efor, yemek sonrası veya uzuntu ile ortaya cıkan ağrı, goğuste sıkıntı ve baskı hissi olmaktadır. Hastalık, hic yakınma olmadan tetkikler sırasında saptanabildiği gibi ilk olarak kalp krizi ile de gelebilmektedir. Hastanın şikayeti koroner arter hastalığını duşundurecek tarzda ise, birlikte risk faktorleri varsa EKG, Efor testi, sintigrafi, Ekokardiyografide koroner arter hastalığı lehine bulgular saptanırsa koroner Anjiografi yapılarak kesin tanı konulur.
Tedaviye karar verirken; hastanın yaşı, etkilenen damar sayısı, daralmanın derecesi, eşlik eden diğer hastalıklar değerlendirilir. Koroner anjiografi sonucuna gore darlık var fakat ciddi değilse ilac tedavisi uygulanır. Lezyonlar onemli ve uygunsa oncelikle anjio esnasında balon ile darlık bolgesi genişletilir ve kalıcı olması icin stent (tel kafes) implante edilir.Mumkun değilse koroner bypass uygulanır.
Koroner Bypass Cerrahisi nedir?
Koroner Bypass Cerrahisi kanı dar olan bolgeden sonrasına ulaştırmak icin yapılan kopruleme ameliyatlarıdır. Genellikle acık kalp cerrahisi kalbin ve akciğerlerin vazifesini ustlenen kalp- akciğer makinesi kullanılarak kalbi gevşemiş vaziyette durdurarak yapılır. Bazende uygun vakalarda kalbi durdurmadan kalp akciğer pompası kullanmadan ozel cihazlarla cerrahi uygulayacağamız bolgeyi hareketsiz hale getirerek bypass yapılmaktadır. Bypass icin goğusten, koldan veya bacaktan cıkartılan damarlar kullanılmaktadır. Bu damarlar icerisinde en uzun sure acık kalan damarlar goğusten cıkartılan meme arteri, ikinci sırada koldan cıkartılan radiyal arter, daha sonra ise bacaktan cıkartılan toplar damarlar (safen ven ) gelmektedir.
Ameliyata hazırlık nasıl oluyor: Yatışınız yapıldıktan sonra; ameliyattan once kan tetkikleri, EKG, akciğer grafisi , idrar tetkikleri, solunum fonksiyon testleri ve gereken olgularda ileri tetkikler yapılmaktadır. Muayene esnasında şikayetlerinizi ve gecirdiğiniz onemli hastalıkları, kullandığınız ilacları, varsa alerjinizi belirtmeniz cok onemlidir. Ameliyattan bir gun once, hastanemizde gorevli berber yardımıyla; goğus ve karın bolgesi, bacakların on ve arkaları tamamen traş edilirler. Takiben uygunsa banyo yaptırılır. Kişisel eşyalar (saat, yuzuk, bilezik, protez diş, lens, gozluk vb.) ameliyattan once hasta yakınları tarafından alınmalıdır.Ameliyattan bir gun once normal oğunlerde yemek yenildikten sonra gorevli doktorların onerdikleri saat sonrasında yiyecek ve icecek alınmamalıdır. Ameliyat oncesindeki gece ve hemen ameliyat oncesi sakinleştici ilaclar verilmektedir. Ameliyat oncesinde birkac gun ozel cihazlar kullanılarak derin nefes alma egzersizleri yaptırılır. Ameliyat sırasında ve sonrasında kullanılabilecek kan ve kan urunleri hazırlatılır.
Ameliyat suresi ne kadardır: Hastaya gore değişmekle birlikte ameliyat suresi ortalama 2,5-4 saat arasındadır.
Ameliyat sonrası donem nasıl geciyor:Hastalar uyur durumda, solunum cihazına bağlı bir şekilde yoğun bakıma alınır. Yoğun bakımda hayati parametreler takip edilir ve butun veriler stabil ise uyutucu ilac kesilir. Takibeden 3-4 saatlik surecte hastanın bilinci ve kas gucu tam olarak duzelince solunum cihazından ayrılırlar. Boğazdan tupun cekilmesini takiben hastadan oksurmesi ve derin nefes alması istenir.
