Kalın bağırsakların ic yuzeyleri mukoza denilen hucresel bir yuzeyle kaplıdır. Yuzey (mukoza) hucrelerinin belli bir noktada coğalmaları neticesinde bir “polip” oluşur ve zamanla hucre bolunmesi kontrolsuz hale gelerek “kolon kanseri” gelişir.

Kolon duvarında icten dışa doğru dort katman bulunur. İc katmanda başlayan kolon kanseri oncelikle duvarda derinlere inerek diğer katmanlara ulaşır. Duvar katmanlarına ilerlemesiyle eş zamanlı olarak da lenf (bağışıklık sistemi) ve damar yollarına girerek (invazyon) diğer organlara yayılım (metastaz) gelişir.
Kolon Kanseri Risk Faktorleri​
Engellenebilir Riskler
Obezite
Sedanter yaşam
Endustriyel gıdalar
Sigara
Yoğun alkol alımı
Engellenemez​ Riskler
İleri yaş
Polip
Kolorektal kanser
İltihabi bağırsak hastalığı varlığı
Ailede kolorektal kanser veya adenomatoz polipler
Kalıtsal sendrom taşıyıcılığı (Lynch, FAP vs)
Etnisite (Afro-amerikan, Doğu Avrupa Yahudileri vb)
Tip 2 diyabetes mellitus
Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Makattan parlak kırmızı renk kanama
Dışkıya bulaşık kan, dışkı renginde koyulaşma
Dışkının kalem gibi incelmesi
Dışkılama sonrasında bağırsakların tam boşalmadığı hissi
Dışkılama ile rahatlayan uzun soluklu kramp ve karın ağrıları
Halsizlik ve yorgunluk
İstemsiz kilo kaybı
Yeni gelişen ve sebat eden ishal veya kabızlık
Kolonoskopi Nedir?
Yukarıda bahsedilen belirtilerin gorulduğu hastalara oncelikle ayrıntılı bir fizik muayene yapılır. Bu muayene neticesinde bağırsak tıkanıklığı bulguları saptanmayan hastalara kolonoskopi planlanır. Tıkanıklık bulgularının (karında gerginlik, şişkinlik, makattan son birkac gun icinde gaz veya dışkı cıkışının olmaması) izlenmediği hastalar evlerinde cekimden bir gun once sabah kalktıklarından itibaren bol miktarda berrak sıvılar tuketir ve bağırsakların iceriğini boşaltmak icin ilac/şuruplar kullanırlar. Bağırsak temizliği olarak adlandırılan bu uygulamanın tarifi hastalara cekim randevusu planlanırken yazılı olarak verilir. Kolonoskopi cekiminden hemen once rahatlatıcı/uyutucu ilaclar uygulanarak hastanın ağrı cekmemesi ve işlemi rahat gecirmesi sağlanır.

Ucunda geniş acılı bir kamera iceren esnek ve ileri derecede hareket kabiliyetine sahip ince bir hortum olan kolonoskop makattan ilerletilerek kalın bağırsak boyunca ilerlenir ve cekum olarak adlandırılan kalın bağırsağın başlangıc noktasına ulaşılır, ince bağırsağa girilerek 10-20 cm kadar ilerlenir. Bu aşamadan sonra kolonoskop dikkatlice geri cekilerek kalın bağırsağın tum bolumleri incelenir. Saptanan kitlelerden ornekler alınarak patolojik incelemeye gonderilir. Kitlenin saptandığı bolge bağırsak dışından gorulecek şekilde işaretlenir. Kolonoskopi esnasında polip saptanacak olursa bağırsak ic yuzeyi mukozaya oturan tabanının genişliği ve buyukluğune gore bir butun olarak cıkarılıp cıkarılamayacağı değerlendirilir.

