Kondromalazi patellaKONDROMALAZİ PATELLA NEDİR?
Patella diz kapağı kemiğidir. Patella kemiği vucudun en buyuk sesamoid(susamsı) kemiğidir. Patella kemiğinin kıkırdağı ise vucudun en kalın kıkırdağı olarak bilinir. Patella kemiğinin yukarı tarafına uyluk on yuzundeki kas grubu olan quadriceps femoris kası yapışır Bu kas diz kapağı kemiğini sararak kemiğin alt ucunda patellar tendon olarak devam eder ve kaval kemiğinin dize yakın kısmına yapışır. Bu kasın gorevi dize ekstansiyon (bacağı doğrultma) yaptırmaktır. Patella kemiği ise bu kasın gorevini gercekleştirmesi esnasında bacağı duzleştirmek icin kaldırac vazifesi gorur. Patella ve uyluk arasındaki ekleme patellofemoral eklem adı verilir.
Diz onu ağrısının en sık gorulen sebepleri patellofemoral eklem problemleridir. Patellofemoral eklem problemlerinin başında kondromalazi patella gelir. Kondromalazi patella terimi diz kapağı kemiğinin arkasındaki kıkırdağın yumuşaması demektir. Bu hastalık sadece patellayı değil tum patellofemoral eklemi etkilemektedir.
Kondromalazi patella genc erişkin bayanlarda daha sık gorulmekle beraber her yaş grubunda ve tum cinslerde gorulmektedir.
SEBEPLER:
Kondromalazi patella coğunlukla dize binen aşırı yukler neticesinde oluşur. Patellofemoral eklemi ilgilendiren anatomik bozukluklar (patella eklem yuzeyinin tipi, femoral antetorsiyon, patellofemoral olukta asimetri, lateral patellofemoral kompresyon, patellar dizilim bozuklukları vs.) bu hastalığa meyli arttirmaktadır.
Yapılan otopsi calışmalarında 20 yaş sonrası %50’nin uzerinde, 50 yaş sonrası %94 oranında patellanın kıkırdak yuzeyinde değişiklik olduğu tespit edilmiştir.
Dizin uzun sure kıvrık pozisyonda kalmasını gerektirecek işler (yer sofrasında yemek yemek, alaturka tuvalet kullanmak, bağdaş kurup oturmak, dizleri bukerek namaz kılmak, uzun sureli arac yolculuğu, bisiklet egzersizi, aşırı merdiven inip cıkmak, rampa-yokuş tırmanmak vs), uzun sure ayakta kalmayı gerektirecek aktiviteler ve yuksek topuklu ayakkabı kullanmak hastalığın belirtilerinin ortaya cıkmasına veya kliniğin ağırlaşmasına sebep olan aktivitelerdir.
HASTALIK BELİRTİLERİ:
Kondromalazi patella tipik olarak diz onu ağrısı ile ortaya cıkar. Ağrının yokluğu hastalığı ekarte ettirmez. Diz onunde uyluk on yuzune yayılan yeri tam olarak lokalize edilemeyen bir ağrı mevcuttur. Ağrı dizin bukulerek yapıldığı işler ve aktivitelerle artar. Uzun sureli oturuşlardan sonraki ilk kalkışta ağrı ortaya cıkar veya mevcut olan ağrı artar. Patellofemoral eklemde yapısal bozukluk olan hastalarda ozellikle merdiven ve rampa-yokuş inerken ortaya cıkan ağrı tipiktir. Ağrıya en cok eşlik eden patoloji ise diz onunden gelen cıtırtı sesidir. Bu ses patellofemoral eklem yuzeyindeki kıkırdağın yumuşaması, sacaklanması veya yırtılması sebebiyle oluşur. Bunun yanında dizde oluşan guvensizlik hissi, odem ve takılma hissi tabloya eşlik edebilir.
TEŞHİS:
Hastalığın tanısı genellikle hastanın anamnez(hikaye) ve fizik muayenesi ortaya konur. Tanıyı desteklemek ya da sebepleri araştırmak adına ceşitli tetkikler istenebilir. İstenebilecek tetkikler ceşitli pozisyonlarda cekilen direk grafiler, bilgisayarlı tomografi, MR goruntulemedir. Direk grafiler ve bilgisayarlı tomografi ile eklemi ilgilendiren kemik yapının anatomik yapısı, patellofemoral eklemdeki uyum-uyumsuzluk, ceşitli yapısal farklılıklar ve yapısal olmayan patolojiler ortaya konur. MR goruntuleme ise diz eklemi icindeki ve cevresindeki yumuşak dokuların (bağlar, kaslar, tendonlar, meniskusler vs) ve eklemi kaplayan kıkırdakların değerlendirilmesine, bu yapılara ait patolojilerin ortaya konmasına yardımcı olur.
TEDAVİ:
Kondromalazi patellanın medikal tedavisinin en onemli basamağı aktivilte modifikasyonudur. Hasta dizini uzun sure katlayacak pozisyonlardan sakınmalı , uzun oturuş ve uzun sure ayakta kalmaktan uzak durmalıdır. Dizi 45 dereceden fazla katlanmasına sebep olan hareket ve pozisyonlar patellanın femur oluğunda sıkışmasına ve patellanın yuzeyindeki kıkrdağın basınca maruz kalmasına sebep olacağı icin hastalığı ilerleteceği bilinmektedir. Bunun yanında uyluk on yuzundeki quadriceps femoris kas grubunun kuvvetlendirilmesi icin gerekli egzersizler duzenli olarak yapılmalıdır. Quadriseps femoris kası patellayı saran bir kas olduğu icin bu kasın kuvvetlendirilmesi patellanın arka yuzundeki kıkırdak uzerine binen yuku azaltarak hastalığın veya belirtilerin iyileşmesini kolaylaştırır.
Kondromalazi patellanın medikal tedavisinin diğer basamağı medikasyondur yani ilac tedavisidir. Tedavi suresince hastanın ağrı ve enflamasyonunu azaltmak icin analjezik –antienflamatuar ve kas gevşetici ilac tedavisi başlanır. Bu ilacların yanında hastalara kıkırdak dokunun yıpranmasının durdurulması amaclı bazı destek tedavi ilacları başlanabilir(Glukosamin-Condroitin, MSM, C vitamini vs). Yine kıkırdak dokunun hasarını azaltmak veya diz şikayetlerini azaltmak amaclı dize enjeksiyon tedavisi uygulanabilir.
Ozellikle egzersiz sonrası diz onune buz uygulama ağrı , odem ve enflamasyonu azaltmaktadır. Buz uygulama tedavide onerilen diğer bir secenektir.
Uzun sureli medikal tedaviye cevap vermeyen, diz cevresinde anatomik bozukluğu olan hastalara ve patellofemoral eklemde geri donuşumsuz kıkırdak problemi olan hastalara cerrahi tedavi uygulanabilmektedir. Cerrahi tedavi alternatifleri artroskopik cerrahi ( kamera ve fiberoptik cihazla, dizin onunden acılan 2 veya 3 adet 0.5 cmlik deliklerden kamera ile goruntunun ekrana aktarılması yoluyla kapalı olarak yapılan bir ameliyat tekniği), patellofemoral eklem dizilim cerrahisi ve kıkırdak hasarlarına yonelik cerrahi tedavilerdir.

[h=2]Adana Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]