Ameyattan kac gun sonra taburcu edilirler:Hastaların durumuna gore değişmekle birlikte ortalama 5-7 gun icerisinde taburcu edilmektedirler.
Ameliyatın gec donem sonuclarında onemli faktorler nelerdir: Bu faktorlerin başında; koroner arterlerdeki hastalığın yaygınlık derecesi, cerrahın kullanılacak damarları cıkartma esnasında gosterdiği ozen, kullanılan damarların cinsi ve yapısı, cerrahın cıkartılan damarı kalbe dikiş esnasında gosterdiği ozen ve uyguladığı teknik gelmektedir. Ayrıca ameliyat sonrası donemde hastaların beslenme alışkanlıkları, egzersiz ve ilacların tavsiye edilen şekilde kullanılmaları da onemlidir.
AMELİYAT SONRASI DONEMİM NASIL GECECEK?
Genellikle kalp ameliyatının nekahat suresi uc ay kadar surmektedir. Ancak buyuk ameliyatlar gecirdikten sonra, tam olarak iyileşme surelerinin kişisel farklılıklar gosterdiği unutulmamalıdır. Kişisel farklılıkları oluşturan etkenlerin başında, kişinin ameliyat oncesi genel sağlık durumu gelmekte, daha sonra ise yaş ve diğer faktorler etkili olmaktadır.
Goğus kemiği celik tellerle birleştirilmiştir. Bu nedenle acılma ihtimali zayıftır. Ancak goğus kemiğinin kaynamaya başlaması 6 haftayı bulduğundan bu sure icinde yan yatılmaması, yatarken ya da kalkarken kollara ağırlık yuklenmemesi onemlidir. Ameliyattan sonra 8 hafta araba kullanmayın.İlk uc ay beş kilodan fazla yuk taşımayın. Kaldırma, itme, cekme, yer supurme, alışveriş yapma, cocuk taşıma, sıkışmış pencereleri, kavanoz kapaklarını ve ağır kapıları iterek acma, capa yapma ve bahce işleri gibi ağır faaliyetlerde bulunmayın.
Acık kalp cerrahisinden sonra iyileşme suresi 6-8 haftadır. Bu sure icinde yorgun ve gucsuz olabilirsiniz. İlk birkac hafta geceleri 8-10 saat uyumaya ozen gosteriniz. Oğleden sonraları bir saat kadar dinleniniz. Yemekten sonra efor sarfetmeyiniz. Akşam yatmadan once yemek yemeyiniz. Yorulduğunuzda dinleniniz. Sizi ziyarete gelen kişi sayısını sınırlayınız. Onlarla opuşmeyiniz.
AĞRI:Ameliyat kesisine bağlı olarak gelişen ağrı kişiden kişiye farklılık gostermektedir. Genel olarak goğus, omuz ve sırt ağrılarının birkac hafta icinde kaybolması gerekir.
AMELİYAT YERİ İLTİHABI:Hastaneden ayrılırken yara yerinde iltihab yoksa sonradan oluşması duşuk bir olasılıktır. Bununla beraber yara yerinde kızarma, şişme ve akıntı oluşmuşsa ve devam ediyorsa doktorunuza başvurmanız gerekir.
DİKİŞLERİN GORUNUMU:Kesi yerinde sulu sızıntılar olabilir. Dikişler vucut tarafından eritilerek yok edilir. Ancak ileri derecede rahatsızlık duyarsanız doktora gidiniz.