Poliplerin ideal olarak butunluğunun bozulmadan cıkarılarak patolojik incelemeye gonderilmesi gereklidir. Butunluğun bozulduğu hallerde polibin bir kısmında bile kanser saptanacak olursa duvar yayılım derecesi bilinemeyeceğinden yerleştiği kalın bağırsak bolumunun ameliyatla alınması gerekebilecektir. Kolonoskopi ile cıkarılmaya uygun olmayan polipler işaretlenmeli ve uygun goruntuleme yontemleri (bilgisayarlı tomografi - BT, manyetik rezonans - MR, pozitron emisyon tomografisi - PET vs.) ile tetkik edildikten sonra cerrahi rezeksiyon planlanabilir. Laparoskopik yontem bu olgularda en sık tercih edilen uygulamadır.
Kolon Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Kolonoskopi esnasında saptanan kitlelerden alınan orneklerde kanser hucreleri tespit edildiğinde kolon kanseri tanısı kesinleştirilmiş olur. Kanserin kalın bağırsak duvarındaki yayılımı ve komşu organ/yapılarla olan ilişkisini değerlendirmek ve sıcrama (metastaz) yapıp yapmadığını belirlemek amacıyla ceşitli goruntuleme yontemlerinden (bilgisayarlı tomografi - BT, manyetik rezonans - MR, pozitron emisyon tomografisi - PET vs.) yararlanılır. Elde edilen bulgularla hastalığın klinik evresi belirlenerek uygun tedavi yontemine karar verilir.
Kolonoskopide alınan biopsi orneklerinde kanser hucreleri izlenmeyen, ancak kitle gorulmuş olgularda iki yol mumkundur. Kolonoskopi tekrarlanarak daha yaygın ve derin biopsiler alınarak patolojik inceleme tekrarlanır ve kanser hucreleri gorulebilir. Diğer bir yol ise kitlenin gozlendiği yerin işaretlenmesi ve cerrahi olarak cıkarılmasıdır.

Ameliyat oncesinde şartlar izin verdiği olcude goruntleme yontemlerinden faydalanılarak kitlenin yerleşimi, boyutu ve olası metastazlar (sıcrama) hakkında bilgi edinmeye gayret edilir. Eğer bu yol tercih edilecek olursa kanser tanısı ameliyatla cıkarılan kitlenin patolojik incelemesi ile konulacaktır. Ozellikle bağırsak tıkanıklığına (karında şişkinlik, kusma, son birkac gundur makattan gaz/dışkı cıkışının olmaması vb) yol acmış kitlelerde bu yol hem tanı hem tedavi amacıyla tercih edilmek zorunda kalınabilir.
Kolon Kanseri Tedavisi
Kanserin saptandığı evreye gore belirlenir. Metastaz yapmamış, kolon duvarına sınırlı kanserlerde altın standart tedavi cerrahidir. Kitleyi iceren kalın bağırsak bolumu ve damar ağını iceren mezenterik alan etraf dokulardan temizlenir ve bir butun halinde cıkarılır, ardından geride kalan bağırsak ucları birbirleri ile birleştirilir.

Patolojik inceleme neticesinde tumorun evrelemesi yapılır. Yeterli bir cerrahi rezeksiyon kanserin evresinin doğru saptanmasını ve gerekli onkolojik tedavinin belirlenmesini sağlar. Kitle boyutu ve lenf duğumu tutulum derecesine gore gerekli durumlarda medikal onkoloji uzmanlarınca kemoterapi, radyasyon onkolojisi uzmanlarınca radyoterapi uygulanabilir.
Laparoskopik Kolon Kanseri Ameliyatı Nedir?
Karın on duvarına yerleştirilen ozel aletler ile karın boşluğu once şişirilebilir ve ardından kamera ile incelenir ve cerrahi cıkarım (rezeksiyon) aşamasına gecilir. Ozel aletler aracılığıyla hem duvarda yerleşik kitle, hem de kitleden yayılan lenfatik ağlar bir butun olarak temizlenir ve karın alt bolumune yapılan kısa, yatay bir kesi ile dışarı cıkarılarak patolojik incelemeye gonderilir.

Laparoskopik ameliyatlar sonrasında hastalar acık ameliyatlara oranla daha az ağrı hisseder, sindirim sistemi daha erken calışır, hastalar daha erken hareket etmeye başlar ve hastane yatış sureleri kısalır. Laparoskopik yontemle yapılan ameliyatların kısa ve uzun donem sonucları acık ameliyatlara eşdeğer olup, uygun hastalarda ilk tercih edilen yontemdir.

[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]