Koroner arter hastalığı geriye cevrilebilir mi?Gelişen tıbbi teknoloji ve tedavi yontemlerine karşın koroner kalp hastalıkları hala dunyada tum olum nedenleri icinde (yaklaşık % 25 ile) 1. sıradadır.
Her 3-4 insandan biri hayatının bir doneminde koroner arter hastalığı (KAH ) tanısı alacak ve bu nedenle olecektir.
Bu olumlerin yarıya yakını 65 yaşın altında olmaktadır.
Son 10 yılda KAH'na yakalanma ve bu nedenle olme yaşı daha da duşmektedir.
Hastalığa yakalanma oranı erkek ve kadınlarda neredeyse eşittir.
Geleneksel tıbbi bilgilerimiz KAH'nın tedavisinde :
İlac tedavisi
Anjiyoplasti ve Stent işlemleri
Koroner Bypass Ameliyatı
Kalp Transplantasyonu ( son care ! )
yontemlerini onermekte ve uygulamaktadır.
Bu yontemler hastaların sıkıntılarını buyuk oranda gidermekte, olum tehlikesini azaltmakta ve yaşam suresini uzatmaktadır ancak bu tedaviler hastalığın kokenine inememektedir. İlaclarla tansiyon, kolesterol ve şeker gibi bazı durumlar kontrol altına alınabiliyor. Anjiyoplasti ve koroner bypass ameliyatı ile tıkanmış damarlar acılabiliyor veya kanlandırılabiliyor, hastaların sıkıntıları ve goğus ağrısı ( anjina pektoris ) giderilebiliyor ama hasta koroner damarlar ve hastalığa neden olan faktorler yok edilemiyor.
KAH nedeniyle tedavi gormuş hastalara tedavi sonrası onemli "yaşam tarzı değişiklikleri" onerilmektedir. Sağlıklı beslenme, sigara kullanıyorsa bırakma, şeker ve kolesterol duzeylerini kontrol altında tutmaya yonelik onlemler ve tedaviler onerilmekte ama bir sure sonra bu onlemlerin hastalar tarafından uygulanmadığı gorulmektedir. Bu durumda KAH bıraktığı yerden ilerlemeye devam edecek, bir sure sonra tekrar sıkıntılara neden olacaktır.
Peki; bu tedavileri tıbbi sakıncaları veya riskleri nedeniyle olamayan veya olmak istemeyen hastalara ne yapılabilir ? Koroner arter hastalığını geriletmek mumkun mu?
Yapılan bilimsel araştırmalar kalp-damar hastalıklarına neden olan risk faktorlerinin kontrol altına alınması ile hastalığın seyrini durdurmanın mumkun olduğunu, dahası yoğun yaşam tarzı değişiklikleriyle ( "Intensive Lifestyle Modification" ) hastalığın geriletilebildiğini gostermektedir. ABD de California Universitesinden Dr. Dean Ornish ve Cleveland Clinic'den Dr. Caldwell Esselstyn'in onculuğunde geliştirilen bu ozel tedavi programlarında ( Disease Reversal Program ) yoğun bir şekilde sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite (Kardiyak Rehabilitasyon) ve stres kontrolu uygulanmaktadır.
Eski ABD başkanlarından Bill Clinton'un ve Beyaz Saray'ın sağlık danışmanı olan Dr. Ornish, Clinton'un koroner bypass ameliyatı sonrasında oluşan koroner bypass greftlerindeki tıkanma komplikasyonlarını tedavi eden kişi olarak tanınıyor. Ornish programı başta Cleveland Clinic ve UCLA olmak uzere ABDnin 14 merkezinde uygulanmaktadır.
Bu programın ozunde; kalp-damar hastalıklarına neden olan risk faktorlerinin ozel beslenme ve kontrollu egzersiz ile giderilmesi var. Bu beslenme rejiminde hayvansal protein ve yağlardan fakir, sebze, meyve ve bakliyattan zengin bir şema uygulanmaktadır. Amac; sağlıklı kilo verdirmek, insulin direncini gidermek, iyi kolesterol (HDL) duzeyini artırmak ve sistemik enflamasyonu sondurmektir. Son yıllarda giderek daha cok rağbet goren bir tedavi yontemi de EECP cihazı ile yapılan "kansız bypass" uygulamasıdır. Yapılan tedaviler sonrasında hastalıklı damarlardaki daralmaların azaldığı, koroner kollateral damar gelişimi sağladığı ve hatta bazı tıkalı damarların kısmen acıldığı anjiyografik olarak gozlenmektedir. Tedavi ile hastaların yaşam kalitesinde onemli duzelme olmaktadır.
Son yıllarda 15-20 yıl once ameliyat ettiğim bazı hastalarım bypassları tıkanmış olarak bana başvurmaya başladı. Esasen bu sorun son 10 yıldır başta ABD olmak uzere tum dunyada giderek artan bir sıklıkta gorulmektedir. Koroner bypass yapılan kişilerde bypass damarları 5 ila 10 yılda tıkanmaya başlıyor, 10 ila 20 yıl icinde neredeyse tum hastalarda değişen olculerde tıkanıklıklar goruluyor ve beraberinde ameliyat oncesi sıkıntıları başlıyor. Bazı hastalara ikinci bir ameliyat yapmak mumkun ise de hastaların yaşlanmış olmaları ve ikinci ameliyatların ( re-operasyon ) daima daha riskli olmaları nedeniyle bircok hasta tedavi olamamaktadır. Bu hastalar cok zaman ortada kalmakta ve caresizlik icinde doktor doktor gezmektedir. Bu hastaların tedavisinde artık başarı oranı yuksek, gecerli yontemler mevcut.
Programdan Kimler Yararlanıyor :
Koroner Bypass olamayan ( inoperabl ) hastalar
Koroner Bypass olmuş, bypassları tıkanmış hastalar.
Koroner Bypass ameliyatından fayda gorememiş hastalar. ( Ozellikle diyabetik hastalar )
Koroner anjiyoplasti ve stent olmuş, stentleri tıkanmış hastalar.
Koroner Bypass olmak istemeyen hastalar.
İskemik Kardiyomiyopatisi olan hastalar.
Bu tedavi yaklaşımı klasik tedavilerden faydalanma şansı olmayan binlerce hasta icin gecerli bir alternatif olabilir.
Prof. Dr. Yavuz Yorukoğlu
Kalp-Damar Cerrahisi Uzmanı

[h=2]Ankara Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]