BACAK KESİSİ:
Sizi rahatsız edebilecek durumlar:
1-Toplar damarın alındığı bacakta, bilek cevresi ve ayakta şişme sık gorulur. Sabah saatlerinde az iken, akşama doğru artma gosterebilir. Gece yattıktan sonra sabaha doğru kaybolur. Bunun nedeni o bacaktaki toplar damarlardan birinin cıkarılmış ve az da olsa kan donuşumunun bozulmuş olmasıdır. Zamanla diğer toplar damarlar, bu gorevi ustleneceğinden sıkıntı ortadan kalkacaktır. Bu şişmenin uc aydan daha fazla surmesi ender gorulur. En aza indirmek icin aşağıdaki onerilere uymanız gerekir.
a. Yattığınız surece ayaklarınızı yuksekte tutmanız, altına yastık koyarak desteklemeniz yararlı olacaktır.
b. Ameliyat sonu uc aylık donemde varis corapları kullanılabilir.
c. Bacak bacak ustune atmak kan dolaşımını bozacağından yapılmamalıdır.
d. Bacaktaki şişme aşırı derecede ağrılı ve kızarık ise veya akıntı varsa doktorunuza başvurunuz.
2. Bacağınızdaki kesinin alk ucu cevresinde hissizlik olabilir. Bu durum yapılan işlemin doğal sonucudur.
CİNSEL YAŞAMINIZ:Kalp ameliyatı geciren bir cok hasta cinsel yaşamlarına yeniden başlama konusunda endişelidir. Yaklaşık 6 hafta sonra cinsel yaşama başlayabilirsiniz. Yemekten sonra ve yorgunken cinsel ilişkiye girmekten kacınınız.
İLACLAR:İlaclarınızı doğru ve duzenli bir şekilde kullanınız. Seyahate cıktığınızda yanınızda bulundurunuz. Cocuklardan uzak tutunuz, gitmeden once recetenizi yeniletiniz. Bir ilacı kesmeden once mutlaka doktorunuza danışınız. Yemekten once ve sonra demek 15 dakika once veya sonra demektir.
UYARICI BELİRTİLER
Aşağıdaki belirtilerin cıkması durumunda doktorunuzla temasa geciniz :
· Carpıntı
· Solunum sıkıntısı
· Aşırı terleme
· Yuksek ateş
· Aşırı bitkinlik
· Baş donmesi
AŞAĞIDAKİ NOKTALARA DİKKAT EDİNİZ
· Yemekten sonra yuruyuş yapınız.
· Yemekten 3-4 saat sonra yatınız.
· Sıcak havalarda bol miktarda su iciniz.
· Aşırı sıcakta guneşlenmeyiniz.
· Kesinlikle sigara icmeyiniz.
· Sorunlarınızı bir dostunuza anlatınız, duygularınızı icinize atmayınız.
· Kendinizi ve toplumsal beklentilerinizi gerekiyorsa değiştiriniz.
· Başkalarıyla yarışmaktan kacınınız.
· Eğlenceye ve dinlenmeye vakit ayırınız.
· Gerekiyorsa hayır demeyi oğreniniz.
· Esnek hoşgorulu olunuz.
Anormal bir durum halinde telefonla doktorunuzu arayınız. Acil bir durumda, cerrahi bir mudahale veya diş cekimi gerektiğinde bilgi almak veya konsultasyon icin aşağıdaki telefon numarasını arayınız.
EGZERSİZ:İlk yuruyuşunuzde yanınızda biri bulunsun, mesafeyi azar azar arttırınız. Ameliyattan uc hafta sonra kendi başınıza gunde birkez yurumek yararlıdır. Duz bir yolda dinlenerek yapılmalıdır. Uc haftadan sonra yuruyuş sırası yukarıdaki kurallara uymak şartıyla ikiye, uce cıkarılabilir. Ameliyat sonrası tam iyileşme uc ay surecektir. Ağrılarınızı hafifletmek icin şu egzersizleri yapınız.
