Kolesterol konusunda doğrular nedir ?Kolesterol Nedir, dost mudur, duşman mıdır ?
Kolesterol hayvansal kokenli bir yağ molekuludur ve coğu canlıda hucrenin yapı taşlarından birisidir. Vucudumuzdaki milyonlarca hucrenin zarında ve cinsiyet hormonları başta olmak uzere bircok yaşamsal hormonun yapısında kolesterol molekulu vardır. Bu nedenle kolesterol yaşam icin aslında gerekli bir molekuldur. Kolesterol karaciğerde sentezlenir. Karaciğerdeki kolesterol sentezi ve genelde yağ metabolizması besinlerle aldığımız yağlar ve en cok da genetik ozelliğimiz tarafından belirlenir. Kolesterol karaciğerde sentezlendikten sonra kanda farklı molekuller halinde taşınır ve kullanılmak uzere organlara dağılır.
Kolesterol Ne zaman Duşmandır ?
Kolesterol her ne kadar yaşam icin gerekliyse de belirli bir miktardan fazlası atardamarlara zarar verir. Kandaki kolesterol belirli bir duzeyin uzerine yukseldiğinde damar ceperindeki hucrelerde birikmeye başlar. Biriken fazla kolesterolu etkisiz hale getirmeye calışan hucre icinde karmaşık reaksiyonlar tetiklenir. Bu reaksiyonlar hem hucrelerin hem de damar duvarının işlevini ve yapısını bozar. Damarın elastikiyetinin bozulduğu ve kanın pıhtılaşma riskinin arttığı bu surec “ateroskleroz” (damar sertliği) olarak adlandırılır.
Damar sertliği kalp krizi (enfarktus), felc, bobrek yetmezliği ve kalp yetersizliği gibi hastalıkların en onemli ve en sık nedenidir.
Son 50 yılda yapılmış cok sayıdaki araştırma yuksek kan kolesterol duzeyi ile kalp krizi, felc ve kalp yetersizliği riski arasındaki kuvvetli ilişkiyi tartışmasız bir şekilde ortaya koymuştur. Hatta kan kolesterolu yuksek olanlarda kalp hastalığına bağlı ve diğer tum nedenlere bağlı olum riski de kesin olarak daha yuksek bulunmuştur.
Her kolesterol kotu mudur ?
Kan dolaşımındaki farklı kolesterol molekullerinin kalp ve damarlar uzerindeki etkileri de farklıdır. LDL- kolesterol adı verilen molekul damar sertliği acısından bilinen en riskli molekuldur; diğer yandan HDL-kolesterol damar sertliğine karşı “koruyucu” ozelliktedir.
Eski calışmalarda once toplam (total) kolesterol yuksekliği ile kalp hastalıkları arasında ilişki anlaşılmıştı. Ancak son yıllarda esas riskin LDL-kolesterol molekulune bağlı olduğu ortaya cıkmış ve teşhis ve tedavi kuralları son yıllarda buna gore duzenlenmiştir.
Damar sertliğinin gelişimde hipertansiyon, şeker hastalığı, hareketsizlik, obezite, stres, hatta belki de cevre kirliliği vb cok ceşitli nedenlerle etkili olduğundan gecmiş yıllarda tehlikeli sayılmayan kolesterol değerleri bugunku şartlarda kalp sağlığımızı tehdit eder hale gelmiştir. Aynı durum kan basıncı icin de gecerlidir; cok değil 25 yıl once “normal” kabul ettiğimiz tansiyon değerlerinin bugunku hayat şartlarında kalp sağlığı icin tehdit olduğunu biliyoruz ve tedavi oneriyoruz. Gelecek yıllarda “normal” değerler belki yeniden guncellenecektir.
Koleserolun ilacla tedavi edilmesiyle kalp krizi ve felc riski azalır mı ?
Evet, azaltır. LDL-kolesterol değerlerinin ilaclarla daha duşuk duzeylere indirilmesinin onceden kalp hastalığı olan kişilerde yeni kalp krizi, felc ve kalp yetersizliği riskini ve tum nedenlere bağlı olum riskini azalttığı kanıtlanmıştır.
Ayrıca, LDL-kolesterolun daha duşuk değerlere indirilmesiyle daha onceden kalp hastalığı olmayan kişilerde bile kalp hastalığı ve felc gelişmesi riskinin ve tum nedenlere bağlı olum riskinin azaldığı gosterilmiştir.
Bu bilgiler on binlerce kişi uzerinde yapılmış cok sayıda klinik calışmanın net sonuclarıdır.
Kolesterolu yuksek olan herkesin kolesterol ilacı kullanması gerekir mi ?
Hayır, kolesterolu yuksek olan herkesin kolesterol ilacı kullanması gerekmez.
Kolesterol yuksekliği tedavisinde oncelikle kişinin sağlıklı beslenmesi, uygun kilosuna ulaşması ve duzenli egzersiz yapması gerekir ve bazı kişilerde sadece bu onlemler yeterli ve yararlıdır. Bircok kişide gunluk yaşam tarzı değişikliği adını verdiğimiz bu onlemlerle ilaca gerek kalmayabilir.
Diğer yandan kolesterol yuksekliği herkes icin aynı riske işaret etmez. Kişinin aile oykusu (genetik ozellikleri) yaşı, menopozda olup olmaması; hipertansiyon, kalp hastalığı ve şeker hastalığı başta olmak uzere başka hastalıklarının varlığı kolesterol tedavisinde ilac gerekip gerekmediğine karar verirken goz onune aldığımız ozelliklerdir. Bir kişi icin ilac tedavisi gerektirmeyen kolesterol değerleri bir başka kişide hemen ilac başlanmasını ve surekli ilac kullanılmasını gerektirebilir.
Bugun icin, kime, ne zaman, hangi dozda kolesterol ilacı verilmesi gerektiği, kimlere ilac gerekmediği bilimsel calışmaların ışığında acıkca bilinmektedir. Siz de kendi risk durumunuzu değerlendirmek uzere doktora danışıp, bilimsel ve sağlıklı bir oneri alabilirsiniz.




[h=2]İstanbul Kardiyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]