Omuz Bolgesi Egzersizleri : omuzlarınızı one ve arkaya hareket ettirin
a. Kol Egzersizleri : Ayakta durun, kollarınızı yana acın, ellerinizi başınızın ustune değdirin ve yana acın. Bunu 10 kere tekrarlayın.
b. Nefes Alma Egzersizleri : Ellerinizi goğsunuzun iki yanına koyun ve nefes verin, daha sonra ciğerlerinizi tam olarak dolduracak şekilde nefes alın, uc saniye tutup dışarıya verin. Bunu beş kere tekrarlayın.
Hastaneden ayrıldıktan iki ay sonra bisiklete binebilirsiniz, ancak asla yokuşta ve zorlayıcı şekilde olmamalıdır. Aynı donemde uygun iklimde kısa mesafelerde yuzebilirsiniz.
DUYGUSAL TEPKİLER:Bazı hastalar ameliyattan sonra birkac gun boyunca ruhsal cokuntu (depresyon) icinde olabilirler. Bu durum kısa surede duzelir. Eve dondukten sonrada, bir cok hasta sıkıntı ve hafif bir ruhsal cokuntu hali tarif etmektedirler. Kendilerinde herhangi bir iyileşme hali olmadığını zannedebilirler. Major (ozelliği olan, buyuk) ameliyat geciren tum hastalarda bu tur duygular olabilmektedir ve gunden gune kendilerini daha iyi hissetmektedir.
HEYECAN:Ameliyat sonrası ilk birkac haftada heyecanlı ve hassas olabilirsiniz. Telaşlanmayın, bu durum 4-6 hafta sonra ortadan kalkacaktır.
BANYO:Eğer butun kesiler kaynamış ve kuru ise duş alabilirsiniz, aksi takdirde yaranız mikrop kapabilir. Ozellikle belirten bir durum yoksa eve gittikten sonra 1 hafta sonra ılık suyla banyo alabilirsiniz. Tercihen oturur olmalısınız.
EV ve BAHCE İŞLERİ: Ameliyattan 4 hafta sonra hafif ev işleri yapabilirsiniz. Aradan uc ay gecmeden şu işleri yapmayınız. Kaldırma, itme, cekme, yer supurme, alışveriş, cocuk taşıma, capalama ve bahce işleri.
DİYET:Kızartma ve aşırı yağlı yiyecekler yemeniz doğru değildir. Bunlar kalp hastalığı riskini arttırır. Şişmanlık kalp ve hastalarının en buyuk duşmanıdır. Sağlıklı bir diyet uygulayarak ideal kilonuzda kalmalısınız. Tuzsuz diyet onerilmişse kesinlikle uyunuz.
ALKOL:Kalp hastalarına zararlıdır. Eğer coumadin gibi pıhtılaşmayı onleyici ilac kullanıyorsanız, alkol bunun etkisini arttıracaktır, bu nedenle ilac kullanan hastalar alkol almamalıdır.
SİGARA:Sizin icin sigara bir insandan daha zararlıdır. Kan basıncı ve kalp hızında artış yapar. Damarlarda ve ciğerlerde geri donuşu olmayan hasar yapar. Kesinlikle sigara icilmemelidir.
TAŞIT KULLANMA:7-8 haftalık bir sureden sonra kısa mesafelerde taşıt kullanabilirsiniz, fakat bu olay stres yaratacağından, omuz ve goğuste ayrı yaratacağından uzun mesafelerde ve sıkışık trafik saatlerinde taşıt kullanmayınız.
CALIŞMAYA BAŞLAMAK
Kalp cerrahisi geciren hastaların coğu once calışmakta oldukları işlerini surdurebilmektedirler. Calışmaya başlama suresi yapılan işin turune gore değişmektedir. Genel bir kural olarak hafif işlerde calışanlar ameliyattan iki ay sonra calışmaya başlayabilirler. Daha ağır işlerde ozellikle bedenen yapılan işlerde calışanların uc aydan once iş başı yapmaları zordur; kasların guclenmesi, eklemlerin ve goğus kemiğinin iyileşmesi icin zaman tanınmalıdır.



[h=2]Antalya Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]